مفهوم و تعریف بازده سهام

احسان والیان

مفهوم بازده در سرمایه‌گذاری چیست؟

بازده به‌معنای مجموعه مزایایی است که در طول یک دوره به سهم تعلق می‌گیرد.

به گزارش سرویس بورس مشرق، سهامداران بازار سرمایه همچون سایر سرمایه گذاران پیش از سرمایه گذاری باید مجموعه ای از آموزش ها را فرا بگیرند. این روزها فعالیت در بورس بیش از هر زمان دیگری به دغدغه گروهی از افراد تبدیل شده است، به همین دلیل قصد داریم شما را با یکی از مفاهیم بازار سرمایه آشنا کنیم.

حرکت شاخص بورس خلاف پارامترها

اگر یک دارایی اعم از دارایی واقعی یا دارایی مالی را به قصد سرمایه گذاری بخرید، سود یا زیان ناشی از این سرمایه گذاری به‌عنوان بـازده شناخته می‌شود. بازده به طور معمول دو جزء داد، نخست وجه نقدی است که مستقیماً از محل درآمد حاصل از سرمایه گذاری دریافت می‌کنید و یا منفعت یا زیانی است که به علت تغییر قیمت آن دارایی نصیب افراد می‌شود.

فرض کنید مدتی قبل ۱۰۰۰ سهم شرکت فرضی قارون را خریده‌اید. در پایان سال مالی در مجمع عمومی سالیانه شرکت به هر سهم ۵۰ تومان سود نقدی تعلق می‌گیرد. همین‌طور شما سهم را در قیمت ۲۲۰ تومان خریده‌اید و حالا ۲۶۰ تومان شده است. بـازده نقدی یا ریالی شما عبارت است از:

اما به طور معمول وقتی صحبت از بـازده به میان می‌آید، منظور نرخ بازده ای است که به‌صورت درصدی بیان می‌شود. اگر سهامداران بخواهند بـازده درصدی یا نرخ بازده سرمایه گذاری را به دست آورند لازم است بازده نقدی یا ریالی را بر سرمایه گذاری اولیه تقسیم کنید. نرخ بـازده در مثال فوق عبارت است از:

در مورد اوراق بهاداری نظیر سهام که درآمد ثابت ندارند تفاوت‌هایی در مورد نحوه محاسبه بـازده با اوراق بهادار با درآمد ثابت نظیر اوراق مشارکت وجود دارد.قانون کلی این است که هرچه ریسک بیشتری بپذیرید، سود و زیان بالقوه شما هم بیشتر می‌شود.

۲ – تعریف بازده اضافی چیست؟

بازده سرمایه گذاری اوراق بهادار یا سبد سهامی که از یک معیار یا شاخص با سطح ریسک مشابه بهتر عمل می‌کند بیشتر می‌شود، بازده اضافی می گویند این بازده به طور گسترده برای اندازه‌گیری ارزش افزوده‌ای که پرتفوی یا مدیر سرمایه گذاری ایجاد کرده، مورداستفاده قرار گرفته و یا توانایی مدیریت را در غلبه بر بازار رامی سنجند. نام دیگر بازده اضافی آلفا است.

به طور مثال، فرض کنید که یک صندوق سرمایه گذاری مشترک با سرمایه زیاد دارای سطح یکسانی از ریسک (در اینجا بتا=۱) در مقایسه با شاخص بورس است. اگر صندوق بازده ۱۲% در یک سال تولید کند و شاخص فقط ۷% رشد کند، این تفاوت ۵ درصدی به عنوان بازده اضافی، یا آلفای تولیدشده به‌وسیله مدیر صندوق در نظر گرفته می‌شود.

منتقدین صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک و سایر پرتفوی‌هایی که به صورت فعال مدیریت می‌شوند عقیده دارند که تولید بازده اضافی به صورت مداوم و در بلندمدت تقریباً غیرممکن است. به همین دلیل بیشتر مدیران صندوق‌های سرمایه گذاری در طول زمان عملکرد پایین‌تری نسبت به شاخص معیار دارند. این امر باعث محبوبیت فوق‌العاده صندوق‌های سرمایه گذاری در شاخص و صندوق‌های قابل معامله در بورس شده است.

۳ – تعریف بازده سود سهام نقدی چیست؟

بازده سود سهام نقدی یک نسبت مالی است که نشان می‌دهد شرکت چقدر به صورت سالانه و به نسبت قیمت سهامش، سود سهام پرداخت می‌کند. بازده سود سهام نقدی به شکل درصد نشان داده شده و می‌تواند با تقسیم مقدار سود سهام پرداخت شده به ازای هر سهم بر قیمت یک سهم محاسبه شود. فرمول محاسبه بازده سود سهام ممکن است به شکل زیر نمایش داده شود:

فرمول بازده سود سهام

بازده سود سهام نقدی روشی برای اندازه‌گیری مقدار جریان نقدی است که شما برای هر یک ریال سرمایه گذاری شده در سهام به دست می‌آورید. به‌بیان‌دیگر، این کار میزان ارزشی را که شما از سود سهام نقدی می‌گیرید، اندازه‌گیری می کند.

سرمایه گذارانی که به یک جریان نقدی حداقلی از پرتفوی سرمایه گذاری خود نیاز دارند می‌توانند این جریان نقدی را با سرمایه گذاری در سهامی که بازده سود سهام نقدی به نسبت بالا و با ثباتی ارائه می‌کنند، به دست می آورند، ولی سود سهام نقدی بالا ممکن است اغلب به قیمت از دست دادن پتانسیل رشد شرکت تمام شود. هر یک ریالی که شرکت به صورت سود سهام نقدی به سهامداران خود پرداخت می‌کند، پولی است که شرکت نمی‌تواند دوباره سرمایه گذاری کند و به‌این‌ترتیب امکان ایجاد پتانسیل رشد برای شرکت و افزایش قیمت سهام و کسب سود سرمایه برای سهامداران از بین می‌رود.

درحالی‌که گرفتن سود نقدی برای بسیاری از سهامداران و سرمایه گذاران جذاب است، ولی سهامداران می‌توانند با افزایش ارزش سهامشان نیز سودهای بالا دریافت کنند. به‌بیان‌دیگر، وقتی شرکت‌ها سود سهام نقدی بالایی پرداخت می‌کنند، ممکن است در بلندمدت برایشان هزینه بر باشد.

۴ – تعریف بازده غیرعادی چیست؟

بازده غیرعادی اصطلاحی است که برای توصیف بازده به‌دست‌آمده از اوراق بهادار یا پرتفوی در یک بازه زمانی مورداستفاده قرار می‌گیرد که متفاوت از نرخ بازده مورد انتظار است. نرخ بازده مورد انتظار، بازده محاسبه شده‌ای است که بر اساس مدل قیمت گذاری دارایی‌ها و با استفاده از میانگین بلندمدت بازده یا سایر ارزیابی‌ها به دست می‌آید.

بازده غیرعادی می‌تواند هم خوب و هم بد باشد، چون خودش به تنهایی خلاصه‌ای است از اینکه چگونه بازده واقعی از بازده مورد انتظار متفاوت است. به طور مثال، کسب ۳۰% در یک صندوق سرمایه گذاری که بازده میانگین ۱۰% در هر سال برای آن پیش‌بینی شده، یک بازده غیر عادی ۲۰% تولید خواهد کرد. از طرف دیگر، اگر بازده واقعی ۵% بود، این امر باعث تولید یک نرخ غیرعادی منفی پنج‌درصدی می‌شد.

۵ – تعریف بازده مورد انتظار چیست؟

مقدار پولی که یک فرد انتظار دارد تا از سرمایه گذاری‌های خود دریافت کند بازده مورد انتظار گفته می‌شود. به طور مثال، اگر یک نفر در سهامی که ۵۰% شانس تولید سود ۱۰ درصدی و ۵۰% شانس تولید زیان ۵ درصدی دارد سرمایه گذاری کند، بازده مـورد انتظار او ۲٫۵% خواهد بود (۰٫۰۵- * ۰٫۵ + ۰٫۱ * ۰٫۵)؛ اما لازم به ذکر است که بازده مورد انتظار معمولاً بر اساس اطلاعات مربوط به گذشته بنا شده و تضمینی برای تحقق آن وجود ندارد.

در اکثر بخش‌ها، بازده مورد انتظار ابزاری است برای تعیین مفهوم و تعریف بازده سهام اینکه آیا یک سرمایه گذاری دارای میانگین درآمد خالص منفی است یا مثبت.

در کنار بازده مـورد انتظار سرمایه گذاران باهوش باید احتمال تحقق بازده را برای محاسبه درست ریسک در نظر بگیرند. نمونه‌های فراوانی وجود دارد که در مسابقات بخت‌آزمایی بازده مـورد انتظار مثبت، اما در مقابل احتمال تحقق بازده پیش‌بینی‌شده، بسیار پایین است.

۶ – تعریف بازده واقعی چیست؟

سود یا زیان واقعی یک سرمایه گذار بازده واقعی گفته می‌شود. این بازده می‌تواند به شکل زیر بیان شود:

بازده مورد انتظار به‌علاوه تأثیر عوامل خاص مربوط به شرکت و اخبار مربوط به اقتصاد، بـازده واقعی را ایجاد می‌کند.

بـازده واقعی که در برابر بازده مورد انتظار قرار دارد، چیزی است که سرمایه گذاران در واقعیت از سرمایه گذاری‌های خود دریافت می‌کنند. اختلاف بین بـازده واقعی و بازده مورد انتظار به دو عامل ریسک سیستماتیک و ریسک غیر سیستماتیک بستگی دارد.

بازده بورس چگونه محاسبه می شود؟

احسان والیان

• اشتراک‌گذاری

گزارش و محاسبه بازده سهام - در میان بسیاری دیگر از گزارش‌های مالی – به بررسی سود سالانه و تغییراتی که در قیمت سهام اتفاق افتاده می‌پردازد

حساب و کتاب کردن در زندگی هر کدام از ما از کم‌ترین مخارج و بازدهی‌ها گرفته تا ابعاد بزرگ‌تری مانند سرمایه گذاری از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. باید در نظر داشت که در هر حرکت مالی ما چه پیامدها و بازدهی‌هایی نصیب‌مان خواهد شد. از آن‌جایی که سرمایه گذاری در بورس به بعد مالی زندگی‌مان وارد شده است، پس بررسی و محاسبه بازده بورس نیز در کنار دیگر محاسبات مالی‌ بسیاری از ما قرار گرفته است. ما پرتفوی شخصی‌مان را مانند کیف پول‌مان هر روز مورد بررسی قرار می‌دهیم. انواع سهامی که داریم را چرتکه می‌اندازیم تا بفهمیم که آیا بازدهی داشته است یا خیر؟ میزان بازدهی‌مان چه مقدار بوده است؟ برای پاسخ به این سوالات – جدا از حساب‌های سرانگشتی‌مان – می‌توانیم اول با درک مفهوم بازده بورس آشنا شویم و بعد نحوه محاسبه کردن آن را بیاموزیم.

مفهوم بازده سهام

همه ما به دلیل اهدافی مشخص اقدام به سرمایه گذاری می‌کنیم؛ اولین و مهم‌ترین هدف از سرمایه گذاری این است که در بلند مدت و آینده بتوانیم با آن‌چه که به عنوان بازده به اصل سرمایه ما اضافه می‌شود، خواسته‌ها، نیازها و اهداف مالی‌مان را برآورده کنیم. بازده سهام برآورد یا بازدهی است که در طول زمان سرمایه گذاری که در سهام کرده‌ایم به ما ارائه می‌شود. در محاسبه بازده سهام علاوه بر سود و بازدهی که از سرمایه گذاری نصیب‌مان می‌شود، هزینه‌هایی هم که در طول سرمایه گذاری کرده‌ایم به حساب می‌آیند.

هدف محاسبه بازده بورس

می‌دانیم که گزارش‌های مالی و حسابداری بسیاری از انواع مختلف وجود دارند که همه ‌آن‌ها با هدفی تقریبا مشابه ارائه می‌شوند. این هدف مشترک میزان هزینه و از همه مهم‌تر محاسبه بازده را شامل می‌شود. ساده بگوییم که گزارش و محاسبه بازده سهام - در میان بسیاری دیگر از گزارش‌های مالی – به بررسی سود سالانه و تغییراتی که در قیمت سهام اتفاق افتاده می‌پردازد. بعد از این بررسی دقیق، آن‌چه که افزایش سرمایه و سود سهم است از کل رقم حاصل شده کم می‌شود و آن وقت است که نتیجه محاسبه بازده بورس در مورد سهم موردنظر به دست می‌آید. حال این سوال به وجود می‌آید که این محاسبه به چه شکل انجام می‌شود. ‌

تعریف بازده

به طور معمول چهار روش برای محاسبه بازده بورس مورد استفاده قرار می‌گیرد. قبل از این که به توضیح روش‌های محاسبه بازده بورس بپردازیم باید به این موضوع اشاره کنیم که بازده بورس به صورت درصد یا نرخ نشان داده می‌شود. به توضیح 4 روش محاسبه بازده می‌پردازیم؛

1. بازده قیمتی؛ می‌دانیم که با خرید سهام در واقع ما اقدام به خرید اوراق بهادار یک شرکت پذیرفته شده در بورس می‌کنیم؛ بنابراین برای محاسبه بازده هر ورقه بهادار در بورس یا بازده سرمایه طبق معادله زیر عمل می‌کنیم. گفتنی است که در این روش قیمت خرید و فروش در نظر گرفته می‌شود و رقم به دست آمده همان تفاوتی است که میان قیمت خرید و قیمت فروش وجود دارد. اگر این نسبت را مفهوم و تعریف بازده سهام در 100 ضرب کنیم، بازده قیمتی برحسب درصد به دست می‌آید.

2. بازده کل سرمایه گذاری؛ محاسبه بازده بورس در این روش که به بازده کل سرمایه گذاری مشهور است به جمع بازده سرمایه‌ای و جمع بازده نقدی می‌پردازد که معادله آن به شکل زیر است.

3. بازده نقدی؛ همان‌طور که از اسمش پیدا است از دسته بازدهی‌هایی به شمار می‌رود که به صورت نقدی در طول دوره سرمایه گذاری به دست فرد سرمایه گذار می‌رسد. اگر بخواهیم با یک مثال توضیح دهیم پس بهتر است این‌طور تصور کنیم که خانه‌ای را برای سرمایه گذاری خریده‌ایم و آن را به کسی اجاره دهیم. بعد از گذشت یک ماه، آن‌چه که از مستاجر خود می‌گیریم می‌شود بازده نقدی سرمایه گذاری ما. این نوع بازده در مورد کسانی که خودرو یا مغازه‌ای می‌خرند و آن را به شخصی برای کار کردن می‌سپارند هم مصداق دارد. این که سر ماه عایدی مشخصی – طبق قرار – از آن‎‌ها دریافت می‌شود. به ظاهر با یک حساب سرانگشتی می‌توان به بازده نقدی دست پیدا کرد. اما باید گفت که این روش هم معادله خود را دارد که به این شکل است؛

4. بازده سرمایه گذاری در بورس؛ تصور می‌کنیم که در مسیر سرمایه گذاری‌مان در بورس سهم یک شرکت را با قیمت 1000 تومان خریدیم. در پایان دوره یک ماه، قیمت از 1000 تومان به 1500 تومان رسیده و با اضافه شدن سود مجمع عمومی عادی – به عنوان مثال 500 تومان – مجموع هر سهم می‌شود 2000 هزار تومان. این نوع بازده را بازده سرمایه گذاری در بورس می‌گویند. معادله برای برآورد کردن این نوع بازده عبارت است از؛

صندوق های سهامی و بازده بورس

تا این‌جا با محاسبه بازده بورس و انواع روش‌های به دست آوردن آن آَشنا شدیم. بی شک در زمان بررسی این مفهوم مهم در بازارهای مالی به ویژه بازار سهام این سوال برای‌مان پیش آمده که آیا می‌توان با انتخاب ابزار سرمایه گذاری مناسب کاری کرد که نیازی به این دست محاسبات به صورت فردی نداشته باشیم؟ بسیاری از ما ذکاوت و دقت لازم برای انجام چنین محاسباتی را داریم. اما بسیاری از مواقع وقت کافی برای انجام‌شان نداریم و ترجیح می‌دهیم با سرمایه گذاری در جایی مطمئن و هوشمند انجام محاسبات، تحلیل‌ها و رصدهای روزانه بازار را برای پویایی سرمایه خود به متخصصین بسپاریم. به قولی که می‌گویند کار را به کاردان بسپاریم. خوشبختانه فضای سرمایه گذاری آنلاین و صندوق‌های سهامی به خوبی توانسته‌اند این انتظار و البته دیگر نیازهای ما را در مسیر سرمایه گذاری برآورده کنند. صندوق‌های سهامی مانند صندوق آوای سهام کیان و صندوق آهنگ سهام کیان با داشتن تیمی از متخصصین و تحلیل‌گرانی که سال‌ها سابقه فعالیت در این زمینه را دارند، صاحب این توانایی هستند که تمام حساب و کتاب‌های لازم در سرمایه گذاری را برای‌مان انجام دهند.

برآورد بهترین ها در سهام

فعالیت صندوق‌های سرمایه گذاری تنها به محاسبات و تحلیل‌ها مربوط نمی‌شود. این دست صندوق‌ها برای این‌که بتوانند بالاترین و بهترین بازدهی را برای سرمایه گذاران خود به همراه داشته باشند تلاش می‌کنند تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن به بررسی و محاسبه بازده بورس در سهام موجود در سبد خود دست پیدا کنند و با خرید به موقع سهام شرکت‌های موفق و پربازده گامی فراتر از آن‌چه که وضع کلی بورس ارائه می‌دهد را برای سرمایه گذاران خود به ارمغان بیاورند.

بازده سرمایه گذاری چیست؟

در این مقاله بازده سرمایه گذاری یا نرخ بازدهی سرمایه را توضیح داده سپس نحوه محاسبه بازده سرمایه گذاری در مسکن و سهام را بررسی کرده و در آخر ارتباط بین ریسک و بازده سرمایه گذاری را خواهیم گفت.

بازده سرمایه گذاری

نرخ بازده سرمایه گذاری (Return Of Investment) چیست؟ بررسی میزان بازده یک سرمایه‌گذاری از نخستین اقداماتی است که باید قبل از سرمایه‌گذاری انجام شود. زمانی که وارد یک سرمایه‌گذاری خاص می‌شوید، درباره آینده دارایی مورد نظر پیش‌بینی مشخصی در ذهن و انتظاز بازده مناسبی هم از آن دارید.

هم چنین در فرمول نیز از بازده سرمایه گذاری به عنوان معیاری برای نتیجه بخش بودن یک سرمایه گذاری استفاده می شود.
قبل از مطالعه این مقاله پیشنهاد می کنیم حتما مقاله سرمایه گذاری چیست و انواع آن کدام است؟ را مطالعه بفرمایید.

محاسبه بازده سرمایه گذاری

مفهوم بازده در سرمایه‌گذاری در سهام چیست؟ نرخ بازده سرمایه گذاری، نرخ بازگشت سرمایه یا بازده سرمایه همه به یک مفهوم باز می گردند.معادل‌ انگلیسی نرخ بازده سرمایه گذاری عبارت است از: ROI که مخفف انگلیسی Return of Investment است، در ساده ترین تعریف، معیار و نرخی است که با استفاده از آن کارایی و نتیجه بخش بودن یک سرمایه گذاری ارزیابی می شود. حتی اگر بخواهید بازدهی چند نمونه از سرمایه گذاری را با هم مقایسه کنید بهترین راه مقایسه بازده سرمایه گذاری آن هاست.

نحوه محاسبه و کاربردهای ROI

پس از توضیحی که راجع به بازده سرمایه گذاری و کاربردهای آن داشتیم حالا به سراغ نحوه محاسبه نرخ بازده سرمایه گذاری و کاربردهای آن خواهیم گفت.

فرمول بازده سرمایه گذاری

با نگاه بیشتر به فرمول محاسبه نرخ بازده سرمایه گذاری، متوجه می شویم که این فرمول همان نسبت سود یک سرمایه گذاری به هزینه ای که برای آن انجام گرفته می باشد. فرمول محاسبه نرخ بازده سرمایه گذاری به شکل زیر است:

نرخ بازده سرمایه گذاری =

کاربرد نرخ بازده سرمایه گذاری چیست؟

مهم ترین کاربرد بازده سرمایه گذاری، محاسبه سودی است که یک سرمایه گذاری به ما داده است. فرض کنید بعد از گذشت یک سال درنظر داریم تا سود سرمایه گذاری مان در سهام را با سرمایه گذاری در طلا مقایسه کنیم. برای اینکه بفهمیم کدام دارایی چه مقدارسود نصیب ما کرده باید از نرخ بازده سرمایه گذاری استفاده کنیم.

انواع بازده سرمایه گذاری

مفهوم بازده سرمایه گذاری در سهام چیست؟

یکی از مهم ترین دغدغه های سرمایه گذاران و سهامداران محاسبه نرخ بازده سبد یا پرتفوی سرمایه گذاری شان است. برای محاسبه نرخ بازده یک سهم نیاز به اطلاعات زیر داریم:

سود محقق شده در مجمع شرکت

باتوجه به 3 مورد گفته شده بازده یک سهم به صورت زیر محاسبه می شود:

قیمت حال حاضر منهای قیمت خرید به علاوه سود سهام تقسیم بر قیمت خرید

برای محاسبه نرخ سود صندوق ها نیز مثل سهام عمل می کنیم با این تفاوت که بعضی از صندوق ها تقسیم سود دوره ای داشته که به مانند سود محقق شده در مجمع بوده و بعضی نداشته که بازده از تفاوت قیمت ها حاصل می شود.

به عنوان مثال تعداد 1000 عدد سهم شرکت الف را به مبلغ 500 تومان خریداری کردیم و قیمت حال حاضر سهم نیز 520 تومان است. در این مدت در مجمع شرکت نیز 40 تومان سود تقسیم شده و به حساب سهامداران واریزشده است. بازدهی سرمایه گذاری ما در سهام شرکت الف این چنین است:12%

بازده سرمایه گذاری در مسکن

بررسی بازدهی دارایی هایی مثل مسکن، زمین و آپارتمان کمی پیچیده تراز دارایی هایی مثل سهام است.برای محاسبه بازدهی یک ملک باید هزینه هایی که درطی مدت مورد نظر برای آن شده کاسته شود. هم چنین بازدهی ملکی که درآن سرمایه گذاری کردیم به اجاره دادن یا ندادن آن نیز وابسته است.مثلا فرض کنید که یک ملک را به قیمت 1 میلیارد تومان خریده ایم و قیمت حال حاضر آن 1.5 میلیارد تومان است.اما در طی این سرمایه گذاری 100 میلیون تومان نیز برای تعمیرات آن هزینه کرده ایم. نرخ بازده این سرمایه گذاری 40 درصد است. اما اگر در طی این مدت مبلغ 200 میلیون تومان بابت اجاره به شخصی دریافت کرده باشیم، بازدهی این دارایی 60درصد است. پس برای محاسبه نرخ بازده یک ملک به اطلاعات زیر نیاز داریم:

هزینه های انجام شده

درآمدهای کسب شده

مزایای استفاده از نرخ بازده سرمایه‌ گذاری (ROI)

بزرگترین مزیت بازده سرمایه‌ گذاری این است که یک معیار به نسبت ساده و آسان است و اغلب از آن به عنوان معیار استاندارد و جهانی میزان سودآوری استفاده می‌شود. به عنوان یک معیار اندازه‌گیری، در اغلب مواقع استفاده از آن موجب سوء تفاهم و سوء تعبیر نمی‌شود، زیرا معنی خود را در قالب‌های مختلف حفظ می‌کند.

معایب و مشکلات بازده سرمایه گذاری چیست؟

بازده سرمایه‌گذاری مدت زمان را در نظر نمی‌گیرد

مهم ترین عیب بازده سرمایه گذاری، صرف نظر از زمان است. به عنوان مثال بازدهی 2 سرمایه گذاری 100 درصد است ولی اولی در یک سال و دومی در 5 سال محقق شده. از نظر نرخ بازده سرمایه گذاری هردو بازده یکی است اما منطقا سرمایه ای که در زمان کمتری این بازده را محقق کرده مناسب تر است که این پارامتر در نرخ بازده سرمایه گذاری دیده نمی شود.اگر از بازده سرمایه‌گذاری به صورت سالانه و در بازه زمانی مشخص استفاده کنید، می توانید این مشکل را از بین ببرید.

بازده سرمایه گذاری نسبت به ریسک تنظیم نمی‌شود

یک اصل کلی و رایج در دنیای سرمایه‌گذاری وجود دارد که طبق آن بازده سرمایه گذاری رابطه مستقیمی با ریسک دارد: هرچه بازده احتمالی بیشتر باشد، ریسک احتمالی نیز بیشتر است. این را می‌توان در دنیای واقعی سرمایه‌گذاری نیز مشاهده کرد.

به طور مثال، در اغلب مواقع، سرمایه‌گذاری که بازده پرتفوی ۱۲ درصد را هدف قرار داده است، باید درجه بالاتری از ریسک را در مقایسه با سرمایه‌گذاری که هدفش بازده ۴ درصدی است، بپذیرد. اگر یک سرمایه‌گذار بدون ارزیابی ریسک، فقط درصد بازده سرمایه گذاری را معیار قرار دهد، ممکن است نتیجه نهایی تصمیم بسیار متفاوت از نتیجه مورد انتظار باشد.

اگر تمام هزینه‌های مورد انتظار را درست محاسبه نکنید، بازده سرمایه‌گذاری درست نخواهد بود

درست محاسبه نشدن هزینه‌های مورد نظر برای سرمایه گذاری ممکن است، عمدا یا سهوا رخ دهد. به عنوان مثال، در ارزیابی نرخ بازده سرمایه گذاری در یک قطعه ملک، کلیه هزینه‌های مرتبط باید در نظر گرفته شود. این موارد شامل کمیسیون املاک، مالیات بر املاک، بیمه و کلیه هزینه‌های نگهداری می‌شود. این هزینه‌ها می‌توانند به میزان قابل توجه درصد بازده سرمایه گذاری را کاهش دهند.

مفهوم ریسک و بازده سرمایه گذاری چیست؟

زمان تصمیم‌گیری در خصوص یک سرمایه‌گذاری لازم است علاوه بر میزان ریسک، بازدهی مورد انتظار را نیز مورد بررسی قرار دهید. منظور از بازدهی، میزان سود به‌دست آمده در مقابل تحمل ریسک آن سرمایه گذاری است. نکته قابل توجه در این خصوص این است که میزان ریسک و بازدهی مورد انتظار از یک سرمایه‌گذاری رابطه مستقیم دارند؛ یعنی اگر میزان ریسک سرمایه گذاری خود را افزایش دهید احتمال کسب بازدهی بالاتر، بیشتر می‌شود.

برای درک بهتر این موضوع، فرض کنید بین سرمایه گذاری در بانک و سکه طلا می خواهیم یکی را انتخاب کنیم. سرمایه گذاری در بانک امن تر بوده، اصل سرمایه حفظ می شود، پرداخت سود تضمین شده را دارد اما در عوض سود آن ثابت و حدودا 20 درصد است.

سکه طلا در کنار مالیات، به دلیل ماهیت فیزیکی خود امکان دزدیده شدن داشته و همراه با نوسان قیمت و حتی ضرر است. اما در عوض احتمال سود بیشتر در این سرمایه گذاری بالا تر است.

پس ریسک سرمایه گذاری در بانک کمتر بوده و به همین دلیل بازده آن نیز کمتر و ثابت است.

مفهوم بازده در سرمایه‌گذاری

بازده چیست؟ منظور از بازدهی سرمایه‌گذاری چیست؟ هدف اصلی هر نوع سرمایه‌گذاری، کسب سود است. آشنایی با انواع سود، بازده و نحوه دریافت آن، اولین قدم در شروع سرمایه‌گذاری است.

بازده سرمایه‌گذاری یعنی درآمدی که شما از سرمایه‌گذاری خود در مدت زمان مشخصی به دست می‌آورید.

بازده به زبان ساده، یعنی سود یا زیانی که از سرمایه‌گذاری نصیب شما می‌شود. این بازده می‌تواند از انتظار شما بیشتر یا کمتر باشد . افراد برای کسب سود و افزایش ثروت، در بازارهای مالی سرمایه‌گذاری می‌کنند. بعضی از گزینه‌های سرمایه‌گذاری دارای سود مشخص و تضمین شده هستند و بعضی دیگر هیچ نوع سودی را تضمین یا تعیین نمی‌کنند. هر شخص با توجه به اهداف و انتظارات خود در این گزینه‌ها سرمایه‌گذاری می‌کند .

شما نیز بسته به نوع شخصیت خود از نظر ریسک‌پذیری باید یکی از گزینه‌های سرمایه‌گذاری را انتخاب کنید .

ریسک و بازده همیشه در کنار هم معرفی می‌شوند و دو مفهوم به هم پیوسته‌اند. در حالت کلی هرچه بازده انتظاری از یک دارایی بیشتر باشد، ریسک بیشتری نیز مورد انتظار خواهد بود. . بنابراین شما قبل از در نظر گرفتن هر گزینه سرمایه‌گذاری، باید میزان ریسک‌پذیری و انتظار خود از سرمایه‌گذاری را مشخص کنید .

به طور کلی دو نوع بازده وجود دارد و ماهیت این دو با هم متفاوت است :

• بازده تحقق‌یافته
• بازده مورد انتظار

بازده تحقق‌یافته در مقابل بازده مورد انتظار

بازده تحقق یافته یا Realized return به بازده‌ی گفته می‌شود که هم‌اکنون کسب شده و به وقوع پیوسته است .

بازده مورد انتظار یا Expected Return بازده‌ی است که شما به عنوان سرمایه‌گذار انتظار دارید در آینده از سرمایه‌گذاری روی یک دارایی به دست بیاورید .

این بازده با عدم اطمینان همراه است؛ زیرا امکان دارد که اتفاق نیفتد. بازه زمانی سرمایه‌گذاری نیز بر احتمال دستیابی به بازده مورد انتظار تاثیر دارد؛ در بازه‌های بلندمدت امکان به وقوع پیوستن بازده مورد انتظار افزایش می‌یابد. برای مثال شاید بازده یک دارایی در یک ماه ۱ درصد ولی در بازه ۱ ساله ۳۰ درصد باشد .

عوامل متعددی بر بازده تاثیر می‌گذارند. برای مثال می‌توان به نسبت‌های مختلف اشاره کرد؛ مواردی مانند نسبت‌های نقدینگی، اهرمی، سودآوری و فعالیت، انواع ریسک و نوسانات قیمتی .

به طور معمول بازده دو بخش دارد. بخش اول وجه نقدی است که به طور مستقیم از درآمد حاصل از سرمایه‌گذاری به دست می‌آید و بخش دوم، سود یا زیانی است که از تغییر قیمت فروش یا خرید نصیب سرمایه‌گذار می‌شود .

بازده مورد انتظار در سرمایه‌گذاری تنها برای سرمایه‌گذاری در بورس و سهام مطرح نیست. در هر نوع سرمایه‌گذاری شما می‌توانید میزان ریسک و بازده مورد انتظار خود را در بازه زمانی مشخص، تعیین کنید .

بازده سرمایه گذاری (ROI) چیست و چه کاربردی دارد؟

یکی از دغدغه های اقتصاد ایران در این روزها، ایجاد ایده های خوب برای کارآفرینی و کمبود حمایت مالی از این ایده هاست. بسیاری از کارآفرینان معتقدند حمایت کافی از آن ها صورت نمی گیرد و از طرفی بسیاری از متخصصین کارآفرینی در داخل و خارج از کشور نیز بر این مسئله تاکید دارند.

سرمایه گذاری در این روزهای اقتصاد کشور کاری پر ریسک است و سرمایه داران ترجیح می دهند سرمایه خود را جایی قرار دهند که با کمترین میزان ریسک، بیشترین میزان سودآوری را کسب کنند. اما چطور میتوان از این مسئله مطمئن بود؟ در اقتصاد مفهومی وجود دارد که از آن با عنوان بازده سرمایه گذاری یاد می شود. نرخ بازده سرمایه گذاری مشخص می کند که سرمایه گذاری در یک پروژه چه نسبتی از سرمایه را به سرمایه گذار باز می گرداند؟

تا پایان این مطلب مفهوم و تعریف بازده سهام مفهوم بازده سرمایه گذاری را به طور کامل توضیح می دهیم و کارایی آن را مشخص می کنیم.

نرخ بازده سرمایه گذاری (Return Of Investment) چیست؟

نرخ بازده سرمایه گذاری، نرخ بازگشت سرمایه یا بازده سرمایه همه به یک مفهوم باز می گردند. ROI که مخفف انگلیسی Return of Investment است، مفهوم و تعریف بازده سهام در ساده ترین تعریف، معیار و نرخی است که با استفاده از آن کارایی و نتیجه بخش بودن یک سرمایه گذاری ارزیابی می شود. حتی اگر بخواهید بازدهی چند نمونه از سرمایه گذاری را با هم مقایسه کنید بهترین راه مقایسه بازده سرمایه گذاری آن هاست.

راستی اگر علاقه مندید با مبحث پروانه کسب بیشتر آشنا شوید همه جزئیات آن را در این مقاله ذکر کرده ایم.

فرمول محاسبه نرخ بازده سرمایه گذاری

اگر نگاهی به فرمول محاسبه نرخ بازده سرمایه گذاری داشته باشیم متوجه می شویم که ROI نسبت سود یک سرمایه گذاری را به هزینه ی آن بررسی و اندازه گیری می کند. فرمول محاسبه نرخ بازده سرمایه گذاری به شکل زیر است:

نرخ بازده سرمایه گذاری = (هزینه سرمایه گذاری – عواید حاصل از سرمایه گذاری) تقسیم بر هزینه سرمایه گذاری

در فرمول بالا منظور از عواید حاصل از سرمایه گذاری درآمدهای حاصل از فروش سرمایه است. به این معنی که برای مثال با قراردادن سرمایه در یک پروژه چه میزان از درآمد برای شما حاصل شده است. حاصل فرمول بالا عددی در قالب درصد است که امکان مقایسه بازده سرمایه گذاری در یک پروژه را با پروژه های دیگر امکان پذیر می کند. در حال حاضر محاسبه نرخ بازده سرمایه گذاری در بهترین نرم افزار حسابداری نیز موجود نمی باشد، چون این امکان در نرم افزار حسابداری کاربردی ندارد.

کاربرد نرخ بازده سرمایه گذاری چیست؟

همانطور که اشاره کردیم از این نرخ برای مقایسه بازدهی چند سرمایه گذاری استفاده می شود. از این نرخ در تهیه پروپوزال ها و طرح های تجاری استفاده می گردد و در برخی موارد حتی از این نرخ برای ارزیابی عملکرد مدیریتی در یک مجموعه و موفقیت آن مجموعه نیز استفاده می شود.

البته نرخ بازده سرمایه گذاری لزوما بر سود تمرکز ندارد و می توان معیار سود را با معیارهای متغیری همچون میزان سهم از بازار و … جایگزین کرد. بنابراین این فرمول در بررسی موفقیت سرمایه گذاری مورد استفاده قرار می گیرد، نه لزوما در میزان سود حاصل از سرمایه گذاری.

در این میان پیشنهاد می کنیم از نرم افزار حسابداری فروشگاهی سپیدار نیز دیدن کنید. امکانات این نرم افزار آن را در مقابل رقبا به بهترین نرم افزار حسابداری فروشگاهی تبدیل کرده است.

معایب و مشکلات بازده سرمایه گذاری چیست؟

با اینکه این فرمول به نظر ساده و دوست داشتنی این روزها در مباحث مختلفی مثل سرمایه گذاری در بورس، سرمایه گذاری در استارتاپ ها و سرمایه گذاری در مفهوم و تعریف بازده سهام بخش های مختلف کاربرد بسیاری دارد، اما مشکلات و معایبی هم دارد. با در نظر گرفتن این مشکلات در می یابیم که نباید مقایسه سرمایه گذاری ها تنها با استفاده از ROI و نگاه محدود به آن انجام گیرد.

1 – مشکل زمان در نرخ بازده سرمایه

یکی از مهمترین معایب و مشکلات نرخ بازده سرمایه گذاری لحاظ نکردن زمان است. در واقع اگر قرار باشد بازده سرمایه گذاری دو استارتاپ را مقایسه کنیم نمی توانیم متوجه شویم که هر کدام از نرخ های بازگشت سرمایه در چه مدت زمان اجرایی خواهد بود. در چنین وضعیتی این سوال مطرح می شود که سرمایه گذاری شماره 1 و سرمایه گذاری شماره 2 هر کدام در چه مدت زمانی سودآوری احتمالی را ارائه می دهند. البته این مشکل با توجه بیشتر به اعدادی که در فرمول وارد می شود تا حدی قابل حل است و می توان با استفاده هوشمندانه از اطلاعات عامل زمان را نیز در این فرمول در نظر گرفت.

2 – مشکل در محاسبه نتایج کیفی

اجازه دهید با یک موضوع این مشکل را روشن کنیم. فرض کنید در یک شرکت سیستم های کامپیوتری بسیار قدیمی هستند و کارمندان نمی توانند کار خود را با سرعت مناسبی انجام دهند. در این شرایط سرمایه ای برای خرید سیستم های جدید اختصاص داده می شود و سرعت کار کارمندان بیشتر می شود. در چنین شرایطی می توان نرخ بازگشت بازده سرمایه گذاری را مقایسه کرد، چون میزان افزایش سرعت کار قابل اندازه گیری است. اما نمی توان تاثیری که خرید سیستم های جدید در روحیه کارمندان ایجاد کرده را بررسی کرد. در نتیجه می توانیم بگوییم که عیب دیگر نرخ بازده سرمایه گذاری این است که روشی برای محاسبه منابع غیر مالی و غیرکمی معرفی نمی کند.

یکی از نرم افزارهای مشهور سپیدار سیستم نرم افزار حقوق و دستمزد است. پیشنهاد می کنیم از امکانات این نرم افزار نیز مطلع باشید.

مزایای استفاده از نرخ بازده سرمایه گذاری

شاید معایب نرخ بازگشت سرمایه محدود به چند مورد باشد، اما مزایای آن بسیار بیشتر است. تطبیق پذیری، سادگی و سهولت در استفاده مهمترین مزیت نرخ بازده سرمایه گذاری است. امکان تفسیر ساده نتایج این فرمول عامل دیگری است که آن را به فرمولی کاربردی تبدیل کرده. علاوه بر این موارد همانطور که اشاره کردیم مهمترین مزیت نرخ بازده سرمایه گذاری درصدی بودن و مقایسه ای بودن آن است که باعث می شود سرمایه گذاران بتوانند با استفاده از اطلاعات حاصل از این فرمول محل سرمایه گذاری مورد علاقه خود را تشخیص دهند.

نرخ بازده سرمایه گذاری (نرخ بازگشت سرمایه) در بورس

می دانید که سرمایه گذاری در بورس چقدر برایتان سودآوری داشته؟ سرمایه گذاری در بورس نیز نوعی از سرمایه گذاری است که می توان برای بررسی عملکرد و میزان موفقیت آن نیز از ROI بهره گرفت.

آنچه تا اینجا از بازده سرمایه گذاری گفتیم مربوط به بازده سرمایه ای یا همان بازده قیمتی بود. اما برای محاسبه نرخ بازده سرمایه گذاری در بورس باید از بازده نقدی سرمایه گذاری استفاده کنیم که فرمول آن به شکل زیر است:

بازده نقدی = جریان نقد تقسیم بر قیمت خرید

بازده نقدی سودی است که به صورت جریانات نقد در دوره سرمایه گذاری به دست سرمایه گذار می رسد. البته ذکر این نکته واجب است که ممکن است در طول سرمایه گذاری جریان نقد دوره ای وجود نداشته باشد، در این صورت بازدهی نقدی برابر با صفر خواهد بود.