آشنایی با بازار فرابورس

علت نامگذاری بازارهای مختلف به اسم بازار اول و بازار دوم

نحوه پذیرش شرکتها در بورس و فرابورس

توسعه و رشد اقتصاد کشور در گرو رشد بازار سرمایه است، سهام شرکتهای بزرگ دنیا در بورس های بین المللی مورد معامله قرار می گیرد و بدین صورت توازن اقتصادی بین افراد سرمایه گذار و شرکتهای سرمایه پذیر برقرار می گردد و هر دو طرف سرمایه گذار و سرمایه پذیر از این جریان منتفع می شوند. با توجه به اهمیت این مساله در این نوشتار به نحوه پذیرش شرکتها در بورس و فرابورس می پردازم.

وضعیت اقتصادی کشور امروز در موقعیت خاصی است و هر تصمیم اشتباهی ممکن است تبعات جبران ناپذیری بر اقتصاد و معیشت مردم داشته باشد.

به عقیده اینجانب با توجه به اقبال بی سابقه مردم به بازار سرمایه الان بهترین فرصت جهت تعمیق بخشیدن به بازار سرمایه از طریق پذیرش و عرضه سهام شرکتها در بورس است.

با ورود شرکتهای بیشتر به بازار سرمایه و همچنین افزایش عرضه سهام شرکتهای موجود در بورس ، عمق بازار بیشتر خواهد شد و طبیعتا بازار سرمایه نسبت به جریانات غیرعادی (افزایش و کاهش قیمت سهام ) مصون تر خواهد شد.

بنابراین شرکتها می توانند با طی نمودن فرآیند پذیرش و عرضه سهام شرکت در بورس از دو منظر مشارکت فعال در رشد اقتصاد کشور و منتفع شدن از منافع بازار سرمایه بهره مند شوند.

با توجه به اینکه طی نمودن این فرآیند آشنایی با بازار فرابورس ممکن است با ابهاماتی برای اعضای محترم هیات مدیره شرکتها و همچنین سهامداران فعلی مواجه باشد در ادامه به چند سوال و پاسخ به این سوال ها سعی خواهم کرد تا حد امکان ابهام ممکن را برطرف نمایم.

امیدوارم با کمک به تسهیل پذیرش و عرضه سهام شرکتها در بورس در این برهه حساس ، به وظیفه اخلاقی و شرعی خود عمل نماییم.

در ادامه به نحوه پذیرش شرکتها در بورس و فرابورس می پردازم.

سوال اول- شاید مهمترین سوال این باشد که عرضه سهام شرکت در بورس چه منافعی دارد؟

به طور خلاصه منافع عرضه سهام شرکت در بورس به شرح ذیل است:

۱- سهولت تامین مالی شرکتها از طریق بورس ،

شرکتهای غیربورسی برای تامین منابع مالی خود متکی به منابع مالی خود شرکت ، سهامداران فعلی و سیستم بانکی هستند.

به عبارتی یک شرکت غیربورسی برای اجرای یک طرح توسعه باید از حساب بانکی خود و یا دارایی های خود تامین مالی نماید ، می تواند با افزایش سرمایه از سهامداران فعلی خود پول طلب کند و یا به سیستم بانکی برای دریافت تسهیلات مراجعه کند.

معمولا شرکتها با اخذ وام تامین مالی می کنند که در بهترین حالت ممکن نرخ تامین مالی در این حالت سالانه حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد خواهد بود.

شرکتهای بورسی می توانند از طریق افزایش سرمایه و مشارکت سهامداران در افزایش سرمایه از منابع مالی تمامی آنها بهره مند شوند،

و یا با انتشار اوراق بدهی از بازار سرمایه تامین مالی نمایند که در مطلب ذیل به طور مفصل به این موضوع پرداخته ام.

بنابراین اولین مزیت ورود شرکتها به بورس تامین مالی ارزان است.

۲-برخورداری از معافیتهای مالیاتی،

مطابق با مفاد ماده ۱۴۳ قانون مالیاتهای مستقیم معادل ۱۰ درصد از مالیات بر درآمد شرکتهایی که سهام آنها برای معامله در بورس پذیرفته می شود و ۵ درصد از مالیات بر درآمد شرکتهایی که سهام آنها برای معامله در بازار خارج از بورس (فرابورس) پذیرفته می شود بخشوده می شود و این معافیت به شرط اینکه سهام شناور شرکت حداقل ۲۰ درصد باشد دو برابر خواهد شد.

خوب این خیلی خبر خوبی است به عبارتی شما می توانید تا ۲۰ درصد از معافیت مالیاتی در سال بهره مند شوید که چنانچه منافع حاصل از این ۲۰ درصد را برای یک دوره ۲۰ ساله محاسبه نمایید بسیار شیرین خواهد بود.

با ارایه یک مثال به این مهم می پردازم، فرض کنید شرکت شما بورسی نیست و مطابق با مفاد ماده ۱۰۵ قانون مالیات مستقیم شما باید ۲۵ درصد مالیات بر درآمد پرداخت کنید، چنانچه سالانه ۱۰ میلیارد ریال سود قبل از مالیات داشته باشید باید ۲۵ درصد آن را مالیات بر درآمد بپردازید، بنابراین مجموع مالیات پرداختی شما طی ۲۰ سال معادل ۵۰ میلیارد ریال خواهد بود ( مالیات هر سال ۲.۵ میلیارد ریال ضربدر ۲۰ که برابر با ۵۰ میلیارد ریال می شود)

حال چنانچه شرکت شما بورسی باشد نرخ مالیات بر درآمد شما به جای ۲۵ درصد ۲۰ درصد لحاظ خواهد شد و با مفروضات بالا شما سالانه به جای ۲.۵ میلیارد ریال ۲ میلیارد ریال مالیات خواهید پرداخت که جمع آن در ۲۰ سال معادل ۴۰ میلیارد ریال خواهد شد.

مساله بعدی اینکه معادل ۱۰ درصد از مالیات بر درآمد حاصل از فروش کالاهایی که در بورس های کالایی پذیرفته و به فروش می رسد نیز معاف از مالیات است.

همچنین مالیات نقل و انتقال سهام شرکتهای غیربورسی معادل ۴ درصد ارزش اسمی است در صورتیکه این مالیات برای شرکتهای بورسی و فرابورسی معادل یک دهم درصد ارزش فروش سهام است.

۳- افزایش اعتبار داخلی و بین المللی شرکت،

ورود به بورس و انجام معاملات سهام شرکت معادل خواهد بود با توجه میلیون ها سهامدار به نام و محصولات شرکت، بعد از ورود به بورس هر ماه اطلاعات شرکت شما، محصولات شما و سایر اطلاعات با اهمیت شما در سامانه کدال منتشر و در دسترس میلیون ها سهامدار و سایر افراد قرار خواهد گرفت که این خود برای شرکت اعتبار بسیار زیادی به همراه خواهد شد که این منجر به افزایش اعتبار شرکت خواهد شد

۴- آشنایی جامعه با شرکت و ابزار بازاریابی محصولات شرکت،

۵- تسهیل وثیقه گذاری سهام توسط سهامداران،

یکی از مزایای دیگر پذیرش در بورس امکان توثیق سهام شرکت جهت اخد وام و ایفای تعهدات شرکت است

۶- ارتقا سیستم های مالی و کنترل های داخلی به تبع استقرار نظام حاکمیت شرکتی،

پذیرش شرکت در بورس تابع پذیرفتن شرایط استانداردهای حسابداری و آینن نامه ها و دستورالعمل های گزارشگری مالی است که در مجموع ارتقا سیستم مالی و کنترل های داخلی را به همراه دارد

۷- افزایش قدرت چانه زنی شرکت،

پس از پذیرش شرکت در بورس و افزایش اعتبار و برند شرکت طبیعتا قدرت شرکت در چانه زنی با مشتریان و خریداران افزایش خواهد یافت

فواید بسیاری برای پذیرش شرکتها در بورس وجود دارد که به دلیل جلوگیری از طولانی شدن مطلب به موارد فوق بسنده می شود

سوال دوم- برای پذیرش در بورس چه باید کرد و اصولا از کجا شروع کنیم؟

به طور کلی شرکتها می توانند در بازار بورس تهران و یا فرابورس مورد پذیرش و عرضه قرار گیرند.

بنابراین ۲ شرکت بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران که هر دو شرکت زیر نظر سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می کنند فرآیند پذیرش شرکت را پیگیری و انجام می دهند.

شرکتها با توجه به تفاوتهایی از جمله سایز شرکت، جمع دارایی ها ، میزان آشنایی با بازار فرابورس سود آوری، تعداد سهامداران و … در شرکت بورس اوراق بهادار تهران یا فرابورس ایران مورد پذیرش قرار می گیرند.

با توجه به اینکه شرایط پذیرش و عرضه سهام در بورس اوراق بهادار تهران و فرابورس ایران متفاوت است در مطالب ذیل به طور مفصل به شرایط پذیرش در این دو بازار پرداخته ام

سوال سوم- معمولا فرآیند پذیرش و عرضه سهام چند ماه طول می کشد؟

به طور کلی پاسخ به این سوال بسته به میزان اهمیت این موضوع برای شما و نسبت به زمانی و افرادی که برای این کار اختصاص می دهید متفاوت خواهد بود ، به عبارتی شما با در اختیار قرارگرفتن افراد حرفه ای و صرف زمان برای انجام کامل و بهتر آشنایی با بازار فرابورس آشنایی با بازار فرابورس این پروسه می توانید پروسه پذیرش و عرضه را کوتاه کنید

سوال چهارم- آیا برای پذیرش در بورس و یا فرابورس اقدامات خاصی لازم است انجام شود؟

اگر شما خانه ای داشته باشید و قصد فروش آن را داشته باشید طبیعی است که سعی می کنید تا حد امکان خانه را بازسازی نمایید تا با قیمت بهتر و منصفانه تری خانه خود را به فروش برسانید ، حالا فرض کنید شما می خواهید شرکت خود را به دیگران عرضه کنید و آنها خریداران سهام شرکت شما هستند، طبیع است هر چه شرکت سرحال تر و به روزتر باشد قیمت بهتری خواهد داشت.

برای انجام این کار لازم نیست پروسه سختی را پشت سر بگذارنید فقط کافی است چنانچه پروژه و یا طرح نیمه ساحته ای دارید که می توانید زودتر به پایان برسانید دست به کار شوید،

سیستم مالی و حسابداری خود را به روز و قوی کنید،

چنانچه در سال های قبل گزارشات حسابرسی دارید که در آن بندهای شرط و عدم توافق با حسابرس دارید، به تیم مالی خود دستور دهید به سرعت محدودیتها و عدم توافق با حسابرس را برطرف سازند تا گزارش حسابرس آینده شرکت مقبول باشد و ابهام با اهمیتی در صورتهای مالی شرکت نباشد

چنانچه دعاوی با اهمیت بر له یا علیه شرکت در جریان هست بررسی فرمایید که حتی الامکان موارد را برطرف سازید و دعاوی مهم را برطرف سازید.

با یک مشاور پذیرش خوب و حرفه ای قرارداد ببندید و کار را شروع کنید…

در پایان آرزومندم با رشد و شکوفایی بازار سرمایه شاهد رشد و توسعه اقتصادی کشور عزیزمان ایران باشیم و با فراگیری نحوه پذیرش وعرضه سهام شرکت در بورس هر چه زودتر این مهم را انجام دهید.

بازار اول و دوم بورس چیست و چه تفاوتی با هم دارند؟

بر اساس یک طبقه‌بندی که از شهریور سال ۱۳۸۱، توسط سازمان بورس اوراق بهادار صورت گرفت، کلیه‌ی شرکت‌های پذیرفته شده در بازار بورس در دو دسته‌ی بازار اول و بازار دوم قرار گرفتند. درواقع این تقسیم‌بندی با توجه به معیارهای عمومی و کلی شامل اندازه‌، میزان شناوری سهام و نقدشوندگی، شفافیت و اطلاع‌رسانی و تداوم سودآوری شرکت‌‌ها صورت پذیرفت. شما به عنوان کسی که قصد خرید سهام و سرمایه‌گذاری مستقیم در بورس را دارید، با داشتن کد بورسی می‌توانید سهام هرکدام از شرکت‌های لیست شده در بازار اول و دوم بورس را خریداری کنید و هیچ محدودیتی در این زمینه برایتان وجود نخواهد داشت. پس علت نام‌گذاری بازارهای مختلف به اسم بازار اول و دوم و تابلوهای مختلف چیست؟ با ادامه‌ی این مقاله از سری مقالات آموزش بورس در چراغ همراه باشید تا ضمن آشنایی با تعریف و تفاوت‌های اصلی میان دو بازار اول و دوم، پاسخ این سوال را هم دریافت نمایید.

معرفی بازار اول و دوم بورس

معرفی بازار اول و دوم بورس

خب همان‌طور که گفتیم بازار بورس به دو بخش بازار اول و دوم بورس تقسیم‌بندی می‌شود که به آن‌ها بازار اولیه و ثانویه نیز می‌گویند. بازار اول مشتمل بر دو تابلوی اصلی و فرعی و بازار دوم مشتمل بر فهرست اولیه و مشروط تصویب شده است.

بازار اول یا اولیه چیست؟

بازار اول که به آن بازار اولیه یا اصلی نیز گفته می‌شود، بازاری است که شرکت‌ها برای اولین بار می‌خواهند در آنجا نام خود را ثبت کرده و شروع به فعالیت نمایند. درواقع، شرکت‌ها برای بار اول اوراق قرضه و سهام جدیدشان را برای عموم و سرمایه‌گذاران در این بازار به فروش می‌گذارند. نماد بازار اولیه در کشور ما «بانک» است.

عرضه اولیه یا IPO نمونه‌ای از بازار اولیه است. IPO، زمانی اتفاق می‌افتد که یک شرکت خصوصی برای نخستین بار سهام عمومی را منتشر کند. این معاملات، برای سرمایه‌گذاران فرصتی را فراهم می‌کند تا اوراق بهادار را از بانکی خریداری نمایند که پذیره‌نویسی اولیه را برای یک سهام خاص انجام داده است؛ درواقع این اولین فرصتی است که در آن سرمایه‌گذاران به واسطه‌ی خرید سهام به سرمایه‌ی شرکت کمک خواهند کرد. به عبارتی می‌توان گفت که سرمایه‌ی سهام شرکت از وجوه حاصل از فروش سهام در بازار اولیه تشکیل شده است. به این ترتیب، مشاغل و دولت‌هایی که می‌خواهند سرمایه‌ی بدهی تولید کنند می‌توانند انتشار اوراق قرضه کوتاه‌مدت و بلندمدت در بازار اولیه را انتخاب کنند.

نکته‌: نکته‌ی مهمی که در رابطه با بازار اول باید بدانید این است که در آن اوراق بهادار مستقیماً از یک ناشر خریداری می‌شوند.

بازار دوم یا ثانویه چیست؟

بازار دوم که به آن بازار ثانویه هم می‌گویند، بازاری است که شرکت‌ها سهام خود را در آن معامله می‌کنند. درواقع دارایی‌هایی که ابتدا در بازار اولیه مورد معامله قرارگرفته‌اند، در بازار ثانویه، مجدداً مورد معامله قرار خواهند گرفت و نماد آن در کشور ما بورس است. به عبارتی، در بازار ثانویه هیچ شرکتی تاسیس نمی‌شود و فقط شرکت‌هایی که قبلا در بازار اولیه ثبت شده‌اند، از یک سری فیلدها و شرایط عبور می‌کنند تا بتوانند مجدد سهام خود را مورد معامله در بازار بورس قرار دهند. مشخصه‌ی معین بازار ثانویه این است که در آن، سرمایه‌گذاران بین خودشان معامله می‌کنند؛ یعنی در بازار ثانویه، سرمایه‌گذاران اوراق بهادار منتشر شده را بدون دخالت شرکت‌های صادرکننده معامله می‌کنند. برای مثال، در این بازار قصد خرید سهام شرکتی را داشته باشید، فقط با یک سرمایه‌گذار دیگر که سهام آن را در اختیار دارد معامله خواهید کرد.

علت نامگذاری بازارهای مختلف به اسم بازار اول و بازار دوم

همان‌طور که در ابتدای مقاله هم اشاره شد، سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری در بورس بدون توجه به بازار اول و بازار دوم، می‌توانند سهام شرکتی که مدنظرشان است را بخرند و سرمایه‌گذاری و معامله کنند. اما علت اصلی نامگذاری بازارهای مختلف به اسم بازار اول و بازار دوم بورس چیز دیگری است؛ شرکت‌های سهامی برای پذیرش در بورس باید شرایط خاصی داشته باشند وگرنه باید قید بورس را بزنند یا اینکه سراغ بازار فرابورس بروند. این شرایط که مربوط به وضعیت مالی و سودآور بودن شرکت و کیفیت گزارش حسابرس مستقل از وضعیت مالی شرکت است را می‌توانید در جدول زیر ببینید:

علت نامگذاری بازارهای مختلف به اسم بازار اول و بازار دوم

درباره‌ی معیارهای اختصاصی برای حضور در بازار اول و دوم بورس هم مهم‌ترین مورد، میزان سرمایه‌ی شرکت می‌باشد. در واقع، شرکت‌های ثبت شده با بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان سرمایه، می‌توانند برای حضور در تابلوی اصلی بازار اول بورس تهران درخواست دهند، اما شرکت‌های دیگر باید سراغ تابلوی فرعی یا بازار دوم بروند.

تفاوت بازار اول و دوم بورس در چیست؟

درک تفاوت بازار اول و دوم بورس بسیار اهمیت دارد. در ادامه این تفاوت‌ها را آورده‌ایم:

۱. قیمت‌های بازار اولیه اغلب از قبل تعیین می‌شوند، درحالی‌که قیمت‌ها در بازار ثانویه توسط نیروهای اساسی عرضه و تقاضا تعیین می‌شود.

۲. تفاوت دیگر بازار اول و دوم بورس در میزان سرمایه است؛ سرمایه‌ی ثبتی شرکت‌های بازار ثانویه بورس باید حداقل ۲۰۰ میلیارد ریال و درصد شناوری آن‌ها حداقل ۱۰% و سهامی عام باشند. اما شرکت‌هایی که سرمایه و سودآوری و درصد شناوری آزاد مناسبی دارند (طبق جدول بالا) و نشانی از چشم‌انداز مثبت و سودآوری مناسب در آن‌ها دارد، در بازار اول پذیرفته می‌شوند.

۳. هرگونه درآمد حاصل از فروش سهام در بازار اولیه، پس از محاسبه‌ی هزینه‌های اداری بانک، به شرکت صادرکننده سهام می‌رسد. اما از آنجایی‌که در بازار ثانویه، معامله بین سرمایه‌گذاران اتفاق می‌افتد، عواید حاصل از فروش سهام به سرمایه‌گذار فروش می‌رسد نه به شرکتی که سهام را صادر کرده است یا به بانک پذیره‌نویسی.

در بخش‌های بعدی جزییات بیشتری از شرایط حضور شرکت‌ها در تابلوهای مختلف بورس را بیان خواهیم کرد.

شرایط عمومی پذیرش شرکت‌ها در آشنایی با بازار فرابورس سازمان بورس اوراق بهادار تهران

شرایط عمومی پذیرش شرکت‌ها در سازمان بورس اوراق بهادار تهران

به‌طور کلی شرکت‌هایی در سازمان بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده هستند که:

• نزد سازمان بورس و اوراق بهادار، ثبت شده باشند.
• تمام بهای اسمی سهام در آن‌ها پرداخت شده باشد.
• سهام با نام و دارای حق رای در آن‌ها وجود داشته باشد.
• هیچ محدودیت قانونی موثر برای نقل و انتقال یا اعمال حق رای توسط صاحبان آن وجود نداشته باشد.

شرایط اختصاصی پذیرش شرکت‌های موجود در بازار اول و دوم بورس : بازار اول

برای پذیرش شرکت‌های بورسی در بازار اول و دوم بورس شرایطی وجود دارد که در ادامه هریک از آن‌ها را به‌صورت جداگانه بیان خواهیم کرد. ابتدا می‌پردازیم به شرایط و ضوابط پذیرش شرکت‌ها در بازار اول:

شرایط اختصاصی پذیرش شرکت‌های موجود در بازار اول: تابلوی اصلی

• وجود حداقل شناوری سهام ۲۰%
• عدم وجود زیان انباشته در ترازنامه
• وجود حداقل ۳ سال سابقه‌ی فعالیت پیش از پذیرش
• حداقل نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها ۳۰% باشد.
• دارابودن حداقل میزان سرمایه ثبت شده شرکت ۱۰۰۰ میلیارد ریال
• دعاوی حقوقی دارای اثر با اهمیت بر صورت‌های مالی وجود نداشته باشد.
• سیستم حسابداری مطلوبی به لحاظ مالی و بهای تمام شده، وجود داشته باشد.
• صورت‌های مالی توسط حسابرس معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار، تایید شود.
• محکومیت قطعی کیفری برای اعضای هیئت مدیره و مدیر عامل، وجود نداشته آشنایی با بازار فرابورس باشد.
• صورت‌های مالی دو دوره‌ی منتهی به پذیرش، فاقد موارد مردودی یا عدم اظهار نظر توسط حسابرس باشد.
• سودآوری در ۳ دوره‌ی مالی متوالی منتهی به زمان پذیرش و چشم‌اندازی روشن از لحاظ سودآوری مشاهده شود.

شرایط اختصاصی پذیرش شرکت‌های موجود در بازار اول: تابلوی فرعی

• وجود حداقل شناوری سهام ۱۵%
• عدم وجود زیان انباشته در ترازنامه
• وجود حداقل ۳ سال سابقه فعالیت پیش از پذیرش
• دارابودن حداقل سرمایه ثبت شده شرکت ۵۰۰ میلیارد ریال
• حداقل نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها ۲۰% باشد.
• سیستم حسابداری مطلوبی به لحاظ مالی و بهای تمام شده وجود داشته باشد.
• هیچ‌گونه دعاوی حقوقی دارای اثر با اهمیت بر صورت‌های مالی، وجود نداشته باشد.
• محکومیت قطعی کیفری برای اعضای هیئت مدیره و مدیر عامل، وجود نداشته باشد.
• صورت‌های مالی توسط حسابرس معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار، به تایید رسیده باشد.
• صورت‌های مالی دو دوره منتهی به پذیرش، فاقد موارد مردودی یا عدم اظهار نظر توسط حسابرس باشد.
• سودآوری در ۲ دوره‌ی مالی متوالی منتهی به زمان پذیرش و چشم اندازی روشن از لحاظ سودآوری، ارائه‌ شود.

بازار اول و دوم بورس : شرایط اختصاصی پذیرش شرکت‌های موجود در بازار دوم

• وجود حداقل شناوری سهام ۱۰%
• عدم وجود زیان انباشته در ترازنامه
• دارابودن حداقل ۲ سال سابقه فعالیت قبل از پذیرش
• وجود حداقل سرمایه ثبت شده شرکت ۲۰۰ میلیارد ریال
• حداقل نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها، ۱۵% باشد.
• دعاوی حقوقی دارای اثر با اهمیت بر صورت‌های مالی، وجود نداشته باشد.
• سیستم حسابداری مطلوبی به لحاظ مالی و بهای تمام شده وجود داشته باشد.
• محکومیت قطعی کیفری برای اعضای هیئت مدیره و مدیر عامل، وجود نداشته باشد.
• صورت‌های مالی توسط حسابرس معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار، به تایید رسیده باشد.
• سودآوری در ۱ دوره‌ی مالی منتهی به پذیرش و چشم اندازی روشن از لحاظ سودآوری، ارائه‌ شود.

سخن آخر

در این مقاله از سری مقالات آموزش بورس در سایت آموزش چراغ راجع به بازار اول و دوم بورس و تفاوت‌های میان آن دو و همچنین شرایط پذیرش در هر یک از این بازارها صحبت کردیم. گفتیم که شرکت‌هایی که سهام‌شان در بورس معامله می‌شود، براساس شرایطی که دارند در بازارهای اول و دوم و تابلوهای فرعی و اصلی مورد معامله قرار می‌گیرند. اما این تابلوها برای یک سهام‌دار، هیچ محدودیتی از لحاظ خرید و فروش ایجاد نمی‌کند. بنابراین، سرمایه‌گذاران می‌توانند با کد بورسی اختصاصی که دارند، در تمام این بازارها خرید و فروش انجام دهند. چراغ، به عنوان پلتفرم آموزش و کاریابی در تلاش است تا با بیان نکات آموزشی مهم در زمینه‌ی کار و سرمایه‌گذاری به شما برای رسیدن به موفقیت در این زمینه‌ها کمک نماید.

بازار اول و دوم فرابورس کجاست و چه ویژگی‌هایی دارد؟

از سال 1346 بود که بورس ایران به‌طور رسمی با انجام چند معامله روی سهام بانک توسعه‌‌‌‌‌‌‍ صنعتی و معدنی فعالیت خود را آغاز کـرد.

فعالیت بورس ایران تنها به یک بازار ختم نشد. بلکه در طی سال‌ها چندین بازار با نام‌هایی چون فرابورس، بورس کالا و بورس انرژی به زیرمجموعه بورس اضافه شد.

بازار فرابورس نیز شامل 4 زیر مجموعه می‌شود که شامل بازار اول، بازار دوم، بازار سوم و بازار پایه فرابورس است. در این مقاله به تفصیل درباره بازار اول و دوم فرابورس صحبت کرده و ویژگی‌های شرکت‌های قابل پذیرش در بازار اول و دوم فرابورس را بررسی خواهیم کرد.

تعریف بازار فرابورس ایران

فرابورس بازاری مجزا از بورس بوده که فعالیت خود را از سال ۱۳۸۷ تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار آغاز کرده است. ساختار فرابورس شباهت بالایی به بورس دارد.

تفاوت عمده بورس با بازار فرابورس در شرایط پذیرش شرکت‌ها است. شرکت‌ها برای پذیرش در بورس شرایط سخت‌گیرانه‌تری دارند و باید گزارشات بیشتری از عملکرد خود در طی سال ارائه بدهند.

با توجه به شرایط سخت بورس، شرکت‌هایی که مایل به شرکت در بازار سرمایه ایران هستند ولی شرایط بورس را ندارند، می‌توانند وارد بازار فرابورس شوند؛ زیرا فرابورس قوانین آسان‌تری نسبت به بورس دارد.

فرابورس به شرکت‌های متقاضی ورود به بازار سرمایه این اجازه را می‌دهد تا با شرایط پذیرش آسان‌تری وارد این بازار شده و از تمام مزایای شرکت‌های عضو بازار سرمایه بهره ببرند.

تعریف بازار اول و دوم فرابورس

شرکت‌ها برای پذیرش در بازار اول و دوم فرابورس باید امیدنامه تدوین کرده و مدارک و مستندات شرکت را به بازار سرمایه ارائه دهند. پس از بررسی مدارک و وضعیت مالی شرکت توسط بازار سرمایه در صورت احراز شرایط سهام شرکت وارد معاملات بازار سرمایه می‌شود.

ویژگی شرکت‌های پذیرفته شده در بازار اول فرابورس

شرکت‌های پذیرفته شده در بورس ویژ‌گی‌های مخصوص به خود را دارند که به بررسی این ویژگی‌ها می‌پردازیم:

• حداقل ۱۰ درصد از سهام ثبت شده آن شناور باشد.
• تعداد سهامداران آن حداقل ۲۰۰ نفر باشد.
• حداقل دو سال از زمان بهره برداری شرکت گذشته باشد.
• آخرین سرمایه ثبت شده شرکت حداقل ده میلیارد ریال باشد.
• شرکت زیان انباشته‌ نداشته باشد.
• گزارش حسابرس برای آخرین دوره یا سال مالی منتهی، عدم اظهار نظر یا اظهار نظر مردود نباشد.
• مطابق اظهار نظر حسابرس، از سیستم اطلاعات حسابداری مطلوب و متناسب با فعالیت خود و شرایط پذیرش در فرابورس جهت افشاء مناسب اطلاعات برخوردار باشد.
• در دوره یا سال مالی منتهی به پذیرش سودآور باشد.
• چشم انداز روشنی از تداوم سودآوری و فعالیت شرکت و صنعت مربوطه داشته باشد.
• براساس آخرین صورت‌های مالی سالانۀ حسابرسی شده، نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌های آن حداقل ۱۵ درصد باشد.
• دعاوی دارای اثر با اهمیت بر صورت‌های مالی، له یا علیه شرکت وجود نداشته باشد.
• آخرین صورت‌های مالی آن باید مطابق مقررات قانونی، استانداردهای حسابداری و گزارشگری مالی و آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های اجرایی ابلاغ شده توسط سازمان تهیه شده باشد.
• در زمان ارائه درخواست پذیرش و آخرین دوره یا سال مالی قبل از ارائه درخواست، حسابرس شرکت باید از میان حسابرسان معتمد سازمان انتخاب شده باشد.
• اعضای هیات مدیره و مدیرعامل آن دارای سابقه محکومیت قطعی کیفری یا تخلفاتی موثر طبق قوانین و مقررات حاکم بر بازار اوراق بهادار یا سو شهرت حرفه‌ای نباشند.

ویژگی شرکت‌های پذیرفته شده در بازار دوم فرابورس

در بین بازار اول و دوم فرابورس، بازار دوم فرابورس، ساختار منعطف‌تری نسبت به بازار اول فرابورس دارد. شرکت‌ها به منظور پذیرش در بازار دوم فرابورس باید شرایط زیر را داشته باشند:

• حداقل یک‌سال از تاسیس آن گذشته باشد.
• حداقل ۵ درصد از سهام ثبت‌شده آن شناور باشد.
• آخرین سرمایه ثبت شده آن حداقل یک میلیارد ریال باشد.
• دعاوی دارای اثر با اهمیت بر صورت‌های مالی، له یا علیه شرکت وجود نداشته باشد.
• آخرین صورت‌های مالی آن باید مطابق مقررات قانونی، استانداردهای حسابداری و گزارشگری مالی و آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های اجرایی ابلاغ شده توسط سازمان تهیه شده باشد.
• در صورتی که حسابرس شرکت از بین موسسات حسابرسی معتمد سازمان انتخاب نشده باشد، باید در اولین مجمع عمومی بعد از ثبت نزد سازمان، حسابرس خود را از میان موسسات حسابرسی معتمد سازمان انتخاب نماید.
• اظهار نظر حسابرس در خصوص آخرین صورت‌های مالی حسابرسی شده، «مردود» یا «عدم اظهار نظر» نباشد.
• اعضای هیات مدیره و مدیرعامل شرکت دارای سابقه محکومیت قطعی کیفری یا تخلفاتی موثر طبق قوانین و مقررات حاکم بر بازار اوراق بهادار یا سو شهرت نباشند.
• مطابق اظهارنظر حسابرس، از سیستم اطلاعات حسابداری مطلوب و متناسب با فعالیت خود و شرایط پذیرش در فرابورس جهت افشاء مناسب اطلاعات برخوردار باشد.
• در بازار دوم فرابورس، شرکت‌های زیان ده و شرکت‌های کوچک نیز امکان پذیرش دارند.

نتیجه‌گیری

با وجود ویژگی‌هایی که برای بازار اول و دوم فرابورس مطرح شد، سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت و حتی بلندمدت بازار فرابورس می‌تواند سودده باشد. برای سرمایه‌گذاری بهینه و سودده در این بازار باید توانایی تحلیل صورت‌های مالی شرکت‌ها را داشت تا توانست سهام سودده را انتخاب کرد.

آیا شما در حین انتخاب سهام برای سرمایه‌گذاری به دسته‌بندی بورس، فرابورس و سایر دسته‌بندی‌های آن توجه می‌کنید؟

معرفی و دانلود کتاب آشنایی با بازارهای بورس انرژی

برای دانلود قانونی کتاب آشنایی با بازارهای بورس انرژی و دسترسی به هزاران کتاب و کتاب صوتی دیگر، اپلیکیشن کتابراه را رایگان نصب کنید.

برای دانلود قانونی کتاب آشنایی با بازارهای بورس انرژی و دسترسی به هزاران کتاب و کتاب صوتی دیگر، اپلیکیشن کتابراه را رایگان نصب کنید.

دانلود کتاب از اپلیکیشن کتابراه

معرفی کتاب آشنایی با بازارهای بورس انرژی

کتاب آشنایی با بازارهای بورس انرژی نوشته‌ی حسین سیلسپور، اطلاعاتی درباره تاریخچه بورس، خدمات آن، انواع معاملات بورسی در کشورهای مختلف در اختیارتان قرار می‌دهد و به طور تخصصی‌تر شما را با بورس انرژی و سرمایه‌گذاری در این زمینه آشنا می‌کند.

در سال‌های گذشته نفت به بزرگ‌ترین بازار کالایی جهان مبدل شده است. طی این مدت نفت در بازارهای فیزیکی و بازارهای پیچیده مالی، به صورت نفت خام یا فرآورده‌های نفتی مورد معامله قرار می‌گیرد. همچنین قیمت نسبی آن بستگی به میزان عرضه و تقاضا و ابعاد منطقه‌ای و جهانی دارد. بنابراین صنعت نفت از دیرباز مجموعه‌ی پیچیده‌ای از بازارهای مرتبط و متصل را توسعه داد که نه‌تنها قیمت‌ها را با توجه به طیف وسیعی از نفت خام و فرآورده‌های نفتی، با کیفیت‌های متفاوت تعیین می‌کرد بلکه خریداران و فروشندگان را قادر می‌ساخت تا تغییرات نسبی قیمت‌ها را در هر مکانی که مدنظر باشد، اعمال نمایند.

بازارهای بورس چه مزیت‌هایی دارند؟

- بازارهای بورس سازوکارهایی را فراهم می‌آورند که ریسک را از کسانی که تمایل به پذیرش آن ندارند به کسانی که تمایل به تقبل ریسک دارند، منتقل می‌نمایند. وجود چنین سازوکاری سبب می‌شود که ارزش معاملات تجاری افزایش یابد.

- بازارهای بورس زمینه‌ای برای شفافیت قیمت‌ها در بازار است و قیمت هر روز کالاهایی که در بازار قراردادهای پیش‌خرید و پیش‌فروش مورد مطالعه قرار می‌گیرند، نشان دهنده اجماع بازار و افراد شرکت‌کننده در بازار در قبول آن قیمت است. از طرف دیگر ثبت کلیه قیمت‌ها در بورس به شفافیت بازار کمک می‌نماید.

- بازارهای بورس زمینه‌ای برای جمع‌آوری و انتشار اطلاعات به وجود می‌آورند. انتشار آزادانه اطلاعات، قیمت‌ها را تحت تأثیر قرار داده و سبب می‌شود که معامله‌گران در شرایط مساوی با یکدیگر رقابت نمایند. لذا در این بازار کسی دارای مزیت اطلاعاتی نیست و این امر موجب کاهش تقلب و زد و بند در بازار می‌گردد.

کتاب آشنایی با بازارهای بورس انرژی مناسب چه کسانی است:

این کتاب برای کسانی که در زمینه بورس، اقتصاد و منابع تولید کننده انرژی فعالیت می‌کنند، مناسب است.

در بخشی از کتاب آشنایی با بازارهای بورس انرژی می‌خوانیم:

مصرف‌کنندگان نفت خام: مصرف‌کنندگان نفت برای بیمه نمودن خود در مقابل مخاطرات افزایش قیمت نفت وارد بازار قراردادهای پیش‌خرید و پیش‌فروش می‌گردند. خریداران مواد نفتی به‌منظور تثبیت قیمت‌های خرید خود وارد بازار قراردادهای پیش‌خرید و پیش‌فروش گردیده و اقدام به خرید مقادیری از قراردادهای پیش‌خرید و پیش‌فروش معادل میزان خرید فیزیکی خود در آینده می‌نمایند. درصورتی‌که قیمت‌های نفت خام در بازار فیزیکی در آینده مورد انتظار بالا رود، قیمت‌ قراردادهای پیش‌خرید و پیش‌فروش نیز به همراه آن بالا رفته و زمانی که خریدار قصد خرید از بازار فیزیکی در آینده را داشته باشد، نسبت به فروش قراردادها در بازار بورس اقدام می‌نمایند. در این حالت قسمتی از زیان حاصل از افزایش قیمت نفت مصرفی در بازار فیزیکال با سود حاصل از افزایش قیمت‌های قراردادهای پیش‌خرید و پیش‌فروش در بازار بورس جبران می‌گردد.

تولیدکنندگان نفت خام: تولیدکنندگان نفت خام غالباً به‌منظور حفظ ارزش موجودی نفت خود وارد بازار قراردادهای پیش‌خرید و پیش‌فروش می‌گردند. البته این‌که نفت خام موردنظر در حال حمل باشد و یا در یک محل به‌صورت ذخیره‌ ثابت نگهداری شود فرقی نمی‌کند، چون ارزش نفت خام از زمان تولید در سر چاه تا مصرف نهایی، دستخوش تغییرات قیمت می‌باشد. ازآنجایی‌که یک محموله نفت خام ممکن است از یک هفته تا چندین ماه نگهداری شود، ارزش آن در طول زمان دستخوش تغییرات قیمت گردیده و بنابراین لزوم حفظ ارزش آن از طرف تولیدکنندگان احساس می‌گردد. ازآنجایی‌که تولیدکننده نفت به دلیل اهداف بودجه‌ای مبلغی را برای صادرات و فروش نفت خود پیش‌بینی نموده و تلاش می‌نماید که با کسر بودجه مواجه نشود، تمایل دارد تا نسبت به تثبیت قیمت‌های نفت صادراتی خود در آینده اقدام نماید. لذا وارد بازار قراردادهای پیش‌خرید و پیش‌فروش نفت خام شده و نسبت به فروش قراردادهای پیش‌خرید و پیش‌فروش اقدام می‌نماید.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار
فصل اول: آشنایی با بازارهای بورس نفت خام
مقدمه
مشخصات یک نفت خام شاخص در بازار
بازار شمال غرب اروپا
بازارخلیج‌فارس
بازار مدیترانه
بازار غرب آفریقا
بازار آسیا و پاسیفیک
بازار آمریکا
منطقه دریایی (Water borne Quotations)
منطقه خطوط لوله (Pipeline Quotations)
حجم و ترکیب نفت خام‌های مورد معامله در بازار فوری
چشم‌انداز آتی
شاخص برنت (دریای شمال)
شاخص دبی (Dubai)
شاخص تاپیس
شاخص (WTI) وست تگزاس اینترمدیت
بررسی ترکیب فرآورده‌های نفتی در معاملات بازارهای بین‌المللی
فصل دوم: آشنایی با بازارهای سازمان‌یافته بورس
ضرورت تشکیل بازارهای سازمان‌یافته بورس
خارج شدن قیمت‌ها از دست تولیدکنندگان و واگذاری آن به بازار
سازوکار و خصوصیات بازارهای سازمان‌یافته بورس
خصوصیات بازارهای سازمان‌یافته بورس
قوانین و مقررات
محدودیت قیمت‌ها در بازار
روش تحویل
حدود عملیات سوداگران
گزارش احتیاجات توسط معامله گران
حق‌العمل مبادلات در بازار
انواع دستورالعمل‌ها در بازارهای بورس
ساختار سازمان اعتباری بازار بورس سازمان‌یافته
سپرده‌گذاری
اجتناب از خطرات اعتباری در معاملات نفتی
عوامل مؤثر و نقش‌آفرین در بازارهای بورس
کارگزاران
سوداگران
مصرف‌کنندگان نفت خام
تولیدکنندگان نفت خام
فصل سوم: آشنایی با بازار بورس نیویورک
استراتژی بازار بورس کالاهای تجاری نیویورک (NYMEX)
توسعه بازار بورس کالاهای تجاری نیویورک (NYMEX)
توسعه محصولات جدید
توسعه فناوری
همکاری‌های استراتژیک
محصولات اصلی
توزیع محصولات
معاملات در بخش «حراج حضوری»
معاملات و تسویه الکترونیک
عملکرد اتاق پایاپای
بازار بورس نفت نیویورک
فصل چهارم: آشنایی با بازار بورس آیس
بررسی عملکرد بازار بورس آیس و زمینه فعالیت آن
مکان بازارهای پیش‌خرید و پیش‌فروش
مکان بازارهای خارج از بورس
اطلاعات بازار
استراتژی تسویه جهانی
همکاری‌های استراتژیک
نقاط قوت رقابتی در بازارهای جهانی و قراردادهای «شاخص» با نقدینگی بالا
سبد متنوع از محصولات و خدمات
پلتفرم پیشرو درزمینه معاملات الکترونیک مشتقات
دسترسی یکپارچه به بازارهای خارج از بورس و پیش‌خرید و پیش‌فروش
شفافیت بازار
استراتژی توسعه شرکت
محصولات و خدمات شرکت
قراردادهای پیش‌خرید و پیش‌فروش قانونمند محصولات کشاورزی
دیگر قراردادهای پیش‌فروش، پیش‌خرید و اختیارات
بازار بورس بین‌المللی نفت لندن
فصل پنجم: آشنایی با بازار بورس کالای دبی (DME)
هدف از ایجاد «بازار بورس کالای دبی (DME)»
امکانات بازار بورس نفت خام دبی
فصل ششم: آشنایی با بازار بورس نفت سنگاپور
بورس نفت سنگاپور
فصل هفتم: انواع معاملات نفت در بازار مشتقات بورس
بازارهای اسپات، نقدی یا فیزیکال
قراردادهای سلف
قراردادهای پیش‌خرید و پیش‌فروش و بازارهای بورس
معامله روی ودیعه‌ها (Margins)
استفاده‌کنندگان از قراردادهای پیش‌خرید و پیش‌فروش
ب) سوداگران
ج) آربیتراژ گران
اختیارات (Options)
دلایل استفاده از اختیارات
اختیارات معامله‌شده در بورس
اختیارات معامله‌شده در بازار «خارج از بورس»
سبک‌های متفاوت در اختیارات
سبک آمریکایی (American)
سبک اروپایی (European)
سبک Exotic
نحوه عملکرد قراردادهای اختیار
قراردادهای معاوضه کالا
قراردادهای معاوضه (Swaps)
سازوکار پارشیال (Partials)
استفاده از پارشیال‌ها به‌عنوان وسیله پوشش ریسک
پارشیال به‌عنوان ابزاری برای افزایش مشارکت در تعیین قیمت
تاریخچه تعیین آشنایی با بازار فرابورس قیمت نفت خام دبی و عمان بیش از اعمال سازوکار پارشیال
فصل هشتم: آشنایی با قیمت‌گذاری نفت خام در بازارهای بین‌المللی
روش کنونی سیستم قیمت‌گذاری نفت خام‌ها در بازارهای بین‌المللی
منابع و مآخذ

انواع بازارها در بورس اوراق بهادار تهران

در مقالات قبلی مطالبی در مورد آشنایی در بورس و نحوه انجام معاملات خدمتتان ارائه کردم. در این مقاله قصد دارم تا شما را با انواع بازارهای موجود در بورس اوراق بهادار تهران آشنا کنم.

دوستان عزیز با توجه به اینکه مطالب بسیاری زیادی در فضای مجازی در مورد معرفی این بازارها وجود دارد و همچنین ما به دانستن برخی از آنها نیاز نداریم بنده از توضیحت اضافی به جهت گمراه شدن از مسیر اصلی خودداری می کنم . لذا سعی دارم تا هریک از این موضوعات را در صورت لزومدر مقالات تخصصی و مربوط به خود بازگو کنم. تا شما همراهان گرامی نیز در صورت علاقه مندی به هریک از این موضوعات در صورت تمایل بتوانید به صورت جداگانه مطالب را مطالعه فرمایید.

در ایران انواع بورس به 4 دسته تقسیم می‌شود که در هر کدام از آن‌ها شامل شرکت‌هایی هستند. این 4 دسته عبارتند از:

البته در جهان بورس ارز هم یکی از انواع بورس است که در آن ارزهای خارجی خرید و فروش می­شوند. اما در ایران، بورس ارز برای معامله و تبادل ارزهای خارجی وجود ندارد و خرید و فروش ارز به صورت دستی و در صرافی­‌ها یا بازار آزاد انجام می‌شود.

در مورد بازار مبادلات ارزهای خارجی یا فارکس نیز در مقالات آتی مطالبی را خدمت دوستان ارائه خواهم کرد.

بازار بورس: بازار بورس اوراق بهادار تهران خود به دو بازار اول و دوم تقسیم می‌شود، تفاوت این دو بازار در قوانین آن‌ها است. بطوریکه یک شرکت برای ثبت در تابلوی بازار اول باید قوانین آشنایی با بازار فرابورس سخت‌گیرانه‌تری را نسبت به بازار دوم پشت سر بگذارد.

بازار فرابورس: این بازار در آبان سال ۱۳۸۷ فعالیت خود را تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار آغاز کرد که این بازار دارای ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس است، اما شرایط پذیرش در آن ساده‌تر است تا اهرمی کمک‌کننده به تامین مالی اقتصاد کشور باشد.

فرابورس دارای پنج بازار (بازار اول، بازار دوم، بازار سوم «عرضه»، بازار ابزارهای نوین مالی و بازار پایه) است. پذیرش شرکت‌های سهامی عام در بازار اول و بازار دوم و پذیرش سایر اوراق بهادار صرفاً در بازار ابزارهای نوین مالی صورت می‌پذیرد. بازار سوم جهت عرضه یكجا و پذیره‌نویسی اوراق بهادار و بازار پایه جهت درج و نقل‌ و انتقال سهام شرکت‌هایی است كه بر اساس الزام بند ب ماده 99 قانون برنامه پنجم توسعه، مشمول ثبت نزد سازمان بورس و اوراق بهادار بوده و امكان پذیرش دریکی از بازارهای بورس یا فرابورس را ندارند.

بورس کالا: این بازار مربوط به معاملات حقیقی کالای شرکت هایی است که سهام آنها در بورس یا فرابورس قرار دارد. شرکت ها با ارائه محصولات خود به صورت عمده در این بازار به تنظیم بازار خرد نیز کمک می کنند. برای خرید در این بازار باید کد معاملاتی بورس کالا داشت که با کد بورسی متفاوت است.

بورس انرژی: این بازار در ایران در حال حاضر مربوط به معاملات کالاهای انرژی مانند بنزین، نفت گاز و سلف استاندارد برق می باشد. به گونه ای که نیروگاه ها برای کشف قیمت تعادلی برق با یکدیگر به رقابت می پردازند.

در مورد انواع بازارها مطالب کلی را دانستیم در ادامه به مواردی می پردازم که شما عزیزان برای معامله در بورس به آن احتیاج دارید.

ابتدا باید بدانیم که هدف از خرید و فروش یک معامله گر در بازار بورس خرید و فورش سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس و فرابورس هستند که به طور کلی به آنها شرکت های بورسی می گوییم. شما به عنوان یک شخص حقیقی تنها میتوانید سهام این شرکت ها را خرید و فروش کنید. نکته مهم آن است که بدانیم چه زمان سهام شرکت های آشنایی با بازار فرابورس بورسی یا فرابورسی بخریم؟

در مورد فرایند خرید و فروش سهام این شرکت باید بگویم هیچ تفاوتی در ساختار خرید و فروش با هم ندارند. و از نظر کارمزد معاملاتی کاملا یکسان هستند اما نکاتی را باید در خرید و فروش این سهم ها در نظر بگیریم که در مقاله بعدی این نکات را به تفصیل بیان خواهم کرد.