اوراق قرضه امریکا چیست و چطورمی شود آن را ترید کرد؟
احتمالا بیشتر شما که این مقاله را می خوانید، با واژه بازارهای مالی آشنا هستید. بازارهای مالی به طور وسیعی اشاره به هر نوع بازاری که در آن دادوستد دارایی های مالی صورت می گیرد، دارد. برخی از این بازارها شامل: بازار سهام، بازار اوراق قرضه، بازار فارکس که بزرگترین بازار مالی جهان با بیش از 7 میلیارد دلار گردش مالی روزانه است، بازار ارزهای دیجیتال، بازار پول و بازار مشتقات است، می باشد.
بازارهای مالی برای اقتصادهای سرمایه داری، به شدت حیاتی و مهم هستند. این بازارها به دو صورت فیزیکی و غیر فیزیکی، فعالیت می کنند. زمانی که این مارکت ها دچار اختلال می شوند، نتایجی چون رکود مالی و بیکاری را رقم می زنند.
در این مقاله ما قصد داریم تا شما را با یکی دیگر از این بازارهای مالی مهم یعنی بازار اوراق قرضه ایالات متحده امریکا و عملکرد آن، آشنا کنیم. موضوعاتی که قصد داریم با شما در میان بگذاریم، به شرح زیر است:
بازار اوراق قرضه امریکا چیست، آیا بازار اوراق قرضه برای سرمایه گذاری مناسب است، آیا امکان از دست رفتن سرمایه در بازار اوراق قرضه وجود دارد، انواع اوراق قرضه، محاسن و معایب اوراق قرضه، اوراق قرضه بهتر است یا سهام، بیمه اوراق قرضه چیست، رابطه اوراق قرضه و نرخ بهره، بازده اوراق قرضه چیست و نتیجه گیری.
بازار اوراق قرضه امریکا چیست؟
بازار اوراق قرضه که نامهای دیگر آن بازار درآمدهای ثابت، بازار اعتبار، بازار بدهی یا قرض می باشد، بازاری است که سرمایه گذاران در آن دارایی های بدهی که توسط دولت ها و یا موسسات منتشر می شود را، معامله می کنند. به صورت عمومی، دولت ها با انتشار اوراق قرضه سرمایه هایشان را افزایش می دهند تا بتوانند به پروژه های در دست اقدامشان، بپردازند. موسسات هم به همین منظور دست به چاپ اوراق قرضه می زنند تا بتوانند کسب و کارهای خود را توسعه دهند و یا پروژه های موجودشان را حفظ کنند.
اوراق قرضه یا در مارکت های اولیه صادر می شوند و یا بازارهای ثانویه. در مارکت اولیه این اوراق برای اولین بار منتشر می شوند و اصطلاحا به آنها انتشار جدید گفته می شود. در مارکت اولیه، تمام مبادلات مستقیما و بدون واسطه بین صادرکننده اوراق و خریدار اوراق صورت می گیرد. ضمنا همانطور که اشاره شد، این اوراق قبلا هیچ کجای دیگر، منتشر نشده است.
ولی در مارکت ثانویه اینطور نیست. در این بازار، دارایی هایی که قبلا در مارکت اولیه خرید و فروش شده، در تاریخ های دیرتری معامله می شوند. سرمایه گذاران در مارکت ثانویه، می توانند این اوراق را از بروکرها که نقش واسطه را بین خریدار و فروشنده بازی می کنند، تهیه کنند. این اوراق در غالب های صندوق بازنشستگی، صندوق سرمایه گذاری مشترک و سیاستهای بیمه عمر، ارائه می شوند.
آیا بازار اوراق قرضه برای سرمایه گذاری مناسب است؟
درست مثل هر سرمایه گذاری دیگری باید بازگشت مورد انتظار سود را نسبت به ریسک آن، در نظر گرفت. به طبع هرچه توان ریسک کردن شما به عنوان یک سرمایه گذار در معامله ای بیشتر باشد، به همان نسبت درصد سود و زیانتان نیز، بالاتر یا پایین تر می شود.
اصطلاحا هرچقدر پول بدهید، قادر خواهید بود آش بیشتری ببرید. البته باید در نظر داشته باشید که اوراق قرضه به درد نخوری هم وجود دارند که سود بیشتری به شما پرداخت می کنند ولی ریسک بسیار بالاتری دارند. در مقابل اوراقی که وزارت خزانه داری امریکا صادر می کند، بازده کمتر ولی ریسکی نزدیک به صفر، دارد.
در کل باید گفت که سرمایه گذاری در بازار اوراق قرضه، یکی از امن ترین سرمایه گذاری ها ولی با بازده کمتری می باشد. این نوع سرمایه گذاری مناسب کسانی است که افراد محافظه کار تری هستند و فقط در جاهایی که ریسک نزدیک به صفری دارد، سرمایه گذاری می کنند.
آیا امکان از دست رفتن سرمایه در بازار اوراق قرضه وجود دارد؟
طبق آخرین تحقیقات انجام شده در همین ماه ژانویه 2022، افراد معمولا دو گروه هستند. گروه اول افرادی هستند که دنبال سرمایه گذاری در مارکت های با ریسک بسیار بسیار پایین و نزدیک به صفری هستند و گروه دوم افرادی هستند که تمایل دارند ریسک بیشتری بکنند.
در این تحقیق انجام شده مشخص شد که یکی از بازارهایی که امکان از دست رفتن سرمایه در آن بسیار بسیار پایین است، همین بازار اوراق قرضه است. در حقیقت اوراق قرضه انواع مختلفی دارند و بسته به اینکه دولتی هستند یا خیر، ریسک آنها بهتر مشخص می شود. در ادامه مقاله انواع اوراق قرضه را برای شما شرح می دهیم تا بهتر بتوانید تصمیم بگیرید.
اوراقی که خود دولت ها مثلا وزارت خزانه داری ایالات متحده منتشر می کند، یکی از کم ریسک ترین و در عین حال مطمئن ترین سرمایه گذاری ها در بازار اوراق قرضه می باشد.
انواع اوراق قرضه
اوراق قرضه بسته به اینکه توسط دولت یا موسسات صادر شود، انواع متفاوتی دارد. در ادامه ما برخی از مهمترین انواع اوراق قرضه را برای شما توضیح می دهیم.
1- اوراق قرضه موسسات corporation
در این نوع مارکت، شرکتها برای پروژه های موجود مالی، گسترش خطوط تولید، یا افتتاح امکانات جدید تولید، اوراق چاپ می کنند. اوراق قرضه موسسه ای، معمولا در زمره دارایی های اوراق بلند مدت با سررسید حداقل یک ساله قرار می گیرند.
2- اوراق قرضه دولتی
اوراق قرضه دولتی یا ملی، خریداران را وسوسه می کند تا همان ارزش اسمی یا Face Value را که روی سند اوراق نوشته شده و سررسید مشخصی دارد، بپردازند. این ویزگی ها، اوراق قرضه دولتی را برای سرمایه گذاران محافظه کار، جذاب تر می کند. زیرا بدهی های دولتی، توسط دولتی که از شهروندانش مالیات می گیرد یا برای هزینه هایش پول چاپ می کند، حمایت می شود. در کل این نوع اوراق قرضه، کم ریسک ترین اوراق هستند.
این اوراق در امریکا، Treasuries یا خزانه داری نام دارد و امروزه به هر طریق، فعال ترین و دارای بیشترین نقدینگی می باشند. اوراق قرضه خزانه داری کوتاه مدت یا همان T-Bill، اوراق قرضه کوتاه مدت خزانه داری دولت امریکا است که توسط وزارت خزانه داری با سررسید یک ساله یا کمتر، منتشر می شود.
اوراق قرضه میان مدت یا T-note، یکی دیگر از انواع اوراق قرضه قابل فروش دولت امریکا است که نرخ بهره ثابتی دارد و سررسید آن بین یک تا ده سال است.
سومین نوع آن، اوراق قرضه بلند مدت یا همان T-bond است که یکی دیگر از انواع اوراق قرضه دولت فدرال ایالات متحده با سررسید بالای بیست ساله می باشد.
3- اوراق قرضه شهرداری ها
Municipal bonds یا کوتاه تر شده آن “muni bonds” اوراق قرضه شهرداری ها است اهميت بازار ثانويه که معمولا توسط ایالات، شهرها، مناطق خاص، مناطق عمومی، مدارس، فرودگاهها یا بنادر عمومی و یا دیگر مناطق تحت سیطره دولت که به دنبال جمع آوری پول برای پروژه های متنوع هستند، منتشر می شود.
این اوراق در سطح فدرال ها، شامل مالیات نمی شوند و همچنین می توانند در ایالت ها یا سطوح مالیاتی عمومی، معاف از مالیات بشوند. این اوراق مناسب سرمایه گذاران آگاه به مالیات است و همین فاکتورها، آنها را برای سرمایه گاری جذاب تر می کنند.
این اوراق دو نوع هستند: 1- اوراق تعهد بخش عمومی (general obligation bond or GO) 2- اوراق درآمدی (revenue bond).
4- اوراق قرضه حمایت شده توسط وام های مسکن MBS
این نوع اوراق توسط وام های مسکن جمع آوری شده از املاک مسکن منتشر می شود که به وسیله وثیقه های خاص، گرو گرفته شده است. کسانی که این نوع اوراق را خریداری می کنند، در حقیقت به خریداران مسکنی که از طریق قرض دهندگانشان خرید کرده اند، وام پرداخت می کند. به طور عمومی، سود اینها ماهانه، سه ماهه و شش ماهه می باشد.
5- اوراق قرضه مارکت های نوظهور
این نوع اوراق توسط دولت ها و کمپانی های واقع در اقتصاد مارکت های نوظهور، چاپ می شود. این نوع اوراق فرصت های سرمایه گذاری پر سودتر وعالی تری ارائه می دهند. ولی به همان نسبت دارای ریسک بالاتری نسبت به اوراق قرضه داخلی و گسترش یافته تر، هستند.
محاسن و معایب بازار اوراق قرضه
اگر شما امروز نزد شرکتهای مشاوره مالی در امور سرمایه گذای در بازارهای مالی بروید، اکثر آنها سبدی متنوع را به شما پیشنهاد می دهند که حتما قسمتی از آن، به بازار اوراق قرضه تخصیص داده می شود. خوشبختانه بازار اوراق قرضه بازار متنوعی است و دارای نقدینگی بالاتر و نوسانات کمتری نسبت به سهام ها است. ولی به همان نسبت در طول زمان، بازگشت سود کمتری دارد و شامل مسائل اعتباری و انقضای قبل از تاریخ سررسید و ریسک های نرخهای بهره می شود. در کل سرمایه گذاری افراطی روی اوراق قرضه برای افق های دراز مدت، غیرمنطقی به نظر می رسد.
محاسن سرمایه گذاری در مارکت اوراق قرضه
اولین ویژگی بازار اوراق قرضه این است که نسبت به سهام ها دارای ریسک و نوسان کمتری است. دومین ویژگی آن، تنوع بسیار زیاد آن در نوع و فرد یا مکان صادرکننده است. سومین حسن اوراق قرضه این است که اگر از دولت ها یا موسسات معتبر مالی خریداری شود، فعال ترین و دارای بالاترین نقدینگی می باشد. آخرین ویژگی اوراق قرضه این است که دارندگان اوراق قرضه در زمان های ورشکستگی، نسبت به سهام داران اهميت بازار ثانويه وضعیت بهتری دارند.
معایب سرمایه گذاری در مارکت اوراق قرضه
اولین عیبی که بر بازار اوراق قرضه وارد است، بازده کمتر سود آنها است. اگر یادتان باشد گفتیم که چون اوراق قرضه ریسک کمتری دارند، به همان اندازه بازده سود یا بازگشت پول آنها، کمتر می باشد. دومین عیب آنها این است که خرید مستقیم این اوراق تقریبا برای سرمایه گذارن معمولی، امکان پذیر نیست. آخرین ایرادی که بر بازار اوراق قرضه وارد است این است که این اوراق در مقابل ریسک های اعتباری اهميت بازار ثانويه و خطرات نرخهای بهره، آسیب پذیرند.
اوراق قرضه بهتر است یا سهام؟
اوراق قرضه در چند مسئله مهم با سهام ها متفاوت هستند. اوراق قرضه نشان دهنده بودجه های قرضی است (بودجه هایی که به وسیله قرض دادن ایجاد می شوند)، در صورتیکه سهام ها خودشان مولد و پدید آورنده بودجه ها هستند.
اوراق قرضه یک صورتی از اعتبار است که در آن قرض گیرنده (صادر کننده اوراق) باید اصل پول بعلاوه سود آن را در سررسید مشخصی، به صاحب اوراق پرداخت کند. ولی سهام ها به صاحبانشان قول هیچ بازگشت اصل سرمایه یا سودی نمی دهند. اوراق قرضه، به خاطر حمایت های قانونی و ضمانت هایی که نسبت به اعتباردهندگان آنها تعریف شده، از سهام ها کم ریسک تر هستند.
سهام ها به طور ذاتی از اوراق پرریسک تر هستند و پتانسیل های بالاتری برای سود یا زیان دارند. ولی نکته مشترک هردو این مارکت ها؛ چه اوراق و چه سهام ها، این است که بازارهایی فعال با نقدینگی بالایی هستند.
قیمت اوراق قرضه نسبت به تغییرات نرخهای بهره، به شدت حساس است و قیمتهای آنها نسبت به نرخهای بهره، به طور معکوس حرکت می کند. از طرفی دیگر قیمت سهام ها، نسبت به تغییرات آینده ای سودبخش و رشدی بالقوه، حساس هستند.
بیمه اوراق قرضه چیست؟
فارغ از اینکه سرمایه گذاری در بازار اوراق قرضه یک سرمایه گذاری امن محسوب می شود و مناسب افراد محافظه کار است، ولی شما این امکان را دارید تا اوراق قرضه خودتان را بیمه کنید. بیمه اوراق قرضه، یک نوع بیمه است که خریدار اوراق اهميت بازار ثانويه اهميت بازار ثانويه قرضه هزینه آن را پرداخت می کند. این بیمه، تضمین سود شما در سررسید و پرداخت اصل سرمایه شما را در زمانهای بحران و عدم پرداخت، ضمانت می کند.
منتشرکنندگان اوراق قرضه این نوع بیمه را خریداری می کنند تا رتبه اعتباری خود را افزایش دهند تا میزان سودی را که باید پرداخت کنند کاهش دهند و اوراق قرضه را برای سرمایه گذاران بالقوه، جذاب تر کنند.
رابطه اوراق قرضه و نرخ بهره
اگر معامله گر بازار فارکس باشید، به اهمیت نرخهای بهره در اهميت بازار ثانويه اقتصاد کلان کاملا واقف هستید. در حقیقت نرخ بهره مبلغی است که قرض دهنده از قرض گیرنده، کسر می کند. از نقطه نظر فاندامنتال، یکی از اخبار بسیار مهم با شدت تاثیر بالا، اخبار مربوط به نرخ بهره است.
سرمایه گذاران بازار اوراق قرضه هم مثل خیلی از معامله گران دیگر، سعی دارند تا نهایت سود را از سرمایه گذاری شان، ببرند. برای رسیدن به این مهم، آنها باید مدام چشمشان به نوسانات هزینه های قرض گرفتنشان باشد.
به عنوان مثال در بازار فارکس، افزایش یا کاهش نرخهای بهره باعث قوی تر یا ضعیف تر شدن ارز کشور مورد نظر می شود. حال باید دید این افزایش یا کاهش نرخ بهره، چه تاثیری در مارکت اوراق قرضه دارد.
اوراق قرضه و نرخهای بهره یک ارتباط معکوس با هم دارند. یعنی با بالا رفتن نرخ بهره، اوراق قرضه کاهش پیدا می کند و بالعکس. این مسئله یک توجیه منطقی هم دارد. زمانیکه هزینه قرض گرفتن بالا می رود یا اصطلاحا به صرفه نیستند (منظور نرخهای بهره افزایش می یابند)، اوراق قرضه معمولا کاهش پیدا می کنند.
بازده اوراق قرضه چیست؟
بازده اوراق قرضه یا همان Bond Yields، مبلغی است که سرمایه گذار روی اوراق قرضه اش، دریافت می کند. بازده اوراق قرضه می تواند تعاریف مختلفی داشته باشد ولی یکی از ساده ترین این تعاریف، یکسان سازی بازده اوراق قرضه با نرخ کوپن آن است.
بازده فعلی اوراق قرضه، در حقیقت عملکرد قیمت اوراق و کوپن آن یا پرداخت سود آن می باشد که درصورت متفاوت بودن قیمت اوراق با ارزش اسمی آن، از بازده کوپن آن صحیح تر و دقیق تر می باشد.
رابطه بازده اوراق قرضه و قیمت آن
نکته قابل توجه ارتباط وارونه قیمت اوراق قرضه و بازده آن است. بازده اوراق قرضه و قیمت آن، با هم ارتباطی معکوس دارند. وقتیکه قیمت اوراق قرضه افزایش می یابد، بازده آن کاهش پیدا می کند.
برای مثال، فرض کنید یک سرمایه‌گذار اوراق قرضه‌ای را خریداری می‌کند که سررسید آن در پنج سال با نرخ کوپن سالانه 10 درصد و ارزش اسمی 1000 دلار است. هر سال، این اوراق قرضه 10٪ یا 100 دلار به عنوان بهره به این سرمایه گذار، پرداخت می کند. ارزش اسمی 1000 دلار تقسیم بر 10% نرخ کوپن می شود.
نتیجه گیری
اگر شما تمایل به سرمایه گذاری در بازارهای مالی دارید، و دنبال یک سرمایه گذاری مطمئن هستید و نمی دانید که کدام بازار امن تر است، قطعا بازار اوراق قرضه مناسب شما است. همانطور که متوجه شدید، بازار اوراق قرضه نقدینگی بالا، ریسک پایینتر و به همان نسبت بازده کمتری را به شما می دهد.
شاید زمانیکه با تنوع اوراق قرضه مواجه شوید، باز هم این سوال برایتان پیش بیاید که، کدام نوع از انواع اوراق قرضه مناسب و مطئن تر است. در این صورت می توانید سراغ اوراق منتشر شده دولتی مثل اوراقی که توسط وزارت خزانه داری امریکا منتشر می شود، بروید.
بازار چیست؟ انواع بازار کدام اند؟
بورس اوراق بهادار به عنوان بخشی از بازار سرمایه‌ای، مورد توجه خاص سرمایه‌گذاران بوده و از اهمیت بسزایی برخوردار است. لذا پیش از آنکه به ساز و کار بورس اوراق بهادار و یا فرابورس ایران و چگونگی انجام معامله با کد معاملاتی بورس یا کد معاملات برخط در این بازار پرداخته شود، نیاز است تا به اختصار بازار تعریف شده و انواع آن بررسی شود. در مطلب پیش‌رو بـازار در دو دسته کلی بازار پول و بـازار سرمایه تعریف شده و در بازار سرمایه نیز به توضیح بـازار اولیه و ثانویه پرداخته می‌شود.
بازار
در علم اقتصاد تعاریف متعددی برای بـازار ارائه شده است. در تعاریف اولیه، بازار به یک مکان فیزیکى اطلاق می شد که خریداران و فروشندگان براى مبادله کالا و خدمات درآن دور هم جمع مى‌شدند.
اما در تعاریف بعدی چنین بیان شد که بـازار نباید لزوماً وجود فیزیکی داشته باشد و فضای مشخصی را در بر گرفته باشد، در حقیقت بازار شامل تمام خریداران و فروشندگانى است که در حال دادوستد کالاها یا خدمات خاصى هستند. برای مثال بازار معاملات سهام در سطح جهانی، بـازاری است که عملیات خرید و فروش در آن از طریق شبکه های مخابراتی بین المللی صورت می پذیرد و مکان معینی ندارد. در حقیقت بـازار یک مکانیزم است این امکان را به خریداران و فروشندگان می دهد تا به معامله دارایی های خود بپردازند. این دارایی ممکن است فیزیکی (مانند املاک) یا مالی (مانند اوراق بهادار) باشد.
بر اساس تعریف دومنیک سالواتوره بـازار مکان و یا موقعیتی است که در آن خریداران و فروشندگان، کالا، خدمات و منابع را خرید و فروش می‌کنند. برای هر کالا، خدمت یا منبع که قابلیت معامله داشته باشد، بازاری وجود دارد. در تعریف سالواتوره هم مشاهده می‌شود که بـازار می‌تواند یک محل مادی و فیزیکی باشد یا آنکه موقعیتی برای انجام معامله باشد.
انواع بـازار
در یک نگاه کلی و از نقطه نظر نوع دارایی ها، بازارها به دو نوع بازار دارایی های فیزیکی (واقعی) و بازار دارایی های مالی تقسیم می‌شود:
بازار داراییهای فیزیکی
بازاری است که در آن خریداران و فروشندگان به معامله دارایی هایی که ماهیت واقعی و فیزیکی دارند (مانند اتومبیل، املاک و مستغلات، و وسایل منزل) مبادرت می ورزند.
بـازار داراییهای مالی
به بازاری اطلاق می شود که در آن افراد اعم از حقیقی و حقوقی، می توانند در آن به معامله اوراق ضمانت مالی، کالا و دیگر دارایی های مثلی (عوض دار) با هزینه مبادلاتی پایین بپردازند. قیمتهای این بازار تابع عرضه و تقاضا است. اوراق ضمانت شامل سهام، اوراق قرضه و برخی کالاها (شامل فلزات گرانبها یا محصولات کشاورزی) می‌شوند.
بـازار ممکن است از نظر سررسید تعهدات مالی، نوع ساختار یا برحسب دارایی طبقه بندی شود.
بازارهای مالی از نظر سررسید تعهدات مالی، به دو گروه عمده بـازار پول و بازار سرمایه تقسیم می شود:
بـازار پول (Money market):
بازار پول بازاری است برای داد و ستد پول و دیگر داراییهای مالی جانشین نزدیک پول (که سررسید کمتر از یکسال دارند) است. به بیان دیگر بـازار پول، بـازار ابزارهای مالی کوتاه‌مدت با سه ویژگی مهم زیر است:
- نقدشوندگی بالا
- کم بودن ریسک عدم پرداخت
- ارزش اسمی زیاد
ابزارهای بازار پول شامل اسناد خزانه (اوراق بهادار کوتاه مدت با سه ماه، شش ماه یا یکسال)، پذیرش بانکی (دستور پرداخت مبلغی معین در تاریخی مشخص)، گواهی سپرده (جوانترین و مهمترین)، اوراق تجاری (نوعی اوراق قرضه کوتاه مدت با سررسید ۲۷۰ روز یا کمتر)، قرادادهای بازخرید و دلار اروپایی است. از مهمترین نهادهای این بازار می‌توان به بانک مرکزی، واسطه‌های مالی بانکی مانند بانک‌های تجاری و مؤسسات اعتباری غیربانکی، شرکتهای تجاری، دولت و مؤسسات دولتی، صندوق‌های سرمایه گذاری، کارگزاری‌ها و معامله‌گران و در نهایت سرمایه‌گذاران اشاره نمود.
بـازار سرمایه (Capital market):
بـازار سرمایه، به بـازارهای مالی جهت خرید و فروش ابزارهای مالی نظیر اوراق قرضه یا اوراق بهادار، با سررسید بیشتر از یک سال و داراییهای بدون سررسید، اطلاق می‌شود. بـازار سرمایه بزرگ‌تر از بـازار پولی است و اهمیت بسزایی در جمع آوری و تامین منابع لازم جهت سرمایه‌گذاری واحدهای مختلف تولیدی دارد. بـازار سرمایه از نظر مرحله عرضه اوراق بهادار، خود به دو دسته بـازار اولیه (بـازار دست اول) و بـازار ثانویه (بـازار دست دوم) تقسیم می‌شود.
بـازار اولیه:
بازار اولیه بازاری است که در آن سهام یک شرکت یا واحد اقتصادی برای اولین بار در آن عرضه و منتشر می‌شود. عایدی حاصل از عرضه این سهام منبعی در تامین مالی آن شرکت یا موسسه خواهد بود. از آنجا که در بازار اولیه، سهام برای بار نخست به خریداران و متقاضیان عرضه می‌شود، فروشنده اوراق بهادار در حقیقت همان ناشر اوراق بهادار خواهد بود.
بـازار ثانویه:
با اتمام عرضه اولیه۱ یک سهم در بـازار اولیه، برای ادامه معاملات آن سهم بـازار دیگری وجود خواهد داشت به نام بـازار ثانویه؛ بنابراین بازار دست دوم (ثانویه) به منظور ایجاد امکان دادو ستد اوراق منتشره اهميت بازار ثانويه در بـازار اولیه و افزایش قابلیت نقدشوندگی آن، تشکیل شده است. در این بازار است که طرفین معامله این امکان را پیدا می‌کنند که علاوه بر تجدید نظر در اوراق خریداری شده، با خرید و فروش دوباره یا چندباره، تعداد آن را افزایش و یا کاهش دهند و یا اوراق دیگری در سهم دیگری تهیه نمایند. دفعات انجام معامه در بـازار ثانویه محدودیتی ندارد، این ویژگی بازار ثانویه است که موجب می‌شود تا نقدشوندگی ابزارهای مالی با جابجا شدن مالکیت آنها، قدرت بیشتری پیدا کند.
بازار ثانویه بر اساس اینکه چه نوع سهمی در چه محلی مبادله می‌شود، به چهار قسمت تقسیم می‌گردد:
- اول: مربوط به معاملات سهام شرکتهای بورسی که در بورس انجام می‌شود.
- دوم: مربوط به معاملات سهام شرکتهای غیر بورسی که در فرابورس انجام می‌شود.
- سوم: مربوط به معاملات سهام شرکتهای بورسی که در فرابورس انجام می‌شود.
- چهارم: بازاری بدون کارگزار و معامله‌گر و مربوط به معاملات خصوصی است که توسط شبکه‌های الکترونیکی و بین سرمایه‌گذاران نهادی و عادی صورت می‌گیرد. نهادها به منظور پرهیز از پرداخت هزینه‌های مربوط به کارگزاری، عموماً معاملات عمده و بلوک خود را در بازار چهارم انجام می‌دهند.
بازار مالی بر اساس نوع دارایی
بازارهای مالی به لحاظ نوع دارایی به سه بخش تقسیم می شود:
سـهام:
در ایـن بـازار، سـهام شـرکت های سهامی پذیرفته شده در بورس مورد معامله قرار می گیرد.
اوراق بدهی:
این بـازار برای دادوستد ابزارهای با درآمد ثابت (اوراق قرضه) در نظر گرفته شده است.
ابزارهـای مشـتقه:
بـازاری که در آن ابزارهـای مشتقه که مبتنـی بـر دارایـی هـای مـالی یـا فیزیکی هستند، مورد معامله قرار می گیرند. مانند اختیار معامله و قرارداد آتی
جمع‌بندی
در این مطلب، سعی کردیم تا به این سوالها پاسخ دهیم که بـازار چیست، و با انواع آن آشنا شدیم. حال سایت حد ضررهای بـازار از شما دعوت به عمل می‌آورد تا از طریق بخش نظرات دیدگاه‌های خود را در این باب با ما در میان بگذارید.
بازار اول و دوم بورس چیست و چه تفاوتی با هم دارند؟
بر اساس یک طبقه‌بندی که از شهریور سال ۱۳۸۱، توسط سازمان بورس اوراق بهادار صورت گرفت، کلیه‌ی شرکتهای پذیرفته شده در بازار بورس در دو دسته‌ی بازار اول و بازار دوم قرار گرفتند. درواقع این تقسیم‌بندی با توجه به معیارهای عمومی و کلی شامل اندازه، میزان شناوری سهام و نقدشوندگی، شفافیت و اطلاع‌رسانی و تداوم سودآوری شرکتها صورت پذیرفت. شما به عنوان کسی که قصد خرید سهام و سرمایه‌گذاری مستقیم در بورس را دارید، با داشتن کد بورسی می‌توانید سهام هرکدام از شرکتهای لیست شده در بازار اول و دوم بورس را خریداری کنید و هیچ محدودیتی در این زمینه برایتان وجود نخواهد داشت. پس علت نامگذاری بازارهای مختلف به اسم بازار اول و دوم و تابلوهای مختلف چیست؟ با ادامه‌ی این مقاله از سری مقالات آموزش بورس در چراغ همراه باشید تا ضمن آشنایی با تعریف و تفاوت‌های اصلی میان دو بازار اول و دوم، پاسخ این سوال را هم دریافت نمایید.
معرفی بازار اول و دوم بورس
معرفی بازار اول و دوم بورس
خب همانطور که گفتیم بازار بورس به دو بخش بازار اول و دوم اهميت بازار ثانويه بورس تقسیم‌بندی می‌شود که به آنها بازار اولیه و ثانویه نیز می‌گویند. بازار اول مشتمل بر دو تابلوی اصلی و فرعی و بازار دوم مشتمل بر فهرست اولیه و مشروط تصویب شده است.
بازار اول یا اولیه چیست؟
بازار اول که به آن بازار اولیه یا اصلی نیز گفته می‌شود، بازاری است که شرکتها برای اولین بار می‌خواهند در آنجا نام خود را ثبت کرده و شروع به فعالیت نمایند. درواقع، شرکتها برای بار اول اوراق قرضه و سهام جدیدشان را برای عموم و سرمایه‌گذاران در این بازار به فروش می‌گذارند. نماد بازار اولیه در کشور ما «بانک» است.
عرضه اولیه یا IPO نمونه‌ای از بازار اولیه است. IPO، زمانی اتفاق می‌افتد که یک شرکت خصوصی برای نخستین بار سهام عمومی را منتشر کند. این معاملات، برای سرمایه‌گذاران فرصتی را فراهم می‌کند تا اوراق بهادار را از بانکی خریداری نمایند که پذیره‌نویسی اولیه را برای یک سهام خاص انجام داده است؛ درواقع این اولین فرصتی است که در آن سرمایه‌گذاران به واسطه‌ی خرید سهام به سرمایه‌ی شرکت کمک خواهند کرد. به عبارتی می‌توان گفت که سرمایه‌ی سهام شرکت از وجوه حاصل از فروش سهام در بازار اولیه تشکیل شده است. به این ترتیب، مشاغل و دولت‌هایی که می‌خواهند سرمایه‌ی بدهی تولید کنند می‌توانند انتشار اوراق قرضه کوتاه‌مدت و بلندمدت در بازار اولیه را انتخاب کنند.
نکته: نکته‌ی مهمی که در رابطه با بازار اول باید بدانید این است که در آن اوراق بهادار مستقیماً از یک ناشر خریداری می‌شوند.
بازار دوم یا ثانویه چیست؟
بازار دوم که به آن بازار ثانویه هم می‌گویند، بازاری است که شرکتها سهام خود را در آن معامله می‌کنند. درواقع دارایی‌هایی که ابتدا در بازار اولیه مورد معامله قرارگرفته‌اند، در بازار ثانویه، مجدداً مورد معامله قرار خواهند گرفت و نماد آن در کشور ما بورس است. به عبارتی، در بازار ثانویه هیچ شرکتی تاسیس نمی‌شود و فقط شرکت‌هایی که قبلا در بازار اولیه ثبت شده‌اند، از یک سری فیلدها و شرایط عبور می‌کنند تا بتوانند مجدد سهام خود را مورد معامله در بازار بورس قرار دهند. مشخصه‌ی معین بازار ثانویه این است که در آن، سرمایه‌گذاران بین خودشان معامله می‌کنند؛ یعنی در بازار ثانویه، سرمایه‌گذاران اوراق بهادار منتشر شده را بدون دخالت شرکتهای صادرکننده معامله می‌کنند. برای مثال، در این بازار قصد خرید سهام شرکتی را داشته باشید، فقط با یک سرمایه‌گذار دیگر که سهام آن را در اختیار دارد معامله خواهید کرد.
علت نامگذاری بازارهای مختلف به اسم بازار اول و بازار دوم
همانطور که در ابتدای مقاله هم اشاره شد، سرمایه‌گذاران برای سرمایه‌گذاری در بورس بدون توجه به بازار اول و بازار دوم، می‌توانند سهام اهميت بازار ثانويه شرکتی که مدنظرشان است را بخرند و سرمایه‌گذاری و معامله کنند. اما علت اصلی نامگذاری بازارهای مختلف به اسم بازار اول و بازار دوم بورس چیز دیگری است؛ شرکتهای سهامی برای پذیرش در بورس باید شرایط خاصی داشته باشند وگرنه باید قید بورس را بزنند یا اینکه سراغ بازار فرابورس بروند. این شرایط که مربوط به وضعیت مالی و سودآور بودن شرکت و کیفیت گزارش حسابرس مستقل از وضعیت مالی شرکت است را می‌توانید در جدول زیر ببینید:
علت نامگذاری بازارهای مختلف به اسم بازار اول و بازار دوم
درباره‌ی معیارهای اختصاصی برای حضور در بازار اول و دوم بورس هم مهمترین مورد، میزان سرمایه‌ی شرکت می‌باشد. در واقع، شرکتهای ثبت شده با بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان سرمایه، می‌توانند برای حضور در تابلوی اصلی بازار اول بورس تهران درخواست دهند، اما شرکتهای دیگر باید سراغ تابلوی فرعی یا بازار دوم بروند.
تفاوت بازار اول و دوم بورس در چیست؟
درک تفاوت بازار اول و دوم بورس بسیار اهمیت دارد. در ادامه این تفاوت‌ها را آورده‌ایم:
۱. قیمتهای بازار اولیه اغلب از قبل تعیین می‌شوند، درحالی‌که قیمت‌ها در بازار ثانویه توسط نیروهای اساسی عرضه و تقاضا تعیین می‌شود.
۲. تفاوت دیگر بازار اول و دوم بورس در میزان سرمایه است؛ سرمایه‌ی ثبتی شرکتهای بازار ثانویه بورس باید حداقل ۲۰۰ میلیارد ریال و درصد شناوری آنها حداقل ۱۰% و سهامی عام باشند. اما شرکت‌هایی که سرمایه و سودآوری و درصد شناوری آزاد مناسبی دارند (طبق جدول بالا) و نشانی از چشم‌انداز مثبت و سودآوری مناسب در آنها دارد، در بازار اول پذیرفته می‌شوند.
۳. هرگونه درآمد حاصل از فروش سهام در بازار اولیه، پس از محاسبه‌ی هزینه‌های اداری بانک، به شرکت صادرکننده سهام می‌رسد. اما از آنجایی‌که در بازار ثانویه، معامله بین سرمایه‌گذاران اتفاق می‌افتد، عواید حاصل از فروش سهام به سرمایه‌گذار فروش می‌رسد نه به شرکتی که سهام را صادر کرده است یا به بانک پذیره‌نویسی.
در بخش‌های بعدی جزییات بیشتری از شرایط حضور شرکتها در تابلوهای مختلف بورس را بیان خواهیم کرد.
شرایط عمومی پذیرش شرکتها در سازمان بورس اوراق بهادار تهران
شرایط عمومی پذیرش شرکتها در سازمان بورس اوراق بهادار تهران
به‌طور کلی شرکت‌هایی در سازمان بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده هستند که:
- نزد سازمان بورس و اوراق بهادار، ثبت شده باشند.
- تمام بهای اسمی سهام در آنها پرداخت شده باشد.
- سهام با نام و دارای حق رای در آنها وجود داشته باشد.
- هیچ محدودیت قانونی موثر برای نقل و انتقال یا اعمال حق رای توسط صاحبان آن وجود نداشته باشد.
شرایط اختصاصی پذیرش شرکتهای موجود در بازار اول و دوم بورس : بازار اول
برای پذیرش شرکتهای بورسی در بازار اول و دوم بورس شرایطی وجود دارد که در ادامه هریک از آنها را به‌صورت جداگانه بیان خواهیم کرد. ابتدا می‌پردازیم به شرایط و ضوابط پذیرش شرکتها در بازار اول:
شرایط اختصاصی پذیرش شرکتهای موجود در بازار اول: تابلوی اصلی
- وجود حداقل شناوری سهام ۲۰%
- عدم وجود زیان انباشته در ترازنامه
- وجود حداقل ۳ سال سابقه‌ی فعالیت پیش از پذیرش
- حداقل نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها ۳۰% باشد.
- دارابودن حداقل میزان سرمایه ثبت شده شرکت ۱۰۰۰ میلیارد ریال
- دعاوی حقوقی دارای اثر با اهمیت بر صورت‌های مالی وجود نداشته باشد.
- سیستم حسابداری مطلوبی به لحاظ مالی و بهای تمام شده، وجود داشته باشد.
- صورت‌های مالی توسط حسابرس معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار، تایید شود.
- محکومیت قطعی کیفری برای اعضای هیئت مدیره و مدیر عامل، وجود نداشته باشد.
- صورت‌های مالی دو دوره‌ی منتهی به پذیرش، فاقد موارد مردودی یا عدم اظهار نظر توسط حسابرس باشد.
- سودآوری در ۳ دوره‌ی مالی متوالی منتهی به زمان پذیرش و چشم‌اندازی روشن از لحاظ سودآوری مشاهده شود.
شرایط اختصاصی پذیرش شرکتهای موجود در بازار اول: تابلوی فرعی
- وجود حداقل شناوری سهام ۱۵%
- عدم وجود زیان انباشته در ترازنامه
- وجود حداقل ۳ سال سابقه فعالیت پیش از پذیرش
- دارابودن حداقل سرمایه ثبت شده شرکت ۵۰۰ میلیارد ریال
- حداقل نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها ۲۰% باشد.
- سیستم حسابداری مطلوبی به لحاظ مالی و بهای تمام شده وجود داشته باشد.
- هیچ‌گونه دعاوی حقوقی دارای اثر با اهمیت بر صورت‌های مالی، وجود نداشته باشد.
- محکومیت قطعی کیفری برای اعضای هیئت مدیره و مدیر عامل، وجود نداشته باشد.
- صورت‌های مالی توسط حسابرس معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار، به تایید رسیده باشد.
- صورت‌های مالی دو دوره منتهی به پذیرش، فاقد موارد مردودی یا عدم اظهار نظر توسط حسابرس باشد.
- سودآوری در ۲ دوره‌ی مالی متوالی منتهی به زمان پذیرش و چشم اندازی روشن از لحاظ سودآوری، ارائه شود.
بازار اول و دوم بورس : شرایط اختصاصی پذیرش شرکتهای موجود در بازار دوم
- وجود حداقل شناوری سهام ۱۰%
- عدم وجود زیان انباشته در ترازنامه
- دارابودن حداقل ۲ سال سابقه فعالیت قبل از پذیرش
- وجود حداقل سرمایه ثبت شده شرکت ۲۰۰ میلیارد ریال
- حداقل نسبت حقوق صاحبان سهام به کل دارایی‌ها، ۱۵% باشد.
- دعاوی حقوقی دارای اثر با اهمیت بر صورت‌های مالی، وجود نداشته باشد.
- سیستم حسابداری مطلوبی به لحاظ مالی و بهای تمام شده وجود داشته باشد.
- محکومیت قطعی کیفری برای اعضای هیئت مدیره و مدیر عامل، وجود نداشته باشد.
- صورت‌های مالی توسط حسابرس معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار، به تایید رسیده باشد.
- سودآوری در ۱ دوره‌ی مالی منتهی به پذیرش و چشم اندازی روشن از لحاظ سودآوری، ارائه شود.
سخن آخر
در این مقاله از سری مقالات آموزش بورس در سایت آموزش چراغ راجع به بازار اول و دوم بورس و تفاوت‌های میان آن دو و همچنین شرایط پذیرش در هر یک از این بازارها صحبت کردیم. گفتیم که شرکت‌هایی که سهام‌شان در بورس معامله می‌شود، براساس شرایطی که دارند در بازارهای اول و دوم اهميت بازار ثانويه و تابلوهای فرعی و اصلی مورد معامله قرار می‌گیرند. اما این تابلوها برای یک سهام‌دار، هیچ محدودیتی از لحاظ خرید و فروش ایجاد نمی‌کند. بنابراین، سرمایه‌گذاران می‌توانند با کد بورسی اختصاصی که دارند، در تمام این بازارها خرید و فروش انجام دهند. چراغ، به عنوان پلتفرم آموزش و کاریابی در تلاش است تا با بیان نکات آموزشی مهم در زمینه‌ی کار و سرمایه‌گذاری به شما برای رسیدن به موفقیت در این زمینه‌ها کمک نماید.
معرفی کتاب مبانی بازارها و نهادهای مالی
مبانی بازارها و نهادهای مالی (در زبان انگلیسی: Foundations of Financial Markets and Institutions) یک کتاب جامع و عمیق (خیلی عمیق‌تر از چیزی که تصور می‌کنید!) در زمینه بازارها و نهادهای مالی است. کمتر کتابی را می‌توان یافت که اصول بازارهای مالی را مانند این کتاب طبقه‌بندی و ارائه کرده باشد. اگر علاقه دارید بازارهای مالی را اصولی و حرفه‌ای بشناسید، این کتاب بهترین انتخاب شماست.
می‌توانید به جای خواندن این متن، اپیزود شانزدهم و بیست و سوم اینوست پلاس که مرتبط با همین کتاب هستند را گوش کنید. از طریق دو لینک زیر به این اپیزودها دسترسی خواهید داشت.
نویسندگان کتاب
این کتاب توسط سه تن از دانشمندان بزرگ مالی و اقتصاد نوشته شده است. نویسنده اصلی این کتاب، فرانک فبوزی است؛ فبوزی یک اقتصاددان و استاد دانشگاه آمریکایی در زمینه مالی (فایننس) در دانشگاه Yale و MIT است. او به واسطه سال‌ها فعالیت در نهادهای مالی بزرگ آمریکا نظیر «بلک راک»، بازارها و نهادهای مالی را به خوبی می‌شناسد.
نویسنده دوم این کتاب، فرانکو مودیلیانی، یکی از برجسته‌ترین دانشمندان اقتصاد و مالی است و در سال 1985 برنده جایزه نوبل اقتصاد شده است. او که استاد دانشگاه MIT بوده است، هم اکنون از دنیا رفته است، امّا تاثیرات او بر علم اقتصاد جاودانه است.
نویسنده سوم این کتاب، فرانک جونز، سال‌ها در نهادهای مالی آمریکایی بعنوان مدیر ارشد و عضو هیات مدیره فعال بوده و هم اکنون استاد دانشگاه در زمینه مالی است.
ترجمه‌های کتاب
دکتر حسین عبده تبریزی، کتاب مبانی بازارها و نهادهای مالی را به زبان فارسی ترجمه کرده است و آن را بصورت رایگان برای دانلود منتشر کرده است. دکتر عبده تبریزی این کتاب را در سه جلد ترجمه کرده که جلد اول و دوم آن منتشر شده و جلد سوم هنوز ترجمه نشده است. البته ترجمه این کتاب چندان خوب نیست و اگر می‌توانید، بهتر است این کتاب را به زبان اصلی بخوانید. کتاب مبانی بازارها و نهادهای مالی را می‌توانید از لینک‌های زیر دانلود کنید.
محتوای کتاب
همانگونه که گفته شد، این کتاب محتوایی بسیار غنی دارد و در 31 فصل تدوین شده است. در ادامه با محتوای فصل‌های این کتاب آشنا می‌شویم.
فصل اول، مقدمه
خواننده در این فصل با مفهوم کلی داراییهای مالی و بازارهای مالی و کارکردهای اقتصادی آن آشنا می‌شود. مفاهیمی چون ابزار حق مالی و ابزار بدهی، بازارهای اولیه و ثانویه، روندهای اساسی بازارهای مالی در سال‌های گذشته و مقدماتی از ابزارهای مشتقه در این فصل پوشش داده شده‌اند.
فصل دوم، نهادهای مالی، واسطه‌های مالی و شرکتهای مدیریت دارایی
در این فصل با مفاهیمی نظیر سرمایه‌گذاری مستقیم و غیر مستقیم، صندوق‌های پوششی (هج فاند)، مدیریت دارایی و بدهی در نهادهای مالی و نحوه فعالیت واسطه‌های مالی و اهمیت فعالیت آنها آشنا خواهید شد.
فصل سوم، نهادهای سپرده‌پذیر
مفاهیمی نظیر بانک، موسسات اعتباری، قانون‌گذاری بر نهادهای سپرده‌پذیر، روش‌های تامین مالی این نهادها و کفایت سرمایه نهاد سپرده‌پذیر در این فصل پوشش داده شده‌اند.
فصل چهارم، فدرال رزرو و خلق پول
در این فصل با مفاهیمی نظیر بانک مرکزی و نقش آن در اقتصاد، ساختار بانک مرکزی آمریکا و ابزارهای سیاست‌گذاری پولی، خلق پول و سیاستهای پولی، ذخیره قانونیو همچنین عملیات بازار باز و بازار قراردادهای بازخرید (Repo) آشنا خواهید شد.
فصل پنجم، سیاست پولی
مفاهیم این فصل عبارتند از: اهداف سیاست پولی، نحوه اجرای سیاست پولی و روش اثرگذاری سیاست پولی بر متغیرهای اقتصادی
فصل ششم، شرکتهای بیمه
در این فصل با مفاهیمی نظیر انواع بیمه، روش‌های سرمایه‌گذاری شرکتهای بیمه و ساختار شرکتهای بیمه آشنا خواهید شد.
فصل هفتم، شرکتهای سرمایه‌گذاری، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله
در این فصل با مفاهیمی نظیر ساختار و انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری، محاسبه قیمت واحد صندوق‌ها، فواید اقتصادی صندوق‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF) آشنا خواهید شد.
فصل هشتم، صندوق‌های بازنشستگی
این فصل به شرح نحوه عملکرد، ساختار و انواع صندوق‌های بازنشستگی می‌پردازد.
فصل نهم، خواص و قیمت‌گذاری داراییهای مالی
این فصل مبانی قیمت‌گذاری و ارزش‌گذاری داراییهای مالی (نظیر اوراق قرضه، سهام و …) را مورد بررسی قرار می‌دهد. مفاهیم آن عبارتند از: خواص دارایی‌هایی مالی، نرخ تنزیل و بازده مورد انتظار، ریسک داراییهای مالی و رابطه آن با قیمت و قیمت‌گذاری داریی‌های مالی پیچیده.
فصل دهم، سطح و ساختار نرخهای بهره
در این فصل، یکی از اساسی‌ترین مفاهیم بازارهای مالی، یعنی نرخ بهره، شرح داده می‌شود. این مفهوم در جای جای علم و صنعت مالی خود را نشان می‌دهد و درک صحیح آن برای همه فعالان بازارهای مالی اهمیت ویژه‌ای دارد. مفاهیم این فصل عبارتند از: سطح تعادلی نرخهای بهره، نحوه تغییر نرخ بهره، نظریه‌های نرخ بهره و اوراق قرضه.
فصل یازدهم، ساختار زمانی نرخهای بهره
به جرات می‌توان گفت مهمترین ویژگی نرخ بهره ساختار زمانی آن است. ساختار زمانی نرخ بهره یکی از مهمترین نشانگر (اندیکاتور)های انتظارات در اقتصاد است و با درک آن می‌توان به سادگی «حال اقتصاد» را فهمید. مفاهیم این فصل عبارتند از: منحنی بازده (yield curve) و مفهوم ساختار زمانی، انواع شکل‌های منحنی بازده، رابطه نرخهای کوتاه‌مدت و بلندمدت و اینکه چگونه منحنی بازده نشانگر حال اقتصاد است.
فصل دوازدهم، ریسک و بازده و مدل‌های قیمت‌گذاری داراییهای مالی
مفاهیم این فصل عبارتند از: بازده تاریخی و بازده مورد انتظار یک سبد از داراییهای مالی، ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک، اثر متنوع‌سازی سبد بر ریسک غیر سیستماتیک، مدل قیمت‌گذاری داراییهای مالی (CAPM) و مفهوم بتا.
فصل سیزدهم، بازارهای اولیه و پذیره‌نویسی اوراق بهادار
مفاهیم این فصل عبارتند از: نقش تامین سرمایه‌ها در بازار اولیه و روش‌های پذیره‌نویسی اوراق بهادار
فصل چهاردهم، بازارهای ثانویه
در این فصل، مفاهیمی نظیر اهمیت بازار ثانویه، کارایی بازار و اهمیت وجود کارگزارها و دلالان سهام مورد بررسی قرار می‌گیرند.
فصل پانزدهم، بازار اوراق قرضه خزانه و اوراق شرکتهای دولتی
مفاهیم این فصل عبارتند از: اهمیت بازار اوراق قرضه خزانه، انواع اوراق قرضه خزانه، بازار اولیه و ثانویه اوراق قرضه خزانه و بازار اوراق قرضه خزانه در خارج از آمریکا
فصل شانزدهم، بازار اوراق قرضه شهرداری‌های آمریکا
مفاهیم این فصل عبارتند از: خریداران اوراق قرضه شهرداری‌ها، انواع اوراق قرضه شهرداری‌ها، ریسک اوراق قرضه شهرداری‌ها، بازارهای اولیه و ثانویه اوراق قرضه شهرداری‌ها، رابطه بازده اوراق قرضه شهرداری‌ها با دیگر اوراق قرضه و وضعیت مالیاتی این اوراق.
فصل هفدهم، بازار سهام عمومی، مبانی و مشخصات
مفاهیم این فصل عبارتند از: ساز و کار معاملات و انواع سفارشات، فروش استقراضی، وجه تضمین، هزینه‌های مبادلات سهام و کارایی قیمت در بازار سهام
فصل هجدهم، بازار سهام عمومی، ساختار و سازمان
مفاهیم این فصل عبارتند از: انواع بازار سهام (سفارش محور، قیمت محور و ترکیبی)، خریداران و فروشندگان در این بازار، واسطه‌های این بازار و آشنایی با بورس اوراق بهادار نیویورک و نزدک و دیگر بازارهای سهام آمریکا.
فصل نوزدهم، بازار ابزارهای اولویت‌دار شرکتی (1)
مفاهیم این فصل عبارتند از: روش‌های تامین مالی شرکتها، انواع ریسک‌های اعتباری (ریسک نکول، ریسک افت رتبه اعتباری و ریسک اسپرد اعتباری) و اهمیت رتبه‌بندی اعتباری
فصل بیستم، بازار ابزارهای اولویت‌دار شرکتی (2)
این فصل به شرح مفاهیمی نظیر ریسک سرمایه‌گذاری در اوراق شرکتی، عوامل موثر بر رتبه‌بندی اوراق، بازار ثانویه اوراق، بازده اوراق پربازده (اوراق آشغال!)، تفاوت میان انواع سهام (سهام ممتاز، بدهی شرکتی و سهام عمومی)، انواع سهام ممتاز (سهام با نرخ ثابت و سهام با نرخ متغیر)، نگاهی به قوانین ورشکستگی در ایالات متحده و روش‌های بازساختاردهی شرکتی
فصل بیست و یکم، بازار تعهدات بانکی
مفاهیم این فصل عبارتند از: دسته بندی بانک‌ها، گواهی‌های سپرده قابل مذاکره، بازار بین بانکی، وجوهات فدرال، نرخ موثر بازار وجوهات فدرال و ضمانت‌نامه‌های بانکی
فصل بیست و دوم، بازار وام‌های رهنی مسکونی
مفهوم وام رهنی مسکونی، ریسک اعتباری وام و دریافت کننده وام، نقدشوندگی وام، جریان نقدی وام و …
فصل بیست و سوم، بازار اوراق بهادار بر پایه وام‌های رهنی مسکونی
مفاهیم این فصل عبارتند از: رشد بازار وام مسکونی در سال‌های اخیر، پروسه اوراق بهادار سازی وام‌های رهنی، نقش نهادهای دولتی در این بازار و ریسک بازپرداخت پیش از موعد در وام‌های مسکونی
فصل بیست و چهارم، بازار وام رهنی تجاری و اوراق بهادار بر پایه وام‌های رهنی تجاری
تفاوت وام رهنی تجاری و مسکونی، انواع مستغلاتی که وام رهنی تجاری دریافت می‌کنند، روش‌های سنجش عملکرد (بازده) وام‌های رهنی تجاری و ریسک بالون
فصل بیست و پنجم، اوراق بهادار بر پایه دارایی
روش ساخت اوراق بهادار بر پایه داراییهای مختلف، انواع اوراق بهادار بر پایه دارایی، روش‌های بهبود کیفیت اعتباری اوراق بهادار ساخته شده، ساختار جریان نقد اوراق بهادار ساخته شده و ریسک این اوراق بهادار
فصل بیست و ششم، بازار آتی
آشنایی با قراردادهای آتی، کارکرد اقتصادی بازار آتی، تفاوت قرارداد آتی و سلف (Forward)، نقش اتاق تسویه در بازار آتی، مفهوم وجه تضمین و نقش بازار آتی در اقتصاد.
فصل بیست و هفتم، بازار اختیار معامله
مفهوم قراردادهای اختیار معامله، انوع قراردادهای اختیار معامله، اختیار معامله آمریکایی و اروپایی، تفاوت میان آتی و اختیار، مشخصات ریسک و بازده قراردهای اختیار، نقش قرارداد اختیار در پوشش ریسک، اثر اختیار معامله بر ریسک و بازده پورتفو و انواع اختیار موجود (اختیار نرخ بهره، اختیار شاخص سهام و …)
فصل بیست و هشتم، قیمت‌گذاری قراردادهای اختیار و آتی
ایده اصلی قیمت‌گذاری مشتقات، آربیتراژ میان بازار نقد و آتی و نحوه تعیین قیمت بر اساس این آربیتراژ، اثر زمان تسویه بر قیمت قرارداد، دلیل تفاوت قیمت نظری و قیمت واقعی، مفهوم ارزش ذاتی و پریمیوم زمانی، عوامل موثر بر قیمت قرارداد اختیار (قیمت دارایی پایه، تلاطم مورد انتظار، زمان تا سررسید قرارداد، قیمت اعمال، نرخ بهره کوتاه‌مدت و جریانات نقد دارایی پایه) و قیمت‌گذاری قرارداد به روش دوجمله‌ای (binomial)
فصل بیست و نهم، بازار مشتقات نرخ بهره (نرخ سواپ، کپ، فلور و سلف)
مفاهیم اصلی این مشتقات، علت رشد بازار سواپ، قرارداد ترکیبی اختیار و سواپ (سواپشن) و کپ و فلور نرخ بهره
فصل سی‌ام، بازار ابزارهای انتقال ریسک اعتباری
مشتقات اعتباری و انواع آن، رخدادهای اعتباری، سواپ‌های نکول اعتباری (Credit Default Swap)، تعهدات بدهی وثیقه شده و کارکرد اقتصادی آربیتراژ
فصل سی و یکم، بازار فارکس و ابزارهای کنترل ریسک
نرخ تبدیل ارز، روش‌های تبدیل ارز، ریسک نرخ ارز، آربیتراژ مثلثی، ساختار بازار فارکس و ابزارهای پوشش ریسک فارکس
دوره مبانی بازارها و نهادهای مالی
اینوست پلاس دوره «مبانی بازارها و نهادهای مالی» را اهميت بازار ثانويه بر اساس این کتاب برگزار کرده است. این دوره بصورت صوتی تدریس شده و در اختیار علاقه‌مندان قرار داده شده است. برای اطلاع از نحوه ثبت نام و حضور در این دوره روی این لینک کلیک کنید.
معرفی کتاب مبانی بازارها و نهادهای مالی
مبانی بازارها و نهادهای مالی (در زبان انگلیسی: Foundations of Financial Markets and Institutions) یک کتاب جامع و عمیق (خیلی عمیق‌تر از چیزی که تصور می‌کنید!) در زمینه بازارها و نهادهای مالی است. کمتر کتابی را می‌توان یافت که اصول بازارهای مالی را مانند این کتاب طبقه‌بندی و ارائه کرده باشد. اگر علاقه دارید بازارهای مالی را اصولی و حرفه‌ای بشناسید، این کتاب بهترین انتخاب شماست.
می‌توانید به جای خواندن این متن، اپیزود شانزدهم و بیست و سوم اینوست پلاس که مرتبط با همین کتاب هستند را گوش کنید. از طریق دو لینک زیر به این اپیزودها دسترسی خواهید داشت.
نویسندگان کتاب
این کتاب توسط سه تن از دانشمندان بزرگ مالی و اقتصاد نوشته شده است. نویسنده اصلی این کتاب، فرانک فبوزی است؛ فبوزی یک اقتصاددان و استاد دانشگاه آمریکایی در زمینه مالی (فایننس) در دانشگاه Yale و MIT است. او به واسطه سال‌ها فعالیت در نهادهای مالی بزرگ آمریکا نظیر «بلک راک»، بازارها و نهادهای مالی را به خوبی می‌شناسد.
نویسنده دوم این کتاب، فرانکو مودیلیانی، یکی از برجسته‌ترین دانشمندان اقتصاد و مالی است و در سال 1985 برنده جایزه نوبل اقتصاد شده است. او که استاد دانشگاه MIT بوده است، هم اکنون از دنیا رفته است، امّا تاثیرات او بر علم اقتصاد جاودانه است.
نویسنده سوم این کتاب، فرانک جونز، سال‌ها در نهادهای مالی آمریکایی بعنوان مدیر ارشد و عضو هیات مدیره فعال بوده و هم اکنون استاد دانشگاه در زمینه مالی است.
ترجمه‌های کتاب
دکتر حسین عبده تبریزی، کتاب مبانی بازارها و نهادهای مالی را به زبان فارسی ترجمه کرده است و آن را بصورت رایگان برای دانلود منتشر کرده است. دکتر عبده تبریزی این کتاب را در سه جلد ترجمه کرده که جلد اول و دوم آن منتشر شده و جلد سوم هنوز ترجمه نشده است. البته ترجمه این کتاب چندان خوب نیست و اگر می‌توانید، بهتر است این کتاب را به زبان اصلی بخوانید. کتاب مبانی بازارها و نهادهای مالی را می‌توانید از لینک‌های زیر دانلود کنید.
محتوای کتاب
همانگونه که گفته شد، این کتاب محتوایی بسیار غنی دارد و در 31 فصل تدوین شده است. در ادامه با محتوای فصل‌های این کتاب آشنا می‌شویم.
فصل اول، مقدمه
خواننده در این فصل با مفهوم کلی داراییهای مالی و بازارهای مالی و کارکردهای اقتصادی آن آشنا می‌شود. مفاهیمی چون ابزار حق مالی و ابزار بدهی، بازارهای اولیه و ثانویه، روندهای اساسی بازارهای مالی در سال‌های گذشته و مقدماتی از ابزارهای مشتقه در این فصل پوشش داده شده‌اند.
فصل دوم، نهادهای مالی، واسطه‌های مالی و شرکتهای مدیریت دارایی
در این فصل با مفاهیمی نظیر سرمایه‌گذاری مستقیم و غیر مستقیم، صندوق‌های پوششی (هج فاند)، مدیریت دارایی و بدهی در نهادهای مالی و نحوه فعالیت واسطه‌های مالی و اهمیت فعالیت آنها آشنا خواهید شد.
فصل سوم، نهادهای سپرده‌پذیر
مفاهیمی نظیر بانک، موسسات اعتباری، قانون‌گذاری بر نهادهای سپرده‌پذیر، روش‌های تامین مالی این نهادها و کفایت سرمایه نهاد سپرده‌پذیر در این فصل پوشش داده شده‌اند.
فصل چهارم، فدرال رزرو و خلق پول
در این فصل با مفاهیمی نظیر بانک مرکزی و نقش آن در اقتصاد، ساختار بانک مرکزی آمریکا و ابزارهای سیاست‌گذاری پولی، خلق پول و سیاستهای پولی، ذخیره قانونیو همچنین عملیات بازار باز و بازار قراردادهای بازخرید (Repo) آشنا خواهید شد.
فصل پنجم، سیاست پولی
مفاهیم این فصل عبارتند از: اهداف سیاست پولی، نحوه اجرای سیاست پولی و روش اثرگذاری سیاست پولی بر متغیرهای اقتصادی
فصل ششم، شرکتهای بیمه
در این فصل با مفاهیمی نظیر انواع بیمه، روش‌های سرمایه‌گذاری شرکتهای بیمه و ساختار شرکتهای بیمه آشنا خواهید شد.
فصل هفتم، شرکتهای سرمایه‌گذاری، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله
در این فصل با مفاهیمی نظیر ساختار و انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری، محاسبه قیمت واحد صندوق‌ها، فواید اقتصادی صندوق‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF) آشنا خواهید شد.
فصل هشتم، صندوق‌های بازنشستگی
این فصل به شرح نحوه عملکرد، ساختار و انواع صندوق‌های بازنشستگی می‌پردازد.
فصل نهم، خواص و قیمت‌گذاری داراییهای مالی
این فصل مبانی قیمت‌گذاری و ارزش‌گذاری داراییهای مالی (نظیر اوراق قرضه، سهام و …) را مورد بررسی قرار می‌دهد. مفاهیم آن عبارتند از: خواص دارایی‌هایی مالی، نرخ تنزیل و بازده مورد انتظار، ریسک داراییهای مالی و رابطه آن با قیمت و قیمت‌گذاری داریی‌های مالی پیچیده.
فصل دهم، سطح و ساختار نرخهای بهره
در این فصل، یکی از اساسی‌ترین مفاهیم بازارهای مالی، یعنی نرخ بهره، شرح داده می‌شود. این مفهوم در جای جای علم و صنعت مالی خود را نشان می‌دهد و درک صحیح آن برای همه فعالان بازارهای مالی اهمیت ویژه‌ای دارد. مفاهیم این فصل عبارتند از: سطح تعادلی نرخهای بهره، نحوه تغییر نرخ بهره، نظریه‌های نرخ بهره و اوراق قرضه.
فصل یازدهم، ساختار زمانی نرخهای بهره
به جرات می‌توان گفت مهمترین ویژگی نرخ بهره ساختار زمانی آن است. ساختار زمانی نرخ بهره یکی از مهمترین نشانگر (اندیکاتور)های انتظارات در اقتصاد است و با درک آن می‌توان به سادگی «حال اقتصاد» را فهمید. مفاهیم این فصل عبارتند از: منحنی بازده (yield curve) و مفهوم ساختار زمانی، انواع شکل‌های منحنی بازده، رابطه نرخهای کوتاه‌مدت و بلندمدت و اینکه چگونه منحنی بازده نشانگر حال اقتصاد است.
فصل دوازدهم، ریسک و بازده و مدل‌های قیمت‌گذاری داراییهای مالی
مفاهیم این فصل عبارتند از: بازده تاریخی و بازده مورد انتظار یک سبد از داراییهای مالی، ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک، اثر متنوع‌سازی سبد بر ریسک غیر سیستماتیک، مدل قیمت‌گذاری داراییهای مالی (CAPM) و مفهوم بتا.
فصل سیزدهم، بازارهای اولیه و پذیره‌نویسی اوراق بهادار
مفاهیم این فصل عبارتند از: نقش تامین سرمایه‌ها در بازار اولیه و روش‌های پذیره‌نویسی اوراق بهادار
فصل چهاردهم، بازارهای ثانویه
در این فصل، مفاهیمی نظیر اهمیت بازار ثانویه، کارایی بازار و اهمیت وجود کارگزارها و دلالان سهام مورد بررسی قرار می‌گیرند.
فصل پانزدهم، بازار اوراق قرضه خزانه و اوراق شرکتهای دولتی
مفاهیم این فصل عبارتند از: اهمیت بازار اوراق قرضه خزانه، انواع اوراق قرضه خزانه، بازار اولیه و ثانویه اوراق قرضه خزانه و بازار اوراق قرضه خزانه در خارج از آمریکا
فصل شانزدهم، بازار اوراق قرضه شهرداری‌های آمریکا
مفاهیم این فصل عبارتند از: خریداران اوراق قرضه شهرداری‌ها، انواع اوراق قرضه شهرداری‌ها، ریسک اوراق قرضه شهرداری‌ها، بازارهای اولیه و ثانویه اوراق قرضه شهرداری‌ها، رابطه بازده اوراق قرضه شهرداری‌ها با دیگر اوراق قرضه و وضعیت مالیاتی این اوراق.
فصل هفدهم، بازار سهام عمومی، مبانی و مشخصات
مفاهیم این فصل عبارتند از: ساز و کار معاملات و انواع سفارشات، فروش استقراضی، وجه تضمین، هزینه‌های مبادلات سهام و کارایی قیمت در بازار سهام
فصل هجدهم، بازار سهام عمومی، ساختار و سازمان
مفاهیم این فصل عبارتند از: انواع بازار سهام (سفارش محور، قیمت محور و ترکیبی)، خریداران و فروشندگان در این بازار، واسطه‌های این بازار و آشنایی با بورس اوراق بهادار نیویورک و نزدک و دیگر بازارهای سهام آمریکا.
فصل نوزدهم، بازار ابزارهای اولویت‌دار شرکتی (1)
مفاهیم این فصل عبارتند از: روش‌های تامین مالی شرکتها، انواع ریسک‌های اعتباری (ریسک نکول، ریسک افت رتبه اعتباری و ریسک اسپرد اعتباری) و اهمیت رتبه‌بندی اعتباری
فصل بیستم، بازار ابزارهای اولویت‌دار شرکتی (2)
این فصل به شرح مفاهیمی نظیر ریسک سرمایه‌گذاری در اوراق شرکتی، عوامل موثر بر رتبه‌بندی اوراق، بازار ثانویه اوراق، بازده اوراق پربازده (اوراق آشغال!)، تفاوت میان انواع سهام (سهام ممتاز، بدهی شرکتی و سهام عمومی)، انواع سهام ممتاز (سهام با نرخ ثابت و سهام با نرخ متغیر)، نگاهی به قوانین ورشکستگی در ایالات متحده و روش‌های بازساختاردهی شرکتی
فصل بیست و یکم، بازار تعهدات بانکی
مفاهیم این فصل عبارتند از: دسته بندی بانک‌ها، گواهی‌های سپرده قابل مذاکره، بازار بین بانکی، وجوهات فدرال، نرخ موثر بازار وجوهات فدرال و ضمانت‌نامه‌های بانکی
فصل بیست و دوم، بازار وام‌های رهنی مسکونی
مفهوم وام رهنی مسکونی، ریسک اعتباری وام و دریافت کننده وام، نقدشوندگی وام، جریان نقدی وام و …
فصل بیست و سوم، بازار اوراق بهادار بر پایه وام‌های اهميت بازار ثانويه رهنی مسکونی
مفاهیم این فصل عبارتند از: رشد بازار وام مسکونی در سال‌های اخیر، پروسه اوراق بهادار سازی وام‌های رهنی، نقش نهادهای دولتی در این بازار و ریسک بازپرداخت پیش از موعد در وام‌های مسکونی
فصل بیست و چهارم، بازار وام رهنی تجاری و اوراق بهادار بر پایه وام‌های رهنی تجاری
تفاوت وام رهنی تجاری و مسکونی، انواع مستغلاتی که وام رهنی تجاری دریافت می‌کنند، روش‌های سنجش عملکرد (بازده) وام‌های رهنی تجاری و ریسک بالون
فصل بیست و پنجم، اوراق بهادار بر پایه دارایی
روش ساخت اوراق بهادار بر پایه داراییهای مختلف، انواع اوراق بهادار بر پایه دارایی، روش‌های بهبود کیفیت اعتباری اوراق بهادار ساخته شده، ساختار جریان نقد اوراق بهادار ساخته شده و ریسک این اوراق بهادار
فصل بیست و ششم، بازار آتی
آشنایی با قراردادهای آتی، کارکرد اقتصادی بازار آتی، تفاوت قرارداد آتی و سلف (Forward)، نقش اتاق تسویه در بازار آتی، مفهوم وجه تضمین و نقش بازار آتی در اقتصاد.
فصل بیست و هفتم، بازار اختیار معامله
مفهوم قراردادهای اختیار معامله، انوع قراردادهای اختیار معامله، اختیار معامله آمریکایی و اروپایی، تفاوت میان آتی و اختیار، مشخصات ریسک و بازده قراردهای اختیار، نقش قرارداد اختیار در پوشش ریسک، اثر اختیار معامله بر ریسک و بازده پورتفو و انواع اختیار موجود (اختیار نرخ بهره، اختیار شاخص سهام و …)
فصل بیست و هشتم، قیمت‌گذاری قراردادهای اختیار و آتی
ایده اصلی قیمت‌گذاری مشتقات، آربیتراژ میان بازار نقد و آتی و نحوه تعیین قیمت بر اساس این آربیتراژ، اثر زمان تسویه بر قیمت قرارداد، دلیل تفاوت قیمت نظری و قیمت واقعی، مفهوم ارزش ذاتی و پریمیوم زمانی، عوامل موثر بر قیمت قرارداد اختیار (قیمت دارایی پایه، تلاطم مورد انتظار، زمان تا سررسید قرارداد، قیمت اعمال، نرخ بهره کوتاه‌مدت و جریانات نقد دارایی پایه) و قیمت‌گذاری قرارداد به روش دوجمله‌ای (binomial)
فصل بیست و نهم، بازار مشتقات نرخ بهره (نرخ سواپ، کپ، فلور و سلف)
مفاهیم اصلی این مشتقات، علت رشد بازار سواپ، قرارداد ترکیبی اختیار و سواپ (سواپشن) و کپ و فلور نرخ بهره
فصل سی‌ام، بازار ابزارهای انتقال ریسک اعتباری
مشتقات اعتباری و انواع آن، رخدادهای اعتباری، سواپ‌های نکول اعتباری (Credit Default Swap)، تعهدات بدهی وثیقه شده و کارکرد اقتصادی آربیتراژ
فصل سی و یکم، بازار فارکس و ابزارهای کنترل ریسک
نرخ تبدیل ارز، روش‌های تبدیل ارز، ریسک نرخ ارز، آربیتراژ مثلثی، ساختار بازار فارکس و ابزارهای پوشش ریسک فارکس
دوره مبانی بازارها و نهادهای مالی
اینوست پلاس دوره «مبانی بازارها و نهادهای مالی» را بر اساس این کتاب برگزار کرده است. این دوره بصورت صوتی تدریس شده و در اختیار علاقه‌مندان قرار داده شده است. برای اطلاع از نحوه ثبت نام و حضور در این دوره روی این لینک کلیک کنید.
دیدگاه شما