درک تحلیل SWOT

در نهایت لازم است پس از تدوین استراتژی‌ها، به بازنگری پرداخته تا علت شکاف میان نتیجه‌ها، در مقایسه میان نتیجه مورد انتظار تا آنچه که اتفاق افتاده است را بررسی کنیم. ارزش واقعی این تحلیل در جایی نشان داده می‌شود که تاثیرات مثبت را به حداکثر و تاثیرات منفی را به حداقل برساند.

تجزیه و تحلیل SWOT چیست

از تجزیه و تحلیل SWOT (نقاط قوت، ضعف، فرصت ها، تهدیدها) برای رشد کسب و کار خود استفاده کنید.

تجزیه و تحلیل SWOT چیست ؟ مجموعه ای از نقاط قوت ، ضعف ، فرصت ها و تهدیدهای شرکت شما است.

هدف اصلی تجزیه و تحلیل SWOT کمک به سازمان ها برای ایجاد آگاهی کامل از تمام عوامل دخیل در تصمیم گیری تجاری است.

قبل از اینکه به هر نوع اقدام شرکتی متعهد شوید، یک تجزیه و تحلیل SWOT انجام دهید. چه در حال بررسی ابتکارات جدید، اصلاح سیاست های داخلی، در نظر گرفتن فرصت ها برای چرخش باشید یا تغییر یک طرح در میانه راه اجرای آن باشید.

از تجزیه و تحلیل SWOT خود برای کشف توصیه ها و استراتژی ها با تمرکز بر استفاده از نقاط قوت و فرصت ها برای غلبه بر ضعف ها و تهدیدها استفاده کنید.

برای راه اندازی یک کسب و کار موفق، باید به طور منظم فرآیندهای خود را تجزیه و تحلیل کنید. تا اطمینان حاصل کنید که تا حد امکان کارآمد هستید. در حالی که روش های متعددی برای ارزیابی شرکت شما وجود دارد، یکی از موثرترین روش ها انجام تجزیه و تحلیل SWOT است.

تجزیه و تحلیل SWOT (نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها) یک فرآیند برنامه‌ریزی است که به شرکت شما کمک می‌کند تا بر چالش‌ها غلبه کنید و تعیین کنید که چه چیز جدیدی را دنبال می‌کنید.

اصلی ترین هدف تجزیه و تحلیل swot چیست ؟

هدف اصلی تجزیه و تحلیل SWOT کمک به سازمان ها برای ایجاد آگاهی کامل از تمام عوامل دخیل در تصمیم گیری تجاری است. این روش در دهه 1960 توسط آلبرت هامفری (Albert Humphrey) از مؤسسه تحقیقاتی استنفورد، در طی مطالعه ای که برای شناسایی علت شکست برنامه ریزی یک شرکتی انجام شده بود، ایجاد شد. SWOT از زمان ایجاد خود به یکی از مفیدترین ابزار برای صاحبان مشاغل برای راه اندازی و رشد شرکت های خود تبدیل شده است.

بانی تیلور (Bonnie Taylor) ، استراتژیست ارشد بازاریابی در CCS Innovations، به Business News Daily گفت

« نقشه‌برداری دقیق از آینده یک کسب ‌و کار کوچک بدون ارزیابی اولیه آن از همه زوایا غیرممکن است. که شامل نگاهی جامع به تمام منابع و تهدیدات داخلی و خارجی است. SWOT این کار را در چهار مرحله ساده انجام می دهد که حتی صاحبان مشاغل تازه کار نیز می توانند آن را درک کنند و از آن استقبال کنند.»

چه زمانی باید آنالیز SWOT را انجام دهید؟

شما می توانید قبل از اینکه به هر نوع اقدام شرکتی متعهد شوید، از تجزیه و تحلیل SWOT استفاده کنید. چه در حال بررسی ابتکارات جدید، اصلاح سیاست های داخلی، در نظر گرفتن فرصت هایی برای چرخش باشید یا تغییر یک برنامه در میانه راه اجرای آن باشید. گاهی عاقلانه است که یک تجزیه و تحلیل کلی SWOT را فقط برای بررسی چشم انداز فعلی کسب و کار خود انجام دهید تا بتوانید در صورت نیاز عملیات تجاری را بهبود ببخشید. تجزیه و تحلیل می تواند به شما مناطق کلیدی را که در آن سازمان شما بهینه عمل می کند، و همچنین اینکه کدام عملیات نیاز به تعدیل دارند، نشان دهد.

این اشتباه را مرتکب نشوید که به طور غیررسمی به فعالیت های تجاری خود فکر کنید. به این امید که همه آنها به طور منسجم کنار هم جمع شوند. با صرف زمان برای جمع آوری یک درک تحلیل SWOT تجزیه و تحلیل رسمی SWOT، می توانید تصویر کامل کسب و کار خود را ببینید. از آنجا، می توانید راه هایی را برای بهبود یا حذف نقاط ضعف شرکت خود کشف کنید و در نقاط قوت آن سرمایه گذاری کنید.

در حالی که صاحب کسب و کار قطعا باید در ایجاد یک تجزیه و تحلیل SWOT مشارکت داشته باشد، اغلب مفید است که سایر اعضای تیم را در این فرآیند بگنجانید. از اعضای مختلف تیم نظر بخواهید و آشکارا در مورد هر کمکی که انجام شده است صحبت کنید. دانش جمعی تیم به شما این امکان را می دهد که کسب و کار خود را از همه طرف به اندازه کافی تجزیه و تحلیل کنید.

ماتریس SWOT چیست؟ تحلیل به همراه مثال

بدون شک ماتریس SWOT و تحلیل آن یکی از اساسی ترین ابزارهای مدیریتی و سنگ بنای تحلیل استراتژیک است. به کمک این تحلیل می‌توانید نقشه‌ی ذهنی را مبتنی بر شرایط محیط بیرونی و توانایی های درون سازمان تهیه نمایید. با استفاده از این تحلیل می‌توانید راهکارهای هوشمندانه‌ای را برای موفقیت در کسب و کار و یا پروژه‌های اتخاذ نمایید. این تحلیل یکی از اجزاء اصلی پلن نویسی به روش ساستک می باشد.

ماتریس SWOT چیست

ماتریس SWOT یا تحلیل سوات یک ابزار ضروری و چارچوبی برای ارزیابی موقعیت رقابتی سازمان در بازار بیرونی و همچنین برنامه‌ریزی استراتژیک درون سازمانی است که به کمک آن مدیران ارشد و استراتژیست‌های مجموعه قادر خواهند بود از دو رویکرد داخلی و خارجی به کسب و کار خود نگاه کنند و پتانسیل های فعلی و آتی را ارزیابی کنند. تجزیه و تحلیل SWOT سرواژه عبارات نقاط قوت ( S trength) ، ضعف( W eakness) ، فرصت( O pportunity)ها و تهدید( T hreat)ها است. به گفته‌ی بانی تیلور، اصلی‌ترین هدف تحلیل SWOT کمک به سازمان‌ها در رسیدن به آگاهی کامل از تمامی عواملی است که در تصمیم‌گیری مؤثر هستند.

دو بخش اصلی ماتریس SWOT

ماتریس SWOT از دو بخش داخلی و خارجی تشکیل شده است:

• بخش داخلی، نقاط قوت و نقاط ضعف در داخل سازمان شماست و شامل مواردی می باشند که شما تا حدودی بر آنها کنترل دارید و می توانید آنها را تغییر دهید. به عنوان مثال می توان به افرادی که در تیم شما هستند، اموال ناملموس شما که نتیجه خلاقیت و فکر شماست مانند اختراع، حق چاپ و … و همچنین مکان شما اشاره کرد.
• بخش خارجی، فرصت ها و تهدیدها در خارج از سازمان شما هستند و به چیزهایی اتلاق می شود که خارج از شرکت شما در بازار بزرگتر در حال رخ دادن است. شما می توانید از این فرصت ها استفاده کنید و در برابر تهدیدها از خود محافظت کنید، اما نمی توانید آنها را تغییر دهید. به عنوان مثال می توان به رقبا، قیمت مواد اولیه و روند خرید مشتریان اشاره کرد.

عناصر تشکیل دهنده ماتریس SWOT

• نقاط قوت (Strength): قابلیت ‌ها و ویژگی‌ های مثبتی که یک سازمان در آن نسبت به سایر رقبایش برتری دارد. فراموش نکنید که نقاط قوت سازمان خود را هم از منظر درون سازمانی (داخلی) و هم از دید مشتریان و سایر فعالان بیرون از سازمان بررسی نمایید.به عنوان مثال می‌توانید به نقاط قوت در رابطه با کارمندان، منابع مالی، موقعیت شغلی و مزایای رقابتی‌تان اشاره نمایید.

• نقاط ضعف (Weakness): قابلیت ‌ها و ویژگی‌ های منفی یک سازمان که نسبت به سایر رقبا یک نکته ی منفی به حساب می آی و اگر رقیب شما از آن مطلع باشد می تواند مشکل ساز شود. در واقع نقاط ضعف محدودیت ها و ایراداتی هستند که مانع عملکرد اثربخش سازمان می شوند و برای ادامه رقابت با رقبا باید اصلاح شده یا بهبود یابند. در اینجا نیز باید نقاط ضعف سازمان را هم از بعد داخلی سازمان در نظر بگیرید و هم بعد بیرونی ( به این معنا که آیا نقطه ضعف هایی دارید که دیگران و به ویژه رقبایتان از بیرون متوجه باشند!) و از آن مهم تر واقع گرا باشید و همه ایرادات را به وضوح مشخص کنید.نقاط ضعف می‌تواند شامل‌عدم ارائه محصولات جدید، عدم جذب مشتری، نارضایتی و کم کاری کارکنان، فقدان حق انحصاری، کاهش سهم بازار و همچنین داشتن فاصله از رقبا و بازار باشد.

• فرصت ها (Opportunities): عناصر محیطی و عوامل خارجی مطلوبی که سازمان می تواند پس از شناسایی آنها به به نفع خود و به عنوان مزیت رقابتی نسبت به سایر رقبا از آنها بهره برداری کند. یا حتی در جهت حفظ و ارتقای نقاط قوت خود از آنا بهره مند شود. در این راستا تجزیه تحلیل دقیق بازار (محیط خارجی) و همچنین رفتار مشتریان در شناسایی فرصت های جدید و کمتر دیده شده توسط رقبا، اولین گام موثر در این راستاست.این فرصت‌ها می‌تواند شامل ظهور فناوری جدید، برنامه‌های آموزشی، مشارکت، تنوع بازار و تغییرات محدودیت‌ها یا قوانین دولتی باشد.

• تهدید ها (Threats): عناصر محیطی و عوامل خارجی نامطلوبی که می تواند مشکل ساز شود و بر کسب و کار تاثیر منفی بگذارد. در واقع اگر شرایط محیطی بیرون از سازمان موفقیت و سودآوری مجموعه را تهدید کند و موجب آسیب رساندن به آن شود. تهدیدها زمانی به وجود می آیند که شرایط محیط خارجی، قابلیت اطمینان و سودآوری سازمان را به خطر می‌ اندازد.نمونه‌هایی از تهدیدها می‌تواند شامل افزایش بیکاری، افزایش رقابت در بازار، افزایش نرخ بهره وعدم ثبات بازارهای جهانی باشد.

نکات کلیدی در هنگام ترسیم ماتریس SWOT

• تجزیه و تحلیل SWOT یک تکنیک برنامه ریزی استراتژیک است که ابزارهای ارزیابی را ارائه می دهد. در واقع جدول سوات شالوده فرآیند تدوین استراتژی است
• شناسایی نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت ها و تهدیدها منجر به تجزیه و تحلیل مبتنی بر واقعیت، دیدگاه های تازه و ایده های جدید می شود.
• تجزیه و تحلیل SWOT زمانی بهترین کارایی را دارد که کل گروه ها و اعضای مختلف در یک سازمان در ارائه نقطه نظرات واقعی خود (به جای پیام های اجباری) آزاد باشند.

مزایای ماتریس SWOT

شاید اکنون این سوال برایتان پیش بیاید که شناسایی این عناصر یا همان SWOT ها به صورت یکجا، چه ضرورتی دارد؟ این ابزار از این جهت حائز اهمیت است که با استفاده از این ۴ عامل که موجب تمرکز روی موضوعات کلیدی اثرگذار روی شرکت می شود، می توان برنامه ریزی های دقیق تر و کم ریسک تری برای دستیابی به اهداف آتی داشت. این ابزار دارای مزیتهای مهم زیر است:

• درک راحت و سادگی در عین کاربردی و مقرون به صرفه بودن
• امکان استفاده از نتیجه حاصل از این تحلیل در بخش های مختلف سازمان
• ترغیب تصمیم گیران و مدیران ارشد جهت یافتن تاکتیک‌ها و اقدامات مؤثرتر به منظور بهره وری سازمان
• به دست آوردن بینش در مورد بازار و درک بهتر از رقابت
• شناخت دقیق وضعیت فعلی سازمان و ترسیم چشم¬انداز و اهداف آینده
• تدوین استراتژی متناسب با اهداف واقع‌¬بینانه و امکان انجام تحلیل های عمیق تر
• بهره¬‌وری موثر از منابع سازمان با شناخت نقاط ضعف¬‌ و نقاط قوت درون سازمانی
• زمینه ساز ایجاد بحث و تبادل نظر در مورد نقاط قوت و ضعف اصلی شرکت که کمک می کند تا تهدیدات و فرصت های خود را شناسایی کنید.
• شناسایی فرصت های احتمالی و استفاده مطلوب از آنها در جهت بهره وری بیشتر و غلبه بر نقاط ضعف سازمانی
• شناسایی تهدیدها و آمادگی در جهت ارائه راهکارهای لازم در مقابل تهدیدات پیش رو به ویژه با استفاده از نقاط مثبت سازمان

محدودیت های ماتریس SWOT

در کنار مزیت هایی که پیش تر به آنها درک تحلیل SWOT اشاره کردیم برخی از مدیران و اساتید معتقد هستند که این ماتریس یک روش تجزیه و تحلیل منسوخ و ابتدایی است که آورده خاصی برای سازمان نخواهد داشت و موارد زیر را از جملهمعایب و نقاط ضعف این ماتریس می دانند:

• عدم وجود اولویت‌بندی در عوامل شناسایی شده
• توصیف گسترده و لیست بلندبالا از عوامل که اغلب عقاید هستند نه واقعیت ها.
• تناقض در تشخیص یک عامل به عنوان تهدید یا فرصت توسط مدیران به دلیل تفاوت در ارزیابی های ذهنی متفاوت

مراحل تشکیل ماتریس تحلیل SWOT

به منظور ترسیم ماتریس سوات بایستی مراحل زیر را پشت سر بگذارید:

۱٫ تعیین هدف خود از تجزیه و تحلیل SWOT

۲٫ بررسی محیط داخلی سازمان با جمع آوری و شناخت نقاط قوت (S) و نقاط ضعف‌ (W)سازمان، که عموما شامل عوامل سازمان، عملیات، مالی، بازاریابی و غیره می‌گردد.

۳٫ بررسی محیط خارجی سازمان که با فهرست نمودن تهدیدات خارجی (T) و فرصت‌ها (O) آغاز می‌شود و عموما شـامل عوامـل اقتـصادی، اجتمـاعی، سیاسـی، جمعیت شناختی، تولید و خدمات، تکنولوژی، بازار و رقابت می‌شود. دقت داشته باشید که در تحلیل این عوامـل صرفاً به بررسی محیط کنونی بسنده نکنید بلکه آینده‌ نگری و تحلیل محیط آینده را نیز که به مراتب اهمیت بیشتری دارد، مد نظر قرار دهید.

۴٫ تدوین راهبرد و ارائه پیشنهادات و راهکارها به منظور ایجاد تعامل، هماهنگ‌ سازی و یـافتن ارتبـاط نظام‌ مند میان متغیرهای داخلی و خارجی

در تحلیل سوات پس از تهیه فهرست ازهر یک از عوامل قوت، ضعف، فرصت و تهدید، آن‌ها در سلول‌های مربوطه به خود نوشته و برحسب ترتیب امتیاز وزن‌ دار از محل تلاقی هر یک از ربع های این ماتریس، چهار مدل استراتژی‌ (استراتژی های ST، WT، WOو SO) تدوین می شود که جهت تعیین استراتژی سازمانی از آن بهره می برند. در ادامه به تفصیل این ۴ استراتژی را بررسی خواهیم کرد.

تحلیل SWOT و تدوین استراتژی از آن

فرض کنید لیستی از نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت ها و تهدیدها که تحلیلی کلی از نحوه فعالیت کسب و کارتان به شما نشان می دهد تهیه کرده اید، حالا چگونه از این لیست برای ایجاد استراتژی ها و برنامه هایی برای دستیابی به اهداف تجاری¬و بهبود کسب و کار خود بره ببریم؟ پاسخ تحلیل TOWS می باشد. البته باید توجه داشته باشید که نحوه ی انجام تحلیل SWOT برای هر سازمان، به صنعت و اندازه ی آن سازمان، بستگی دارد.

در تحلیل TOWS، که متشکل از همان چهار عنصر ماتریس SWOT اما با ترتیب عکس می باشد، بین هر دو بخش از ماتریس تحلیل سوات ارتباطات مفید و موثری برقرار می نماییم که نهایتا منجر به دستیابی به مسیر مشخص تری برای ادامه روند توسعه سازمان می گردد. در واقع سوات راهکاری مطمئن برای غلبه برضعف ها و تبدیل فرصت‌ها به موفقیت را با شناخت درون درک تحلیل SWOT سازمانی و مدیریت صحیح شرایط بیرونی ارائه می دهد.

استراتژی SO (نقاط قوت و فرصت ها) از نقاط قوت خود برای استفاده از فرصت ها بهره ببرید.

استراتژی ST(نقاط قوت و تهدید ها) از نقاط قوت خود استفاده کنید تا تهدید ها را به حداقل برسانید.

استراتژی WO (نقاط ضعف و فرصت ها) ضعف های خود را با استفاده از فرصت ها برطرف کنید.

استراتژی WT (نقاط ضعف و تهدیدها) برای از بین بردن نقاط ضعف تلاش کنید تا از تهدید ها جلوگیری شود.

جمع ‌بندی

امروزه با توجه به عدم اطمینان ناشی از تغییرات محیطی و همچنین تمایل افراد به کسب سود بیشتر، برنامه ریزی و تدوین یک مسیر راه استراتژیک به امری ضروری برای توسعه و سودآوری هر مجموعه کوچک یا بزرگی تبدیل شده است. به همین منظور تحلیل SWOT همواره به عنوان ابزاری کاربردی برای شناسایی نقاط قوت، ضعف، تهدیدات و فرصت‌¬ها را و در نتیجه رسیدن به موفقیت و حفظ مزایای رقابتی و تدوین تصمیمات بلند مدت، در نظر گرفته می شود. در واقع هدف اصلی از تحلیل سوات، شناسایی قوت ها و ضعف های داخلی سازمان و متناظر کردن آن با فرصت ها و تهدیدهای خارج از سازمان بوده تا بتوان راهکارهای موثری را با استفاده از طوفان فکری برای بهبود عملکرد کلی مجموعه در موقعیت های خاص بدست آورد.

یک عدد دیجیتال مارکتر و عاشق هر نوع بهینه سازی که تصور می کند جهان بدون تحلیل بی معنی است.

ماتریس SWOT چیست و چگونه می‌توان آن را به کار گرفت؟

ابزار SWOT یا سوآت به‌طور خلاصه فرصت‌ها و تهدیدات محیط خارج از مرزهای سازمان را در تقابل با نقاط قوت و ضعف داخلی بررسی می‌کند؛ بنابراین برای ارزیابی تناسب میان سازمان با محیط و زمینه‌ای که در آن کار می‌کند، عالی است. فرضیه‌ای وجود دارد مبنی بر اینکه هر سازمانی که تناسب بیشتری با محیط فعالیتش داشته باشد، نسبت به سازمان‌هایی که فاقد تناسب هستند، شانس بقای بیشتری دارد. درواقع داشتن خلاصه‌ای از فرصت‌ها، تهدیدات، نقاط قوت و نقاط ضعف اساسی، تأثیر به سزایی در توسعه استراتژی سازمان خواهد داشت، بنابراین آشنایی با این ابزار مهم است.

معمولاً یکی از سنجه‌هایی که می‌توان از طریق آن اعتبار و کارآمدی ابزاری را سنجید، مقبولیت در بین سازمان‌ها و بنگاه‌های تجاری است، آمارها در این زمینه از اقبال نسبت به ماتریس SWOT حاکی هستند:

• SWOT (سوآت) مشهورترین ابزار استراتژیک در بین شرکت‌های موجود در لیست آی اِی اِم (شاخصی در بورس لندن) است به‌طوری‌که تقریباً ۸۰% از شرکت‌های حاضر در این فهرست، از این ابزار بهره برده‌اند و این ماتریس رتبه اول را در بین ابزارهای مورد استفاده این شرکت‌ها دارد.
• ماتریس SWOT بر اساس مطالعه آستون محبوب‌ترین ابزار استراتژیک به شمار می‌رود و توسط ۶۵% از شرکت‌هایی که در این مطالعه بررسی شده‌اند، مورد استفاده قرار درک تحلیل SWOT گرفته است.
• این ابزار در چین پس از ابزار PEST (تحلیل عوامل سیاسی-اقتصادی-اجتماعی و تکنولوژیک) رتبه دوم مقبولیت را کسب کرده است.
• مطالعات دیگری نیز از SWOT به عنوان پرکاربردترین ابزار استراتژی در کشورهایی همچون استرالیا، نیوزلند، مالزی، سنگاپور، انگلستان و فنلاند نام برده‌اند.

با ‌وجود مقبولیت SWOT، یافته‌های درک تحلیل SWOT آی اِی اِم نشان می‌دهد این ابزار حد متوسطی از ارزش درک شده را داراست و در پیاده‌سازی و اجرا هم رتبه پایینی را به خود اختصاص می‌دهد، لذا افراد در استفاده از نتایج این ماتریس دچار سردرگمی می‌شوند. علاوه بر این، مخالفان این روش اذعان دارند که این ابزار به‌شدت سطحی‌نگر است. در ادامه با سیر تاریخی تولد این ابزار آشنا می‌شویم و در مورد چگونگی استفاده از آن توضیحاتی را ارائه می‌کنیم.

مروری بر زمینه تاریخی و سیر توسعه ای ماتریس SWOT

پیش‌زمینه تاریخی این ابزار چندان شفاف و منسجم نیست. برخی از مشخصه‌های ماتریس SWOT به مدرسه کسب‌وکار هاروارد و کتاب سیاست‌های کسب‌وکار نوشته اندروز، گات، لرند و کریستینسن بازمی‌گردد. با این‌ حال در این کتاب تنها به فرصت‌ها، خطرات، محیط و مشکلات اشاره شده است و مرجع آن نیز سخنرانی پروفسور کنت اندروز است. دیدگاهی دیگر آن است که SWOT از پژوهش استنفورد به سرپرستی آلبرت همفری در سال ۱۹۶۰ مشتق شده است. تا سال ۱۹۶۰ هر شرکتی یک «مدیر برنامه‌ریزی شرکتی» داشت و «انجمن برنامه‌ریزی بلندمدت شرکتی» در آمریکا شکل گرفته بود اما مشکلی وجود داشت. در این مطالعه شرکت‌های موجود در لیست فورچون ۵۰۰ مورد بررسی قرار گرفتند تا مشخص شود چرا برنامه‌ریزی‌های سازمانی اغلب بین مراحل طراحی و اجرا شکست می‌خورند و چگونه می‌توان با این موضوع مقابله کرد. بر اساس یافته‌های یک پژوهش، یک «زنجیره منطقی هشت‌گانه» به‌عنوان یک نظام جدید معرفی شد. دو مرحله اول این زنجیره بر درک درست ارزش‌های شرکت و توان ارزیابی مناسب از موقعیت کسب‌وکار متمرکز بود. با توجه به اینکه توسعه یک متدولوژی برای تعیین ارزش‌ها کاری دشوار بود، تیم پژوهشگران تصمیم گرفت تا بر سنجش و ارزیابی آن‌ها تمرکز کند و این را مورد ارزیابی قرار دهد که چه چیزی برای حال و آینده شرکت خوب یا بد تلقی می‌شود. وقتی از خوب بودن چیزی در زمان حال و شرایط فعلی حرف می‌زنیم یعنی اوضاع «رضایت‌بخش» است. خوب بودن در آینده یعنی با «فرصت‌ها» سروکار داریم. این در حالی است که بد بودن چیزی در زمان حال از وجود نوعی «کاستی و کمبود» حکایت داشت و بد بودن مقوله‌ای در آینده نشان‌دهنده وجود «تهدید» برای شرکت بود. این تجزیه تحلیل با نام اختصاری SOFT (متشکل از حروف اول کلمات Satisfaction، Opportunity، Fault و Threat) شناخته شد. این ابزار در سال ۱۹۶۴ در کنفرانسی در زوریخ ارائه شد. چند نفر از اعضای این تیم پژوهشی، چارچوب را تغییر دادند و به جای «کاستی» از عبارت «نقطه‌ضعف» استفاده کردند و در نتیجه SWOT متولد شد.

تحلیل SWOT: شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها

تحلیل SWOT یک ابزار ضروری برای برنامه‌ریزی، تدوین استراتژی و تحلیل وضعیت سازمان از دو جنبه درونی و بیرونی است. SWOT مخفف Strength، Weakness، Opportunity و Threat می‌باشد؛ یعنی نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت‌ها و تهدیدها. نقاط قوت و نقاط ضعف، مسائل درونی، تحت کنترل و قابل تغییر و فرصت‌ها و تهدیدها، مسائل بیرونی سازمان هستند که تحت کنترل ما نیستند و امکان تغییر آنها وجود ندارد.

نقاط قوت

نقاط قوت نشان دهنده‌ی ویژگی‌های مثبت و درونی کسب‌وکار ما هستند. ویژگی‌هایی مثل دانش، تجربه، تحصیلات، شبکه‌های ارتباطی، مهارت‌ها و دارایی‌هایی مثل سرمایه، مشتری‌های دائمی، کانال‌های توزیع، تکنولوژی و … . باید بدانیم سازمان ما در چه ویژگی‌هایی نسبت به دیگر رقبا متمایز و سرآمد است، چه منابعی در دسترس ما هستند که رقبای ما به آنها دسترسی ندارند، ارزش افزوده ما نسبت به دیگر رقبا چیست و … . برای اندازه‌گیری قوت‌ها به یک دیدگاه 360 درجه احتیاج داریم. به این مفهوم که بدانیم سهامداران، کارمندان، مشتری‌ها و حتی رقبا، ما را چگونه می‌بینند.

نقاط ضعف

جنبه‌های منفی و درونی کسب و کار ما، ارزش‌های سازمان را کم‌رنگ می‌کند و در معرض خطر قرار می‌دهد. برای اینکه توانایی رقابت با دیگر رقبا را داشته باشیم، احتیاج داریم نقاط ضعف‌مان را در زمینه‌هایی چون تخصص، مهارت و تکنولوژی شناسایی کنیم و دریابیم که در چه بخش‌هایی نیازمند بهبود هستیم. برای شناسایی نقاط ضعف کسب‌وکارمان باید واقع‌بین باشیم و تا جایی که می‌توانیم اطلاعات کسب کنیم.

فرصت‌ها

فرصت‌ها در حقیقت همان فاکتورهای مثبت و بیرون سازمانی هستند که غالبا کنترلی روی آنها نداریم اما استفاده از آنها می‎‌تواند به موفقیت سازمان کمک کند. برای مثال فرصت‌های موجود و تغییرات رخ‌داده در بازار می‌تواند برای ما مفید بوده و منجر به ایجاد یک موقعیت خوب برای سازمان شود.

تهدیدها

تهدیدها شامل عوامل منفی، بیرونی و فراتر از کنترل ما هستند که با تدوین استراتژی ‌می‌توان تا حدی آنها را به فرصت تبدیل کرد و از آنها سود برد. برای مثال دانستن اینکه رقبای فعلی و بالقوه ما چه کسانی هستند، چه عواملی می‌تواند کسب‌‌وکار ما را در ریسک قرار بدهد، چه موقعیت‌هایی ممکن است تلاش‌های بازاریابی ما را تهدید کند و محصولات یا تکنولوژی‌های جدید تا چه میزان ممکن است جایگاه برند ما را به خطر بیاندازند.

هدف تحلیل SWOT ایجاد یک دید همه‌جانبه نسبت به موقعیت‌ فعلی و برنامه‌ریزی برای آینده سازمان است؛ کشف شکاف میان جایی که هستیم و جایی که می‌خواهیم باشیم.
برای دریافت یک چشم‌انداز درک تحلیل SWOT همه جانبه، باید از داده‌های موجود و همچنین از بینش و دریافت‌های متخصصین سازمان، کارمندان و حتی مشتریان استفاده کنیم. علاوه بر این‌ها می‌توان از KPI ها برای سنجش عملکرد ماهیانه یا سالیانه استفاده کرد.

برای درک بهتر فرصت‌ها و تهدیدها، می‌توان داده‌های موجود در رابطه با صنعت خود را را به اطلاعات‌ تبدیل کنیم. به کمک انجام تحقیقات بازار، به اطلاعات‌ کاملی نسبت به بازار هدف دست پیدا کنیم؛ بدانیم ، اهداف خود را تعیین کنیم، به شناخت کاملی از رقبا دست یابیم، بدانیم در چه زمینه‌هایی فعالیت می‌کنند و کدام اهداف را دنبال می‌کنند.

نکته اصلی تحلیل SWOT این است که با توجه به قوت‌ها، ضعف‌ها، تهدیدها و فرصت‌ها، یک استراتژی بازاریابی کارآمد برای سازمان داشته باشیم. هر کسب‌وکار باید، تحلیل SWOT مربوط به خودش را داشته باشد.
فرآیند تجزیه و تحلیل SWOT فرصتی است که تیم‌مان را متحد کرده و از مشارکت آنها برای توسعه استراتژی‌ استفاده کنیم. برگزاری درک تحلیل SWOT یک جلسه طوفان مغزی یا ارائه یک فرم به اعضای تیم برای بیان دیدگاه خود به صورت فردی، کمک می‌کند تا نسبت به مسائل درونی و بیرونی سازمان به جمع‌بندی رسیده و یک مدل نهایی و اولویت‌بندی شده از تحلیل SWOT طراحی کنیم که در هر چهار قسمت آن، فاکتورها و عوامل موثر ذکر شده باشد. پس از اولویت‌بندی فاکتورها و ایجاد یک تحلیل SWOT، اکنون می‌توانیم برای تدوین استراتژی‌های کوتاه‌مدت و بلند‌مدت از آن استفاده کنیم. برای تبدیل تحلیل به استراتژی، یکی از راه‌های پیش‌رو این است که دریابیم نقاط قوت، ضعف و فرصت‌ها و تهدیدهای شرکت چه تاثیری بر یکدیگر دارند و میزان هم‌پوشانی آنها چه‌قدر است.

گاهی از این مدل با عنوان TOWS یاد می‌شود. چیدمان استراتژی‌هایمان می‌تواند به چهار صورت زیر باشد:

استراتژی قوت – فرصت (SO): در این استراتژی تلاش می‌کنیم تا با استفاده از نقاط قوت شرکت، فرصت‌های شناسایی شده را تقویت کنیم.

استراتژی قوت – تهدید (ST): در استراتژی ST با استفاده از نقاط قوت، تهدیدهای شناسایی شده را به حداقل می‌رسانیم.

استراتژی ضعف – فرصت (WO): با استفاده از فرصت‌‌هایی که شناسایی کرده‌ایم تلاش می‌کنیم تا ضعف‌های شرکت را به حداقل برسانیم.

استراتژی ضعف – تهدید (WT): در این استراتژی تلاش می‌کنیم تا ضعف‌ها و کاستی‌های درونی شرکت را به حداقل برسانیم تا از تهدیدهای احتمالی جلوگیری کنیم.

در نهایت لازم است پس از تدوین استراتژی‌ها، به بازنگری پرداخته تا علت شکاف میان نتیجه‌ها، در مقایسه میان نتیجه مورد انتظار تا آنچه که اتفاق افتاده است را بررسی کنیم. ارزش واقعی این تحلیل در جایی نشان داده می‌شود که تاثیرات مثبت را به حداکثر و تاثیرات منفی را به حداقل برساند.

استفاده از تحلیل SWOT برای ارزیابی موقعیت شرکت ها

در یک تعریف کلی، تحلیل SWOT یک ابزار فوق‌العاده ساده و در عین حال قدرتمند است که به شما کمک می‌کند، استراتژی تجاری خود را توسعه دهید. استفاده از این نوع تحلیل هم برای شرکت‌های استارتاپی و هم برای شرکت‌های توسعه یافته مناسب است. در این مقاله قصد داریم از تحلیل SWOT به عنوان چهارچوبی برای ارزیابی موقعیت شرکت‌ها و پتانسیل آن‌ها جهت سرمایه‎گذاری استفاده کنیم.

عناوینی که در این مقاله به آن‌ها خواهیم پرداخت:

- تحلیل SWOT چیست؟
- چرا از تحلیل SWOT برای ارزیابی سهام استفاده کنیم؟
- اجزای تحلیل SWOT
- نحوه استفاده از تحلیل SWOT
- چگونه می‌توان یک تحلیل SWOT خوب نوشت؟
- جمع‌بندی

تحلیل SWOT چیست؟

سرمایه‌گذاری در بازار سهام می‌تواند یک کار بسیار سودمند باشد به شرطی که تصمیمات خود را بر اساس اصول صحیح بگیرید. منظور از ارزیابی یک شرکت یعنی نقاط قوت، ضعف و پتانسیل آینده آن قبل از خرید سهام را بررسی کنید. در حالی که ابزارهای زیادی برای ارزیابی یک شرکت وجود دارد، تحلیل SWOT یک روش شناخته شده است که می‌تواند بینش‌های جالبی در مورد پتانسیل یک شرکت ارائه دهد. SWOT مخفف کلمات strengths، weaknesses، opportunities وthreats به معنی نقاط قوت، ضعف‌ها، فرصت‌ها و تهدیدات است. تحلیل SWOT چهارچوبی را تعریف می‌کند که برای ارزیابی موقعیت رقابتی شرکت‌ها و توسعه برنامه‌ریزی استراتژیک آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.

چرا از تحلیل SWOT برای ارزیابی سهام استفاده کنیم؟

چند دلیل وجود دارد که چرا این نوع تحلیل برای ارزیابی سهام مناسب است:

1) تحلیل SWOT یکی از ساده‌ترین و در عین حال مؤثرترین روش‌ها برای مطالعه کیفی سهام است.
2) این تحلیل به شناسایی نقاط ضعف یک شرکت کمک می‌کند و اینکه ممکن است در آینده با چه مشکلاتی مواجه شود.
3) به پیدا کردن مزیت رقابتی بادوام کمک خواهد کرد تا از سرمایه‌گذاری شما در آینده محافظت کند.

اجزای تحلیل SWOT

نقاط قوت (Strengths)

نقاط قوت یک شرکت در صنایع مختلف، متفاوت است. قدرت به معنای مزیت رقابتی است که یک شرکت در مقایسه با همتایان خود دارد. اگر شرکتی تلاش می‌کند تا منحصر به فرد باشد، این می‌تواند یک نقطه قوت واقعی محسوب شود. در اینجا چند نقطه قوت بیان شده است که هنگام تحلیل سهام به روش SWOT باید به آن‌ها توجه کنید:

- منابع مالی قوی
- مدیریت کارآمد (افراد، کارکنان و غیره)
- به رسمیت شناختن نام تجاری
- نیروی کار ماهر
- میزان مشتریان
- ترازنامه قوی
- مدل تجاری مقیاس پذیر
- وفاداری مشتری

نقاط ضعف (Weaknesses)

"معکوس" هر چیزی که در "نقاط قوت" مورد بحث قرار گرفته است، می‌تواند ضعف یک شرکت باشد. به عنوان مثال: ضعف مالی، مدیریت ناکارآمد، مشتریان غیرتکراری، مشاغل غیرمقیاس پذیر، نام تجاری ضعیف و غیره. علاوه بر موارد فوق، چند نقطه ضعف دیگر وجود دارد که ممکن است بر شرکت تأثیر بگذارد:

- تکنولوژی منسوخ شده
- کمبود سرمایه
- بدهی بالا
- زنجیره تأمین نامناسب

برخی از این کاستی‌ها در طول زمان قابل برطرف شدن هستند، ولی مواردی که بحرانی است، می‌توانند چشم‌انداز رشد آتی یک شرکت را از بین ببرند. ارزیابی نقاط ضعف یک شرکت کار ساده‌ای نیست، اما یکی از مواردی که می‌تواند کمک‌کننده باشد، گزارش سالانه است. اطلاعاتی که در گزارش سالانه ذکر می‌شود به شما در درک نقاط ضعف یک شرکت کمک می‌کند.

فرصت‌ها (Opportunities)

فرصت‌های یک سازمان می‌تواند به اشکال مختلف باشد. شرکتی با فرصت‌های زیاد، پتانسیل‌های بسیاری برای موفقیت و کسب سود در آینده دارد. در اینجا چند نکته وجود دارد که هنگام ارزیابی فرصت‌های یک شرکت باید به آن‌ها توجه کنید:

- فرصت رشد داخلی (محصول جدید، بازار جدید و غیره)
- فرصت رشد خارجی (ادغام و تملک)
- فناوری جدید (تحقیق و توسعه)

به درک تحلیل SWOT عنوان یک سرمایه‌گذار بر انواع مختلف فرصت‌های بالقوه تمرکز کنید. همچنین، ببینید آیا شرکتی که در حال بررسی آن هستید، قادر است از این فرصت‌ها حداکثر استفاده را نماید.

تهدیدها (Threats)

آخرین چهارچوب در تحلیل SWOT تهدیدها است. هر سرمایه‌گذار باید خطرات مستقیم سرمایه‌گذاری خود را بررسی کند. تهدیدهایی که یک شرکت با آن روبروست می‌تواند اطلاعات زیادی در مورد ریسک یک سرمایه‌گذاری‌ در اختیارتان بگذارد. تهدیدها اساساً ضعف‌های بزرگ شده‌ای هستند که تأثیر مستقیمی بر عملکرد شرکت دارند. تحلیل تهدیدها برای یک شرکت بسیار مهم است. در اینجا چند مورد از بزرگترین تهدیدها برای یک شرکت ذکر شده است:

- رقابت
- تغییر ترجیحات مصرف‌کننده، روندهای جدید
- مقررات جدید نامطلوب

تغییر ترجیحات مصرف‌کننده یکی از تهدیدهای تکراری است که بسیاری از صنایع با آن روبرو هستند. اگر اقدام مناسبی برای حفظ مشتری صورت نگیرد، ممکن است بر سودآوری شرکت تأثیر منفی بگذارد. از سوی دیگر ، اگر تهدید موقتی باشد و سرمایه‌گذار در مورد نقاط قوت شرکت متقاعد شود، می‌تواند یک فرصت خرید خوب را فراهم کند.

نحوه استفاده از تحلیل SWOT

داخلی

آنچه در داخل شرکت اتفاق می‌افتد به عنوان یک منبع اطلاعاتی برای نقاط قوت و ضعف و تحلیل SWOT عمل می‌کند. نمونه‌های عوامل داخلی شامل منابع مالی و انسانی، دارایی‌های ملموس و نامشهود و کارایی‌های عملیاتی است. سوالات احتمالی برای فهرست عوامل داخلی عبارتند از:

- ما چه کار خوبی انجام می‌دهیم که نقطه قوت ما است؟
- قوی‌ترین دارایی ما چیست؟
- خطوط تولید ما با کمترین عملکرد کدامند؟

خارجی

آنچه در خارج از شرکت اتفاق می‌افتد به اندازه عوامل داخلی برای موفقیت یک شرکت مهم است. تأثیرات خارجی مانند سیاست‌های پولی، تغییرات بازار و دسترسی به تأمین‌کنندگان مواردی هستند که باید از آن‌ها استفاده کرد تا لیستی از فرصت‌ها و ضعف‌ها ایجاد شود. سوالات احتمالی برای فهرست عوامل خارجی عبارتند از:

- چه روندهایی به عنوان فرصت در بازار مشهود است؟
- کدام جمعیت را هدف قرار نمی‌دهیم؟
- چند رقیب وجود دارد و سهم آن‌ها در بازار چقدر است؟
- آیا مقررات جدیدی وجود دارد که به طور بالقوه بتواند به عملیات یا محصولات ما آسیب برساند؟

چگونه می‌توان یک تحلیل SWOT خوب نوشت؟

استفاده از تحلیل SWOT شامل شناسایی نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدهای یک شرکت است. توصیه می‌شود ابتدا لیستی از سوالات را برای پاسخ به هر یک از موارد فوق ایجاد کنید. سوالات به عنوان راهنمای تکمیل تحلیل SWOT و ایجاد یک لیست متعادل عمل می‌کنند.

جمع‌بندی

تحلیل SWOT روشی برای شناسایی و تحلیل نقاط قوت و ضعف داخلی و فرصت‌ها و تهدیدهای خارجی است که عملیات فعلی و آینده را بررسی می‌کند و به توسعه اهداف استراتژیک کمک خواهد کرد. اگر به عنوان یک سرمایه‌گذار این تحلیل را به درستی انجام دهید، ممکن است دارنده یک ثروت بالقوه شوید. همچنین تحلیل SWOT محدود به شرکت‌ها نیست، افراد می‎توانند از آن برای بهبود اهداف شخصی استفاده کنند.