ارزش خالص دارایی

همان‌طور که در تصویر فوق مشاهده می‌فرمایید از حدود ۱۰ هزار میلیارد ریال دارایی‌های این شرکت، حدود ۸ هزار میلیارد ریال آن را دارایی‌هایی مانند موجودی کالا، دریافتنی‌های تجاری و دارایی‌های ثابت مشهود (مانند زمین، ماشین‌آلات و تجهیزات و … ) شکل داده‌اند.

ارزش خالص دارایی یا NAV چیست؟ | به زبان ساده

در آموزش‌های قبلی مجله فرادرس، مطالبی با عنوان «آموزش بورس رایگان | گام به گام برای همه | به زبان ساده» و «بورس چیست — به زبان ساده (+ فیلم آموزش رایگان بورس)» را ارائه کردیم و در آن‌ها، با بازار بورس، فرابورس و بازار پایه و موضوعاتی مانند تابلوخوانی و نوسان‌گیری در بورس آشنا شدیم. در این آموزش، به زبانی ساده به این پرسش پاسخ می‌دهیم که ارزش خالص دارایی یا NAV چیست و چرا دانستن آن مهم است.

ارزش خالص دارایی یا NAV چیست ؟

«ارزش خالص دارایی» ( Net Asset Value) یا به اختصار NAV ارزش خالص یک واحد تجاری را نشان می‌دهد و به عنوان ارزش کل دارایی‌های آن واحد منهای ارزش کل بدهی‌های آن محاسبه می‌شود. اما کاربرد NAV چیست و کجا مورد استفاده قرار می‌گیرد؟ NAV بیشتر در زمینه صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک یا صندوق‌های قابل معامله (ETF) مورد استفاده قرار می‌گیرد و قیمت هر سهم این صندوق را در یک تاریخ یا زمان مشخص نشان می‌دهد.

ارزش خالص دارایی معمولاً برای شناسایی فرصت‌های سرمایه‌گذاری بالقوه در صندوق‌های مشترک، ETF یا شاخص‌ها استفاده می‌شود. همچنین می‌توان از ارزش خالص دارایی برای بررسی منابع موجود در سبد شخصی خود استفاده کرد.

مفهوم NAV چیست ؟

از لحاظ نظری، هر واحد تجاری یا محصول مالی که با مفاهیم حسابداری دارایی‌ها و بدهی‌ها سر و کار دارد، می‌تواند NAV داشته باشد. در زمینه شرکت‌ها و واحدهای تجاری، تفاوت بین دارایی و بدهی به عنوان دارایی خالص یا ارزش خالص یا سرمایه شرکت شناخته می‌شود. اصطلاح NAV در رابطه با ارزش‌گذاری و قیمت‌گذاری صندوق‌ها محبوبیت بیشتری کسب کرده است که با تقسیم اختلاف بین دارایی‌ها و بدهی‌ها بر تعداد سهام سرمایه‌گذاران حاصل می‌شود. ارزش خالص دارایی صندوق برای «واحد هر سهم» صندوق بیان می‌شود، زیرا استفاده از آن برای ارزیابی و معامله صندوق سهام را آسان‌تر می‌کند.

اغلب، NAV به ارزش دفتری یک کسب‌وکار نزدیک یا برابر با آن است. شرکت‌هایی که پیش‌بینی می‌شود رشد بالایی داشته باشند، به طور سنتی بیشتر از آنچه NAV نشان می‌دهد ارزش دارند. NAV اغلب برای یافتن سرمایه‌گذاری‌های زیر قیمت یا بالاتر از قیمت نسبت به ارزش بازار مقایسه می‌شود. همچنین چندین نسبت مالی وجود دارد که از مضارب NAV یا ارزش شرکت برای تجزیه و تحلیل استفاده می‌کنند.

فرمول محاسبه NAV چیست ؟

اما فرمول NAV چیست و چگونه می‌توان آن را محاسبه کرد؟ فرمول NAV برای یک صندوق سرمایه‌گذاری مشترک به راحتی به شکل زیر است:

تعداد کل سهام منتشر شده / (بدهی‌ها – دارایی‌ها) = NAV

NAV و صندوق های سرمایه گذاری مشترک

صندوق با جمع‌آوری سرمایه از تعداد زیادی سرمایه‌گذار تشکیل می‌شود. سپس از پول جمع‌آوری شده برای سرمایه‌گذاری در سهامی متنوع و اوراق بهادار مالی متناسب با هدف صندوق استفاده می‌کند. هر سرمایه‌گذار به نسبت مقدار سرمایه‌گذاری، تعداد مشخصی از سهام صندوق را مالک خواهد بود و می‌تواند در آینده سهام صندوق خود را بفروشد و سود یا ضرر آن را کسب کند. به دلیل آنکه که خرید و فروش منظم سهام صندوق پس از راه‌اندازی صندوق شروع می‌شود، فرایندی برای قیمت‌گذاری سهام صندوق ضروری خواهد بود. این ساز و کار قیمت‌گذاری مبتنی بر NAV است. در نتیجه، وقتی ارزش خالص دارایی در واحد سهم یا NAVPS یک صندوق سرمایه‌گذاری مشترک به‌روز می‌شود، قیمت آن هم تغییر خواهد کرد.

برخلاف سهام که قیمت آن در هر ثانیه تغییر می‌کند، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک به صورت آنلاین معامله نمی‌شوند. در عوض، بر اساس روش قیمت‌گذاری پایان روز بعد و مبتنی بر دارایی‌ها و بدهی‌های آن‌ها قیمت‌گذاری می‌شوند.

دارایی‌های یک صندوق سرمایه‌گذاری مشترک، شامل کل ارزش بازار سرمایه‌های صندوق، وجوه نقد و اوراق بهادار با قابلیت نقدشوندگی بسیار بالا، مطالبات و درآمد حساب شده منهای بدهی‌ها است. ارزش بازار صندوق یک بار در روز و بر اساس قیمت بسته شدن معاملات اوراق بهادار موجود در سبد صندوق محاسبه می‌شود. از آنجا که ممکن است یک صندوق مقدار مشخصی سرمایه در قالب دارایی‌های نقدی و قابل تبدیل به وجه نقد داشته باشد، آن بخش تحت عنوان نقدی و با نقدشوندگی بسیار بالا حساب می‌شود. مطالبات شامل مواردی از قبیل سود یا پرداخت سود است که در آن روز قابل استفاده است، در حالی که درآمد حساب شده به وجوهی مربوط می‌شود که توسط صندوق کسب شده، اما هنوز دریافت نشده است. جمع همه این موارد و هر یک از انواع معتبر آن‌ها دارایی صندوق را تشکیل می‌دهد.

بدهی‌های یک صندوق سرمایه‌گذاری مشترک معمولاً شامل بدهی به بانک‌های وام دهنده، پرداخت‌های معوق و انواع هزینه‌های دیگر است. علاوه بر این، یک صندوق ممکن است بدهی‌های خارجی داشته باشد که احتمال دارد سهام منتشر شده برای اشخاص غیرمقیم، درآمد یا سود سهامی باشد که در آن، پرداخت‌ها برای اشخاص غیرمقیم در نظر گرفته شده است. بسته به نوع پرداخت بهره، ممکن است همه این جریان خروج وجه نقد به عنوان بدهی‌های بلندمدت و کوتاه‌مدت طبقه‌بندی شوند. بدهی‌های یک صندوق همچنین شامل هزینه‌های انباشته، مانند حقوق کارمندان‌، خدمات، هزینه‌های عملیاتی، هزینه‌های مدیریتی، توزیع و بازاریابی، هزینه‌های انتقال نمایندگی، حسابرسی و سایر هزینه‌های عملیاتی است.

محاسبه NAV با در نظر گرفتن تمام موارد مختلف که در ذیل دارایی و بدهی قرار می‌گیرند، در پایان روز کاری بعد انجام می‌شود.

سرمایه‌گذاران صندوق‌ها اغلب عملکرد صندوق را بر اساس تفاوت‌های NAV خود بین دو تاریخ مختلف ارزیابی می‌کنند. به عنوان مثال، ممکن است کسی NAV را در تاریخ اول اردیبهشت با NAV در اول آبان مقایسه کند و تفاوت این دو مقدار را به عنوان یک معیار برای عملکرد صندوق در نظر بگیرد. با این حال، تغییر NAV بین دو تاریخ بهترین شاخص عملکرد صندوق‌های مشترک نیست.

صندوق‌های مشترک معمولاً کل درآمد خود را به سهامداران پرداخت می‌کنند. علاوه بر این، صندوق‌ها موظف هستند سود حاصل از سرمایه انباشته را بین سهامداران توزیع کنند. افزایش سرمایه در مورد هر اوراقی رخ می‌دهد که با قیمتی بالاتر از قیمت خرید به فروش برسد. از آنجا که این دو مؤلفه، یعنی درآمد و سود، به طور منظم پرداخت می‌شود، NAV بر این اساس کاهش می‌یابد. بنابراین، با اینکه سرمایه‌گذار درآمد و بازده متوسط ​​را به دست می‌آورد، اما وقتی بین دو تاریخ مقایسه شود، درآمد و بازده مذکور در مقادیر NAV منعکس نمی‌شوند.

یکی از بهترین اقدامات ممکن برای بررسی عملکرد صندوق‌های مشترک، بازده کل سالانه است که نرخ واقعی بازده سرمایه‌گذاری یا مجموعه‌ای از سرمایه‌گذاری‌ها در طی یک دوره ارزیابی معین است. سرمایه‌گذاران و تحلیلگران همچنین نرخ رشد مرکب سالانه (CAGR) را بررسی می‌کنند که نشان دهنده میانگین نرخ رشد سالانه یک سرمایه‌گذاری در بازه زمانی مشخص بیشتر از یک سال است.

NAV و صندوق های قابل معامله

از آنجا که ETFها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری محدود یا بسته مانند سهام در بورس معامله می‌شوند، سهام آن‌ها با ارزش بازار معامله می‌شود که می‌تواند بالاتر یا پایین‌تر از NAV باشد. این موضوع این امکان را برای معامله‌گران ETF فراهم می‌کند که بتوانند به موقع چنین فرصت‌های خوبی را بیابند. ETFها مشابه با صندوق‌های مشترک، روزانه NAV خود را نیز در پایان بازار برای گزارش‌دهی محاسبه می‌کنند. علاوه بر این‌، آن‌ها همچنین NAV روزانه چند بار در دقیقه را آنلاین محاسبه و منتشر می‌کنند.

NAV صدور چیست؟

NAV صدور به هزینه‌ای اطلاق می‌شود که سرمایه‌گذاران برای خرید واحدهای صندوق پرداخت می‌کنند. کارمزد معامله نیز در این مبلغ محاسبه می‌شود و به همین دلیل، NAV صدور اندکی بیشتر از NAV هر واحد است. NAV صدور بر اساس ارزش خالص دارایی در روز بعد از ثبت درخواست خرید محاسبه می‌شود.

NAV ابطال چیست؟

NAV ابطال به مبلغی گفته می‌شود که دارنده واحد صندوق در ازای فروش کسب می‌کند. با توجه به کسر شدن کارمزد معامله، قیمت NAV ابطال از NAV هر واحد کمتر خواهد بود. NAV ابطال بر اساس ارزش خالص دارایی در روز بعد از ثبت درخواست فروش محاسبه می‌شود.

مثالی از محاسبه NAV

فرض کنید کل ارزش سرمایه‌گذاری‌های اوراق بهادار مختلف یک صندوق سرمایه‌گذاری مشترک ۱۰۰ میلیارد تومان باشد که براساس قیمت‌های بسته شدن در پایان روز برای هر دارایی جداگانه محاسبه شده است. این صندوق همچنین ۷ میلیارد تومان وجه نقد و اوراق بهادار با قابلیت نقدشوندگی بسیار بالا دارد و کل مطالبات آن ۴ میلیارد تومان است. درآمد تحقق یافته روز ۷۵ میلیون تومان است. این صندوق 13 میلیارد تومان بدهی کوتاه مدت و ۲ میلیاردر تومان بدهی بلند مدت دارد. هزینه‌های تحقق یافته روز آن نیز ۱۰ میلیون تومان است. این صندوق ۵ میلیون سهم منتشر شده دارد. می‌خواهیم با استفاده از فرمول فوق، بدانیم که مقدار NAV چیست و چه عددی به دست می‌آید.

مجموع دارایی‌ها برابر است با:

مجموع بدهی‌ها نیز به شکل زیر به دست می‌آید:

بنابراین، NAV برابر خواهد بود با:

برای آشنایی با بررسی NAV صندوق‌های سرمایه‌گذاری، پیشنهاد می‌کنیم به آموزش ویدیویی «آموزش بورس – اطلاعیه‌های سامانه کدال (Codal)» مراجعه کنید.

در این مطلب، سعی کردیم تا به این پرسش پاسخ دهیم که ارزش خالص دارایی یا NAV چیست و چگونه محاسبه می‌شود. اکنون از شما دعوت می‌کنیم تا از طریق بخش نظرات دیدگاه‌های خود را در این رابطه با ما در میان بگذارید؛ پرسش‌هایی که فکر می‌کنید هنوز بی‌پاسخ مانده‌اند را مطرح کنید، یا اگر سخنی دارید که تصور می‌کنید به غنای این مطلب خواهد افزود، آن را با سایر مخاطبین به اشتراک بگذارید.

سلب مسئولیت مطالب اقتصاد: این مطلب صرفاً‌ با هدف افزایش آگاهی عمومی در حوزه اقتصاد نوشته شده است. برای سرمایه‌گذاری،‌ تجارت و آگاهی دقیق از قوانین مربوط به آن‌ها، لازم است حتماً از دانش و مشاوره افراد متخصص کمک گرفته شود. دقت داشته باشید که قوانین بازار سرمایه و قوانین تجاری و اقتصادی کشور، همواره در حال تغییر هستند و بر همین اساس، ممکن است برخی موارد ذکر شده در این مطلب، دیگر صحت نداشته باشند. مسئولیت هر گونه بهره‌برداری از این نوشتار با هدف سرمایه‌گذاری، تجارت، کسب درآمد و غیره، بر عهده خود افراد بوده و مجله فرادرس هیچ مسئولیتی در این رابطه ندارد. برای اطلاعات بیشتر + اینجا کلیک کنید.

مطلبی که در بالا مطالعه کردید بخشی از مجموعه مطالب «آموزش بورس رایگان به زبان ساده» است. در ادامه، می‌توانید فهرست این مطالب را ببینید:

اگر این مطلب برای شما مفید بوده است، آموزش‌ها و مطالب زیر نیز به شما پیشنهاد می‌شوند:

ارزش خالص دارایی یا nav چیست ؟

ارزش خالص دارایی (Net Asset Value) یا به اختصار NAV ارزش خالص یک واحد تجاری را نشان می‌دهد و به عنوان ارزش کل دارایی‌های آن واحد منهای ارزش کل بدهی‌های آن محاسبه می‌شود.

این شاخص معیاری استانداردشده به حساب می آید که می‌توان از آن به‌منظور انجام مقایسه عملکرد شرکت‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری استفاده کرد. به‌عبارت‌دیگر ارزش دارایی‌های خالص, شاخصی در بورس اوراق بهادار است که برای ارزش‌یابی و برآورد ارزش ذاتی دارایی‌های شرکت‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری, استفاده می‌شود.

استفاده از NAV در شرکت‌های سرمایه‌گذاری

اصطلاح NAV در رابطه با ارزش‌گذاری و قیمت‌گذاری صندوق‌های سرمایه گذاری محبوبیت بیشتری دارد که با تقسیم اختلاف بین دارایی‌ها و بدهی‌ها بر تعداد سهام سرمایه‌گذاران حاصل می‌شود. ارزش خالص دارایی صندوق های ارزش خالص دارایی سرمایه گذاری برای واحد هر سهم صندوق بیان می‌شود، زیرا استفاده از آن, معامله صندوق سهام را آسان‌تر می‌کند.

اغلب NAV به ارزش دفتری یک کسب‌وکار نزدیک یا برابر با آن است. شرکت‌هایی که پیش‌بینی می‌شود رشد بالایی داشته باشند, به طور سنتی بیشتر از آنچه NAV نشان می‌دهد ارزش دارند. NAV اغلب برای یافتن سرمایه‌گذاری‌های زیر قیمت یا بالاتر از قیمت نسبت به ارزش بازار مقایسه می‌شود.

NAV چگونه محاسبه می شود ؟

ارزش خالص دارایی, ارزش خالص یک صندوق یا شرکت را نشان می‌دهد و بر اساس کل دارایی‌های مجموعه و کل بدهی‌های آن محاسبه می‌شود. بدین ترتیب که ارزش کل دارایی‌ها منهای کل بدهی‌های آن مجموعه، برابر با ارزش خالص دارایی‌ها یا NAV آن مجموعه است.

NAV = بدهی‌ها – ارزش کل دارایی‌ها

ارزش خالص دارایی به ازای هر سهم (NAVPS) چگونه محاسبه می‌شود؟

جهت ارزش‌یابی هر واحد صندوق یا سهام شرکت سرمایه‌گذاری، باید خالص ارزش دارایی به ازای هر سهم را محاسبه کنیم که برابر است با رابطه بالا تقسیم بر تعداد واحد سهام.

محاسبه ارزش خالص دارایی (NAV)به روش‌های دیگر

روش اول:

NAV = ارزش افزوده دارایی‌های غیرجاری + سرمایه در گردش خالص + ارزش افزوده سرمایه‌گذاری‌ها

ارزش افزوده سرمایه‌گذاری‌ها برابر با ارزش روز سرمایه‌گذاری منهای بهای تمام‌شده سرمایه‌گذاری‌ها است.
سرمایه در گردش خالص نیز عبارت است از دارایی‌های جاری منهای بدهی‌های جاری، همچنین ارزش افزوده دارایی‌های غیر جاری از تفریق ارزش روز دارایی‌های غیر جاری و بهای تمام‌شده دارایی غیر جاری به دست می‌آید.

روش دوم:

NAV = ارزش روز بدهی‌ها- (مجموع ارزش روز دارایی‌های جاری + ارزش روز سرمایه‌گذاری‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها + ارزش روز دارایی‌های جاری)

روش سوم:

روشی که در ایران در شرکت‌های سرمایه‌گذاری معمولاً در محاسبه NAV مرسوم است.

NAV = ارزش افزوده سرمایه‌گذاری‌ها + بهای تمام‌شده حقوق صاحبان سهام

NAV و صندوق های سرمایه گذاری مشترک

صندوق با جمع‌آوری سرمایه از تعداد زیادی سرمایه‌گذار تشکیل می‌شود. سپس از پول جمع‌آوری شده برای سرمایه‌گذاری در سهامی متنوع و اوراق بهادار مالی متناسب با هدف صندوق استفاده می‌کند. هر سرمایه‌گذار به نسبت مقدار سرمایه‌گذاری، تعداد مشخصی از سهام صندوق را مالک خواهد بود و می‌تواند در آینده سهام صندوق خود را بفروشد و سود یا ضرر آن را کسب کند.

به دلیل آنکه که خرید و فروش منظم سهام صندوق پس از راه‌اندازی صندوق شروع می‌شود، فرایندی برای قیمت‌گذاری سهام صندوق ضروری خواهد بود. این ساز و کار قیمت‌گذاری مبتنی بر NAV است. در نتیجه، وقتی ارزش خالص دارایی در واحد سهم یا NAVPS یک صندوق سرمایه‌گذاری مشترک به‌روز می‌شود، قیمت آن هم تغییر خواهد کرد.

برخلاف سهام که قیمت آن در هر ثانیه تغییر می‌کند، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک به صورت آنلاین معامله نمی‌شوند. در عوض، بر اساس روش قیمت‌گذاری پایان روز بعد و مبتنی بر دارایی‌ها و بدهی‌های آن‌ها قیمت‌گذاری می‌شوند.

سرمایه‌گذاران صندوق‌ها اغلب عملکرد صندوق را بر اساس تفاوت‌های NAV خود بین دو تاریخ مختلف ارزیابی می‌کنند.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری و محاسبه NAV آن

آشنایی با ارزش خالص دارایی (NAV) در صندوق‌های سرمایه‌گذاری اهمیت زیادی دارد و می‌تواند یکی از ملاک‌های ارزیابی عملکرد صندوق‌ها در نظر گرفته شود. سرمایه‌گذاران با خرید واحدهای سرمایه‌گذاری در دارایی‌های صندوق سهیم می‌شوند، پس لازم است ارزش دارایی‌هایشان در صندوق را بدانند.

مخصوصاً اگر ارزش این دارایی‌ها با توجه به شرایط بازار همواره در حال تغییر باشد؛ همان‌طور که می‌دانید بخشی از دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری به سهام شرکت‌ها اختصاص یافته که با نوسان روزانه سهام، افزایش یا کاهش می‌یابند. علاوه بر این، سود سهام تقسیم‌ شده توسط شرکت‌ها نیز به منابع صندوق اضافه شده و ارزش دارایی‌های آن و به طبع آن، ارزش واحدهای خریداری‌شده را افزایش می‌دهد.

ارزش خالص هر واحد صندوق در انتهای هر روز و بر اساس قیمت پایانی دارایی‌های آن محاسبه و از طریق سایت اختصاصی صندوق گزارش می‌شود.

NAV صدور چیست؟

به مبلغی که سرمایه‌گذاران برای خرید واحدهای جدید صندوق پرداخت می‌کنند، NAV صدور گفته می‌شود و اندکی بیش‌تر از ارزش خالص NAV هر واحد است. این تفاوت به این دلیل است که مدیر صندوق در خرید اوراق بهادار جدید باید هزینه‌ای را بابت کارمزد پرداخت کند و برای اینکه این کارمزد به سرمایه‌گذاران قدیمی تحمیل نشود، از سرمایه‌گذاران جدید دریافت می‌شود.

NAV ابطال چیست؟

چنانچه سرمایه‌گذاری به پول نقد نیاز داشته باشد و قصد فروش واحدهایش را کند، قیمت واحدها به‌صورت NAV ابطال محاسبه می‌شود. قیمت هر واحد در زمان ابطال با فرض کسر هزینه‌های مربوط به معاملات از بهای فروش دارایی‌های سبد، تعیین می‌شود و مبنای خالص پرداخت به شخص قرار می‌گیرد؛ یعنی هزینه کارمزد معاملات فروش، در نظر گرفته می‌شود و از ارزش خالص هر واحد کسر می‌گردد. بدین ترتیب NAV ابطال معمولاً کمتر یا مساوی NAV هر واحد است.

بنابراین قیمت صدور و ابطال واحدها نیز بر اساس NAV تعیین شده و هم جهت با تغییرات آن نوسان می‌کند. در نهایت سود یا زیان هر سرمایه‌گذار از محل تغییر ارزش واحدهای صندوق مشخص می‌شود.

مشکلات موجود در محاسبه NAV هر سهم صندوق های سرمایه گذاری

1. بعضی از شرکت‌های سرمایه‌گذاری بورسی هم فعالیت‌های سرمایه‌گذاری می کنند و هم به انجام فعالیت‌های تولیدی و خدماتی میپردازند. مشخصا محاسبهNAV هر سهم در اینگونه شرکت ها فاقد محتوای خاصی می باشند.
2. در ایران شرکت‌های سرمایه‌گذاری بورسی از نوعسرمایه ثابت می باشند به همین دلیل بر اساس قوانین اکثر کشورها اینگونه شرکت‌ها نیازی به محاسبه و ارائه NAV ندارند.
3. بسیاری از شرکت‌های سرمایه‌گذاری بورسی، پرتفوی غیر بورسی دارند. ارزش گذاری شرکت‌های غیر بورسی که اکثرا حجم بزرگی از سرمایه‌گذاری‌ها را تشکیل می‌دهد با مشکلات و ابهامات زیادی روبه‌رو می باشد، به گونه ای که با اطلاعات برابر، NAV های کاملا متفاوتی را دو تحلیلگر مالی به دست می آورند. که دلیل تنوع در محاسبات می تواند نبود گزارش EPS و نوع فعالیت شرکت‌ها باشد.
4. اکثریت شرکت‌های سرمایه‌گذاری پذیرفته شده در بورس کشور فعالیت ترکیبی دارند به این معنی که علاوه بر مدیریت سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار اقدام به کنترل و مدیریت هلدینگ ها می کنند که عملیات هلدینگی باعث ایجاد پیچیدگی و ابهام در محاسبه NAV هر سهم می‌شود.
5. در محاسبهNAV هر سهم فرض بر این می باشد که شرکت‌ سرمایه‌گذاری به غیر از سبد سرمایه‌گذاری خود دارایی‌های با اهمیتی دیگری نداشته باشد.
   در صورتی که دارایی‌های تعداد زیادی از شرکت‌های سرمایه‌گذاری بورسی ما دارای حجم زیادی از دارایی‌ها و اموال غیر سرمایه‌گذاری می باشد که محاسبه NAV هر سهم را خدشه دار می کند.

راهکارهای محاسبه NAV با توجه به تنوع شرکت‌های سرمایه‌گذاری

الف) گاهی برای رفع این مشکل می‌بایست سرمایه‌گذاری‌های شرکت را ارزش‌گذاری کنیم، سپس این رقم را با بهای تمام‌شده درج‌شده در صورت‌های مالی شرکت مقایسه کنیم.

درصورتی‌که ارزش بازار بیش‌تر از بهای تمام‌شده باشد، این مازاد ارزش نسبت به بهای تمام‌شده باید در محاسبه خالص ارزش دارایی‌ها در نظر گرفته شود، زیرا در حقیقت
این مازاد ارزش به هنگام ارائه اطلاعات در بخش دارایی‌ها در ترازنامه پنهان مانده است.
بنابراين فرمول محاسبه خالص ارزش دارايي‌هاي يك شركت به‌صورت زير به دست مي‌آید:

حقوق صاحبان سهام + مازاد ارزش سرمايه‌گذاري‌ها نسبت به بهاي تمام‌شده = خالص ارزش دارايي‌ها

ب) بديهي است انجام محاسبه فوق در زماني كه شركت سرمايه‌گذاري فعاليت‌هايي خارج از بورس داشته باشد، با مشکلاتی در خصوص محاسبه NAV مواجه می‌شود، كه علت آن نيز به فقدان بازار منصفانه براي ارزش‌گذاري سرمايه‌گذاري‌ها باز مي‌گردد. به‌منظور رفع این مشکل می‌توان ارزش روز پرتفوی خارج از بورس را معادل بهای تمام‌شده آن‌ها منظور نمود.

ج) با توجه به وجود نسبت‌های مالی که علاوه بر بی مقیاس کردن اعداد و اندازه‌ها، منجر به امکان مقایسه می‌شود، برای ارزیابی منصفانه قیمت سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری، از نسبت قیمت به خالص ارزش دارایی‌ها (P/ NAV) استفاده می‌شود.

این شاخص از دیدگاه علمی از اعتبار بالاتری در مقایسه با نسبت P/ E برخوردار است؛ زیرا سود (E) نماینده ارزش شرکت است و طبق فرمول گوردن، ما با استفاده از درآمدهای آتی یک دارایی، قیمت امروز آن دارایی را شناسایی می‌کنیم؛ درحالی‌که NAV مستقیماً ارزش واقعی دارایی را نشان می‌دهد. به معنای دیگر نسبت P/ NAV معادل یک واحد، نشان‌دهنده این است که قیمت جاری سهم منطبق با خالص ارزش دارایی‌های شرکت در حال معامله است.

د) دربرآورد NAV حاضر، ریز سرمایه‌گذاری‌های بورسی و خارج از بورس شرکت‌های سرمایه‌گذاری از آخرین صورت وضعیت پرتفوی منتشرشده شرکت‌ها در سامانه ناشران بورسی استخراج گردیده است. هم‌چنین برای استخراج حقوق صاحبان سهام از آخرین صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای منتشر شده‌ی شرکت‌ها استفاده می‌شود. گاهی ممکن است تاریخ آخرین ترازنامه منتشر شده با آخرین صورت‌وضعیت پرتفوی یکسان نباشد. در این حالت سودهای تقسیم‌شده مابین این دو تاریخ از سوی شرکت‌ها باعث کاسته شدن قیمت سهامشان گردیده، درحالی‌که به سرفصل سود انباشته در ترازنامه اضافه نگردیده است، لذا در محاسبات ذیل سود‌های تقسیمی محقق شده نیز به محاسبات اضافه می‌گردد.

ارزش خالص دارایی یا NAV چیست و چگونه محاسبه می‌شود؟

دارایی‌های خالص نشان‌دهنده‌ی ارزش کل هر شرکتی هستند و با کسر بدهی‌ها‌ از کل دارایی‌ها محاسبه می‌شوند. این محاسبات به منزله‌ی تصویر سریعی از موجودی شرکت به غیر از بدهی‌های آن هستند. محاسبات گوناگون دارایی خالص اطلاعات ویژه‌ای را درمورد وضعیت مالی شرکت ارائه می‌دهند. در این مطلب بررسی می‌کنیم که ارزش خالص دارایی یا NAV چیست و نحوه محاسبه NAV را با مثال توضیح می‌دهیم.

جدیدترین فرصت‌های شغلی شرکت‌های معتبر را در صفحه آگهی استخدام ببینید.

دارایی خالص یعنی چه؟

برخی اوقات، دارایی‌های خالص به ارزش خالص دارایی (NAV) اشاره می‌کند؛ با این حال، در بازار سهام NAV اغلب برای تعیین ارزش سهام فردی صندوق سرمایه‌گذاری مشترک و صندوق‌های مبادله‌ای یا ETF استفاده می‌شود. در مالکیت‌های انحصاری حقوق صاحبان دارایی برابر با ارزش خالص دارایی‌هاست که درمورد شرکت‌ها به عنوان حقوق صاحبان سهام گزارش شده‌است و برای افراد محاسبه‌ی ارزش خالص نامیده می‌شود.

سازمان‌های غیرانتفاعی باید صورت وضعیت مالی خود را گزارش دهند که شامل ارزش خالص دارایی است. در این گزارش دارایی‌های خالص به ۲ دسته‌ی «با محدودیت اهداکننده» و «بدون محدودیت اهداکننده» تقسیم می‌شوند. این موضوع به تنظیم‌کنندگان کمک می‌کند که مطمئن شوند سازمان‌های غیرانتفاعی بر اساس دستورالعمل‌های تعیین‌شده فعالیت می‌کنند.

هر نهادی که دارایی و بدهی دارد، می‌تواند دارایی خالص را محاسبه کند. این محاسبه‌ی مفیدی برای بیش‌تر سازمان‌هاست، زیرا زمینه‌ی مهمی از سلامت کلی کسب‌وکارها را فراهم می‌کند.

هرچه دارایی‌های خالص بیش‌تر باشند، وضعیت مالی کسب‌وکار بهتر است. بسته به نوع صنعت و نحوه‌ی استفاده از دارایی‌های خالص، ممکن است در زمینه‌های مختلف به آن اشاره شود، اما پس از در نظر گرفتن بدهی‌ها، ارزش پایه‌ی دارایی‌های یک واحد تجاری ذکر خواهد شد.

اهمیت دارایی خالص

حال که تا حدودی توضیح دادیم NAV چیست و چه مفهومی دارد، در ادامه به اهمیت دارایی‌های خالص می‌پردازیم. دارایی‌های خالص از آن جهت مهم‌اند که تفاوت بین دارایی‌های یک واحد تجاری و بدهی‌های آن را مشخص می‌کنند. شرکت‌هایی که دارایی خالص مثبت دارند، ممکن است از نظر مالی سالم باشند؛ برعکس، اگر دارایی‌های خالص یک شرکت منفی باشد، به طور قطع مشکلات مالی خواهد داشت.

شرکتی که با وجود بدهی‌های سنگین، دارایی‌های بسیاری نیز دارد، می‌تواند آن‌ها را بفروشد تا تمام یا بخشی از بار بدهی خود را سبک کند. ممکن است مدیر مالی تصمیم بگیرد منابع را به مذاکره درباره‌ی بدهی، کاهش سود و مدیریت بهتر بدهی اختصاص دهد.

در نهایت، دارایی‌های خالص منفی می‌توانند تعیین کنند که آیا باید درمورد ورشکستگی برنامه‌ریزی کرد یا خیر. در صورتی که راه‌حل‌های گفته‌شده مؤثر نباشند، بدترین سناریوی ممکن رقم خواهد خورد.

نحوه‌ی محاسبه NAV

در ادامه‌ی مطلب می‌خوانید فرمول محاسبه NAV چیست.

دارایی خالص = کل دارایی‌ها - کل بدهی‌ها

مثال

اگر شرکتی ادعا کند که دارای ۱۱۰,۰۰۰,۰۰۰ واحد پولی دارایی و ۶,۰۰۰,۰۰۰ واحد پولی بدهی در ترازنامه است، دارایی خالص ۵,۰۰۰,۰۰۰ واحد پولی خواهد بود.

۵,۰۰۰,۰۰۰ = ۶,۰۰۰,۰۰۰ – ۱۱,۰۰۰,۰۰۰

در حالی که روش محاسبه‌ی دارایی‌های خالص را تمرین می‌کنید، در نظر بگیرید که ترازنامه‌ها ارزش دفتری را بیش از ارزش بازار منصفانه ذکر می‌کنند؛ بنابراین، ارزش کل دارایی‌های خالص ممکن است هنگام تبدیل به پول نقد برابر نباشد.

نمونه‌هایی از دارایی‌های خالص

حال که دریافتید NAV چیست و با نحوه‌ی محاسبه آن آشنا شدید، در ادامه مثال‌هایی را درمورد روش استفاده از دارایی‌های خالص آورده‌ایم:

ارزش خالص دارایی (NAV)

عبارت «ارزش خالص دارایی» در بین سرمایه‌گذاران محبوبیت بسیاری پیدا کرده‌است. معمولا هنگام محاسبه‌ی ارزش فردی سهام، ارزش دارایی‌های خالص این محاسبات را یک قدم جلو می‌برد، در حالی که می‌تواند به معنای تفاوت بین دارایی‌ها و بدهی‌ها باشد.

در این زمینه ارزش خالص دارایی مساوی است با دارایی خالص/ تعداد کل سهام.

مثال ۱

شرکت موسیقی کنسرتو (Concerto Music Company) در لاس‌وگاس یک شرکت عمومی در زمینه‌ی معاملات تجهیزات موسیقی است. مجموع دارایی آن‌ها ۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰ دلار و شامل ۳۰,۰۰۰,۰۰۰ دلار بدهی و ۱۰,۰۰۰,۰۰۰ سهم است.

دارایی‌های خالص شرکت موسیقی کنسرتو به شرح زیر هستند:

دارایی خالص = ۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰ - ۳۰,۰۰۰,۰۰۰= ۷۰,۰۰۰,۰۰۰

ارزش خالص دارایی = ۷۰,۰۰۰,۰۰۰ / ۱۰,۰۰۰,۰۰۰ = ۷ /ارزش خالص دارایی در هر سهم

مثال ۲

شرکتی را درنظر بگیرید که از بزرگ‌ترین شرکت‌های تولید‌کننده‌ی یخچال است. دارایی خالص شرکت ۱۵۰,۰۰۰,۰۰۰ واحد پولی با بدهی ۵۰,۰۰۰,۰۰۰ واحد پولی و ۳۵,۰۰۰,۰۰۰ سهم است.

دارایی خالص = ۱۵۰,۰۰۰,۰۰۰- ۵۰,۰۰۰,۰۰۰ = ۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰

ارزش خالص دارایی = ۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰ واحد پولی/ ۳۵,۰۰۰,۰۰۰ = ۲.۸۶ واحد پولی/ ارزش خالص دارایی هر سهم

افزایش ارزش خالص دارایی (NAV)

مثال

یک شرکت نرم‌افزاری را در نظر بگیرید که طی ۵ سال گذشته، ارزش خالص دارایی در ترازنامه برای آن به شرح زیر گزارش شده‌است:

• سال اول: ۲۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ واحد پولی؛
• سال دوم: ۸۲,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ واحد پولی؛
• سال سوم: ۱۲۴,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ واحد پولی؛
• سال چهارم: ۲۱۵,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ واحد پولی؛
• سال پنجم: ۳۰۰,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ واحد پولی.

این ارقام هنگامی که در گزارش‌های مالی ثبت می‌شوند، می‌توانند شامل نمودارهایی باشند که نشان‌دهنده‌ی حرکت مالی صعودی این شرکت به عنوان یک شرکت فناوری محبوب هستند. این گزارش‌ها نشان می‌دهند که این شرکت باید بسیار فراتر از رقابت عمل کند تا شاهد رشد این نوع دارایی خالص در یک دوره‌ی پنج‌ساله باشد.

کاهش ارزش خالص دارایی (NAV)

مثال

یک فروشگاه خرده‌فروشی موسیقی و سرگرمی خانگی را در نظر بگیرید که طی ۵ سال گذشته، دارایی‌های خالص آن در ترازنامه به شرح زیر گزارش شده‌اند:

نمودار این ارقام افت شدیدی را نشان می‌دهد، بدین معنا که این فروشگاه عملکرد ضعیفی دارد. در صورت تداوم این روندهای مالی، ممکن است ورشکستگی را تجربه کند؛ بنابراین، متخصصان مالی برای ارائه‌ی دیدگاه‌ها درمورد وضعیت مالی شرکت از آن استفاده خواهند کرد.

بیانیه‌ی وضعیت مالی

وقتی از سازمان‌های غیر‌انتفاعی گفته می‌شود‌، بیانیه‌ی وضعیت مالی به جای ترازنامه به سازمان‌های تنظیم‌کننده ارائه می‌شود. این سند نحوه‌ی استفاده از کمک‌های مالی را با در نظر گرفتن دارایی‌های خالص شرح می‌دهد‌.

این کار را همراه با تقسیم دارایی‌های خالص با محدودیت یا بدون محدودیت انجام می‌شود که به نحوه‌ی استفاده‌ی اهداکنندگان از پول اشاره می‌کند.

اگر قرار است پول بدون محدودیت استفاده شود، هنگام محاسبه‌ی دارایی خالص لحاظ می‌شود. هزینه‌هایی مانند یک ساختمان اختصاصی که برای اهداف خاصی استفاده می‌شود، در دسته‌ی محدودیت‌ها قرار می‌گیرند.

ممکن است بیانیه‌ی وضعیت مالی به این شکل باشد:

• دارایی خالص بدون محدودیت اهداکننده: ۲۰,۰۰۰ واحد پولی؛
• دارایی خالص با محدودیت اهداکننده: ۸۰,۰۰۰ واحد پولی.

با ساختن یک رزومه حرفه‌ای، برای استخدام در بهترین فرصت‌های شغلی اقدام کنید.

ارزش خالص دارایی (NAV)

وقتی وارد مبحث حسابداری و مالی شرکت‌ها می‌شویم با مفاهیم متفاوتی روبه‌رو خواهیم شد که در شرکت‌های بورسی یکی از نمونه‌های آن NAV است. NAV چیست و چه کاربردی دارد؟ N AV یعنی ارزش خالص دارایی که در زبان ا نگلیسی به عبارت N et Asset Value شهرت دارد.

برای ارزش‌گذاری سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری، هلدینگ ‌ها و برخی شرکت‌های دیگر می‌توان از NAV استفاده کرد. اما سوال اصلی این است که دقیقا NAV چیست و چگونه در تحلیل بنیادی به دست می‌آید؟

NAV عبارت است از ارزش خالص دارایی‌های یک شرکت یا به عبارت دیگر، ارزش کل دارایی‌های شرکت پس از کسر بدهی‌ها.

ارزش خالص دارایی یا NAV چیست؟

محاسبه NAV در مورد شرکت‌های سرمایه‌گذاری مناسب‌ترین روش جهت ارزش‌گذاری سهام است.

از نظر حسابداری، کشف NAV آسان است، زیرا به لحاظ حسابداری حقوق صاحبان سهام معادل ارزش خالص دارایی‌های یک شرکت است.

اما مساله اصلی این است که در‌ برآورد تحلیلی NAV، این رقم نمی‌تواند انعکاس مناسبی از خالص ارزش دارایی‌های شرکت ارائه دهد که علت آن نیز به برخی محدودیت‌های ترازنامه باز می‌گردد. پس نقشNAV چیست؟

در واقع در ترازنامه شرکت‌های سرمایه‌گذاری، ارزش دارایی‌ها به بهای تمام شده گزارش می‌شوند، در حالی که بین ارزش روز این دارایی‌ها و مبلغ دفتری آن‌ها تفاوت وجود دارد.

عموما این تفاوت بین بهای تمام‌شده تاریخی و ارزش‌ جاری دارایی‌ها بسیار زیاد بوده و باعث لطمه به سودمندی اطلاعات مربوط به دارایی‌ها در ترازنامه می‌شود.

بنابراین، جهت محاسبه دقیق ارزش خالص دارایی‌ها در شرکت‌های سرمایه‌گذاری لازم است که ارزش روز سرمایه‌گذاری‌های انجام شده توسط این شرکت‌ها کشف شود و سپس این رقم را با بهای تمام شده مندرج در ترازنامه مقایسه کرد و در صورتی که ارزش بازار بیشتر از بهای تمام شده باشد، ‌این «مازاد ارزش نسبت به بهای تمام شده» باید در محاسبه خالص ارزش دارایی‌ها در نظر گرفته شود، زیرا در حقیقت این مازاد ارزش، به هنگام ارائه اطلاعات در بخش دارایی‌ها در ترازنامه پنهان مانده است.

بنابراین، برآورد ارزش خالص دارایی‌های یک شرکت عبارت از مجموع حقوق صاحبان سهام و مازاد ارزش سرمایه‌گذاری ‌ها نسبت به بهای تمام شده است.

اما در بورس اهمیت ارزش خالص دارایی چیست؟ ر وشن است برآورد NAV در زمانی که کلیه سرمایه‌گذاری‌ها در سهام بورسی صورت گرفته باشد آسان است، اما پیچیدگی‌ زمانی به وجود می‌آید که شرکت، سرمایه‌گذاری‌هایی در شرکت‌های خارج از بورس داشته باشد.

از آنجا که بازاری برای کشف ارزش‌ جاری سرمایه‌گذاری‌ها در شرکت‌های غیربورسی وجود ندارد، تحلیلگر باید ارزش این سرمایه‌گذاری‌ها را بر اساس اطلاعات مختلف برآورد نماید.

مهم‌ترین مشکلات ارزیابی و محاسبه nav چیست؟

در کل باید توجه داشت که برآورد NAV برای شرکت‌های سرمایه‌گذاری فعال در بازار سهام ایران با مشکلاتی مواجه است.

یکی از این مشکلات این است که غالب شرکت‌های سرمایه‌گذاری در بازار سهام ایران، فعالیتی ترکیبی دارند یعنی علاوه بر مدیریت سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار اقدام به کنترل و مدیریت دیگر شرکت‌ها نیز می‌نمایند که این عملیات هلدینگی موجب پیچیدگی و ابهام در محاسبه NAV هر سهم می‌شود.

مشکل دیگر همانطور که مطرح شد، به سبد سهام غیربورسی این شرکت‌ها بر می‌گردد.

فقدان اطلاعات لازم در مورد شرکت‌های غیربورسی به خصوص گزارش EPS آنها و نوع فعالیت چنین شرکت‌هایی در برخی موارد به پیچیدگی محاسبات دامن می‌زند. در صورت غلبه بر این مشکلات به نظر می‌رسد برآورد NAV شرکت‌های سرمایه‌گذاری در بازار سهام ایران، بهترین ابزار برای ارزش‌گذاری باشد.

حسابداری NAV چیست؟

ارزش خالص دارایی‌ها یا NAV یک شرکت سرمایه‌گذاری با ویژگی‌های یک صندوق سرمایه‌گذاری مشترک ، حاصل تفاوت کل دارایی‌ها منهای کل بدهی‌های آن است.

در ارزشیابی شرکت‌ها، NAV را از طریق تفاوت ارزش دفتری دارایی‌ها و بدهی‌ها محاسبه می‌کنند و در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک،NAV را از طریق کسر بدهی صندوق از ارزش روز کل پرتفوی به دست می‌آورند. توجه تحلیلگران مالی غالباً به محاسبه نوع دوم NAV است زیرا از این طریق سهام شرکت مربوطه قیمت‌گذاری می‌شود.

به عنوان مثال اگر ارزش بازار سرمایه‌گذاری‌ها و سایر دارایی‌های یک شرکت سرمایه‌گذاری 2000 میلیارد ریال قیمت داشته باشد و بدهی‌های آن 1200 میلیارد ریال باشد، در این تاریخ NAV این شرکت سرمایه‌گذاری 800 میلیارد ریال خواهد بود.

چون دارایی‌ها و بدهی‌های یک شرکت سرمایه‌گذاری به طور روزانه تغییر می‌کند، NAV آن نیز روزانه باید محاسبه مجدد شود. به همین دلیل در کشورهای دیگر عموماً صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک (شرکت سرمایه‌گذاری با سرمایه متغیر) و «یونیت ‌تراست» NAV خود را حداقل یک بار در روز و پس از خاتمه معاملات بورس محاسبه و در روزنامه‌ها گزارش می‌کنند.

نحوه محاسبه هر سهم در NAV چگونه است؟

شرکت‌های سرمایه‌گذاری مذکور NAV هر سهم خود را از طریق تقسیم NAV به تعداد سهام جاری خود محاسبه می‌نمایند.

به‌عنوان نمونه در مثال فوق اگر تعداد سهام جاری شرکت 400 میلیون سهم باشد NAV هر سهم 2000 ریال محاسبه خواهد شد. با منطق پیش گفته، NAV هر سهم نیز باید روزانه محاسبه شود. بایست توجه داشت که تعداد سهام جاری چنین شرکت‌هایی نیز غالباً روزانه تغییر می‌کند. چون سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری با ویژگی صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک یا یونیت‌تراست در هر زمان قابل بازخرید است.

تفاوت بین سهام و nav چیست؟

سهام یک شرکت براساس دارایی‌های نامشهود آن محاسبه می‌شود که حتی گزینه‌هایی مانند حق ثبت اختراع شرکت نیز در آن دخیل است. اما در مورد NAV این‌ گونه نیست. این شاخص فقط براساس دارایی‌های مشهود برآورد می‌شود.

کاربرد هر سهم در NAV چیست؟

مهم‌ترین نکته آنست که قیمت سهام صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و یونیت‌تراست مبتنی بر NAV هر سهم آنهاست. به عبارت دیگر قیمتی که سرمایه‌گذاران برای خرید سهام شرکت‌های مذکور می‌پردازند برآوردی از NAV هر سهم به‌علاوه حق‌الزحمه صندوق است. همچنین قیمتی که سرمایه‌گذاران در فروش هر سهم این گونه شرکت‌ها دریافت می‌نمایند معادل برآوردی از NAV هر سهم منهای حق‌الزحمه صندوق می‌باشد.

روش‌های استفاده از سهم NAV چیست؟

حال که از مفهوم NAV هر سهم تا حدودی آگاه شدیم در این بخش به این سوال پاسخ می‌دهیم که آیا ارزش ذاتی سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری ایرانی را می‌توان با محاسبه NAV هر سهم به دست آورد؟

پاسخ چندان دقیق نیست. ابتدا به موارد زیر توجه نمایید:

• شرکت‌های سرمایه‌گذاری بورسی ایران از نوع سرمایه ثابت هستند. از این رو طبق عرف و مقررات غالب کشورها چنین شرکت‌هایی الزامی به محاسبه و ارائه NAV ندارند.
• غالب شرکت‌های سرمایه‌گذاری بورسی کشور فعالیتی ترکیبی دارند یعنی علاوه بر مدیریت سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار اقدام به کنترل و مدیریت دیگر شرکت‌ها ( هلدینگ ) نیز می‌نمایند. عملیات هلدینگی موجب پیچیدگی و ابهام در محاسبه NAV هر سهم می‌گردد.
• اکثریت شرکت‌های سرمایه‌گذاری بورسی، دارای پرتفوی غیر بورسی نیز می باشند. قیمت‌گذاری شرکت‌های غیر بورسی که غالبا حجم عظیمی از سرمایه‌گذاری‌ها را تشکیل می‌دهد نیز با دشواری‌ها و ابهام‌های متعددی روبه‌روست، به نحوی که با اطلاعات یکسان، دو تحلیلگر مالی NAV های کاملاً متفاوتی را استخراج می‌کنند. فقدان گزارش EPS و نوع فعالیت چنین شرکت‌هایی در برخی موارد به تنوع محاسبات دامن می‌زند.
• در مفهوم محاسبه NAV هر سهم فرض بر آن بوده است که شرکت‌ سرمایه‌گذاری به جز پرتفوی سرمایه‌گذاری خود دارایی‌های با اهمیتی نداشته باشد. در حالی‌که دارایی‌های بسیاری از شرکت‌های سرمایه‌گذاری بورسی ما حاوی حجم بالایی از اموال و دارایی‌های غیر سرمایه‌گذاری است که محاسبه NAV هر سهم را مخدوش می‌سازد.
• برخی از شرکت‌های سرمایه‌گذاری بورسی موجود علاوه بر فعالیت‌های سرمایه‌گذاری درگیر فعالیت‌های تولیدی و خدماتی هستند. مسلماً محاسبه NAV هر سهم چنین شرکت‌هایی فاقد محتوای علمی و عملی است.
• گزارش صورت وضعیت پرتفوی سرمایه‌گذاری ماهانه برخی از شرکت‌های سرمایه‌گذاری دارای رقمی بسیار عظیم با عنوان سایر شرکت‌های پذیرفته شده در بورس یا خارج از بورس است. هر چند مالکیت چنین شرکت‌هایی کمتر از 3 یا 5 درصد است اما فقدان اطلاعات مربوطه، شفافیت محاسبه NAV هر سهم توسط تحلیلگران مالی را کاهش می‌دهد.

به هر ترتیب مشکلات و نارسایی‌هایی از این دست موجب جدایی NAV هر سهم مندرج در گزارش صورت وضعیت پرتفوی سرمایه‌گذاری با قیمت سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری گردیده است.

به عنوان نمونه درحالی ‌که NAV هر سهم پرتفوی شرکت سرمایه‌گذاری البرز در تاریخ 31/1/1383 معادل 2453 ریال در اطلاعیه مورخ 11/3/1383 بورس عنوان شده است، قیمت سهام شرکت در تاریخ مذکور 3654 ریال بوده است.

این تفاوت برای شرکت‌هایی که سرمایه‌گذاری‌های غیربورسی بیشتری دارند، مشهودتر است زیرا در اطلاعیه‌های صورت وضعیت پرتفوی سرمایه‌گذاری، NAV هر سهم بر مبنای ارزش بازار شرکت‌های پذیرفته شده در بورس برای هر سهم محاسبه می‌شود.

از این رو سرمایه‌گذاران غالباً ناچار به دخیل نمودن حدس و گمان‌های خود برای محاسبه NAV هر سهم جهت برآورد تقریبی قیمت سهام شرکت‌های مذکور هستند. مشکلات و دشواری‌های محاسبه NAV هر سهم موجب گردیده است که برخی از سرمایه‌گذاران، شرکت‌های سرمایه‌گذاری را نیز بر مبنای EPS آنها قیمت‌گذاری کنند.

در شرکت‌های سرمایه‌ گذاری بهترین روش محاسبه NAV چیست؟

ارزش خالص دارایی‌ها یا NAV مطابق تعریف عبارت از خالص ارزش دارایی‌های یک شرکت و به عبارت دیگر، ارزش کل دارایی‌های شرکت پس از کسر بدهی‌ها می‌باشد.

از نظر حسابداری، کشف NAV آسان است، زیرا حقوق صاحبان سهام بر حسب خالص دارایی‌های ارزش خالص دارایی شرکت اندازه‌گیری می‌شود. در ترازنامه شرکتها این مسأله قابل مشاهده است. نمونه ای از ترازنامه یک شرکت در شکل 1 نشان داده شده است.

اکثر کارشناسان بر این عقیده هستند که هرگاه p/nav کمتر از 70 درصد باشد زمان مناسب‌تری برای خرید سهام مورد نظر است البته تنها به این عدد نمی‌توان اکتفا کرد ولی هر چه این عدد کوچکتر باشد می توان آن سهام را برای خرید بررسی کرد.

فرمول محاسبه ارزش خالص دارایی چیست؟

برای محاسبه آسان ارزش خالص دارایی یا NAV برای هر واحد سرمایه گذاری فرمول زیر می‌تواند به شما کمک کند:

تعداد واحد‌های سرمایه گذاری / (بدهی‌های صندوق – ارزش دارایی‌های صندوق) = ارزش خالص هر واحد سرمایه گذاری

تفاوت صندوق‌های قابل معامله و ارزش خالص دارایی چیست؟

باید بدانید که ETF و صندوق‌های سرمایه‌گذاری مانند سهام‌‌های داخل بورس معامله می‌شوند و از نظر گستره محدودیت‌های خاصی دارند. سهام این صندوق‌ها به قیمت روز بازار معامله می‌شود که ناخواسته بالاتر یا پاییتر از NAV است.

این مسئله به سرمایه گذاران ETF‌ این امکان را می‌دهد تا با زیر نظر گرفتن این سهام‌ها، از فرصت‌های بالقوه آن نهایت استفاده را ببرند.

روش تحلیل افزایش NAV چیست؟

برای درک بهتر این شاخص فرض کنید با یک شرکت صنعتی مواجه هستیم. در این شرکت در 5 سال گذشته ارزش خالص دارایی‌های آن به صورت زیر ارائه شده است:

• سال اول مالی: 10,000 واحد پولی
• سال دوم مالی: 25,000 واحد پولی
• سال سوم مالی: 45,000 واحد پولی
• سال چهارم مالی: 60,000 واحد پولی
• سال پنجم مالی: 80,000 واحد پولی

همان‌طور که از اعداد بالا مشاهده می‌کنید شرکت مورد نظر ارزش خالص رو به رشدی را داشته است که وقتی آن را در گزارش‌های مالی شرکت ثبت کنیم یک نمودار صعودی از جهش صعودی شرکت را شاهد خواهیم بود.

در اینجا سوالی که ممکن پیش بیاید این است که اهمیت ارزش خالص دارایی چیست؟ وقتی به اعداد بالا نگاه می‌کنیم متوجه خواهیم شد که شرکت مورد نظر باید از نظر عملکردی رقبای خود را کنار بزند تا رشد دارایی خالص آن در یک دوره پنج ساله به روند صعودی خود ادامه دهد.

روش تحلیل کاهش NAV چیست؟

اکنون ممکن است از خود سوال کنید تاثیر کاهش ارزش خالص دارایی چیست؟ فرض کنید یک شرکت تولید پوشاک داریم که آمار دارایی‌های خالص آن در ترازنامه اظهار شده به شرح زیر است:

• سال اول مالی: 50,000 واحد پولی
• سال دوم مالی: 44,000 واحد پولی
• سال سوم مالی: 35,000 واحد پولی
• سال چهارم مالی: 20,000 واحد پولی
• سال پنجم مالی: 10,000 واحد پولی

وقتی در شرکت‌های بورسی یا سرمایه گذاری از خود بپرسیم NAV چیست و چگونه می‌تواند در سرمایه گذاری ما تاثیر گذار باشد باید به مثال‌های این چنینی توجه کنید. در اینجا شرکت مورد نظر افت شدیدی را در ارزش خالص دارایی‌ خود ثبت می‌کند که در صورت ادامه این روند، باید منتظر ورشکستی او باشیم. در این حالت، سرمایه گذاری ما نیز در وضعیت خطرناکی قرار خواهد گرفت.

این اصطلاح در واژه‌نامه جامع بورسینس منتشر شده است.

قصد شروع سرمایه‌گذاری در بورس را دارید؟ اولین قدم این است که افتتاح حساب رایگان را در یکی از کارگزاری‌ها انجام دهید:

برای سرمایه‌گذاری و معامله موفق، نیاز به آموزش دارید. خدمات آموزشی زیر از طریق کارگزاری آگاه ارائه می‌شود:

ارزش خالص دارایی یا NAV در بورس چیست؟

برای انجام یک سرمایه‌گذاری موفق در بازار سهام همواره می‌بایست به تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی سهام پرداخت و در صورتی که قیمت روز سهام کمتر از ارزش خالص دارایی بود، آنگاه می‌توان اقدام به خرید سهام نمود. یکی از انواع شرکت‌های موجود در بازار سرمایه ایران شرکت‌های سرمایه‌گذاری می‌باشند.

ارزش خالص دارایی (NAV)

از آنجایی که عمده دارایی‌های شرکت‌های سرمایه‌گذاری، سهام و دارایی‌های مالی است می‌توان از اصطلاحی تحت عنوان NAV جهت محاسبه ارزش خالص دارایی استفاده نماییم.

با توجه به اینکه سرمایه گذاران زیادی به خصوص تازه واردهای عرصه بورس و تحلیل بنیادی از ما در خصوص ارزش گذاری سهام شرکتهای سرمایه گذاری سوال می پرسند و می گویند روش NAV چیست؟

ما در این مقاله به تبیین مفهوم ارزش خالص دارایی (NAV) در شرکت‌های سرمایه گذاری می‌پردازیم تا از این دریچه بتوانیم درک مفاهیم حاکم در تحلیل بنیادی این دست از شرکت‌های سرمایه‌گذاری را ملموس‌تر نماییم.

ماهیت شرکت‌های سرمایه‌گذاری

بر اساس نوع فعالیت شرکت‌های فعال در بورس می‌توان آن‌ها را به چند دسته تقسیم کرد: شرکت‌های تولیدی، خدماتی، قراردادی و پیمانکاری و شرکت‌های سرمایه‌گذاری.

البته عمده شرکت‌ها در دسته تولیدی و سرمایه‌گذاری قرار می‌گیرند. شرکت‌های سرمایه‌گذاری همان‌طور که از نام آن‌ها پیداست با هدف سرمایه‌گذاری در شرکت‌های بورسی و غیر بورسی تأسیس می‌شوند.

انواع شرکته های سرمایه گذاری

اول شرکت‌هایی که هدف آن‌ها از سرمایه‌گذاری صرفاً کسب سود از محل فروش سهام است. این دسته از شرکت هم عمدتاً به صورت کنترلی اقدام به خرید سهام شرکت‌های زیرمجموعه نمی‌کنند و عمده سبد سهامشان را سهامی با درصدهای کمتر از یک درصد تشکیل می‌دهند.

دوم شرکت‌های سرمایه‌گذاری هستند که هدفشان سرمایه‌گذاری به صورت کنترلی از طریق مالکیت مستقیم و یا غیرمستقیم توسط شرکت‌های زیرمجموعه آن است که به آنها هلدینگ سرمایه گذاری می گویند.

در حالت اخیر برای مثال شرکت سرمایه‌گذاری مالکیت ۳۵ درصد یک شرکت را به دست می‌گیرد و از طریق یک شرکت غیر بورسی که مالکیت ۱۰۰ درصد آن را دارد، مالکیت ۲۵ درصد دیگر آن را نیز در اختیار می‌گیرد.

در نتیجه در مجموع مالکیت ۶۰ درصد آن شرکت در اختیار شرکت سرمایه‌گذاری بوده و به اصطلاح سهامدار عمده آن بوده و مالکیت کنترلی آن شرکت را در دست گرفته است.

اهداف شرکت های سرمایه گذاری

برای اینکه متوجه بشویم هدف یک شرکت سرمایه‌گذاری کدام‌یک از حالات فوق است باید به اساسنامه شرکت رجوع کرد، با این وجود در ابتدای یادداشت‌های همراه صورت‌های مالی نیز می‌توان آن را رؤیت کرد.

تصویر فوق بخشی از اطلاعات موجود در یادداشت‌های همراه صورت‌های مالی شرکت سرمایه‌گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تأمین با نماد تاپیکو است.

همان‌طور که در تصویر مشخص شده است هدف این شرکت سرمایه‌گذاری کنترلی در سهام شرکت‌های دیگر است. این دسته از شرکت‌ها در سبد سهام خود عموماً دارای چندین سهم با مالکیت بیش از ۵۰ درصد می‌باشند. هم‌چنین این شرکت‌ها در رشد و توسعه شرکت‌های تولیدی و زیرمجموعه خود نقش اصلی را ایفا می‌کنند.

در تصویر فوق بخشی از سبد سرمایه‌گذاری شرکت سرمایه‌گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تأمین را مشاهده می‌فرمایید. همان‌طور که مشخص شده است این شرکت مالکیت ۵۰ درصدی چندین شرکت را در اختیار دارد که این موضوع متناسب با اهداف تعریف‌شده در اساسنامه شرکت است.

این گزارش در کدال تحت عنوان صورت وضعیت پرتفوی ماهیانه برای شرکت های سرمایه گذاری وجود دارد.

روش محاسبه ارزش خالص دارایی یا NAV چگونه است؟

Net Asset Value که به اختصار از آن به NAV یاد می‌گردد به خالص ارزش دارایی‌های یک شرکت سرمایه‌گذاری اشاره دارد. در واقع به ما این موضوع را نشان می‌دهد که ارزش روز آنچه متعلق به سهامداران است چند ریال است و این موضوع اصلی‌ترین مبحث در امر سرمایه‌گذاری است.

فرمول محاسبه NAV از رابطه زیر محاسبه می‌گردد:

همان‌طور که در فرمول بالا مشاهده می‌کنید از ارزش روز دارایی‌ها و بدهی‌ها یاد شده است. برای در این موضوع توضیحاتی را ادامه ارائه می‌کنیم تا به طور دقیق با مفاهیم آشنا بشوید.

معادله اصلی حسابداری که در ترازنامه شرکت‌ها برقرار است به شرح زیر است:

جمع کل دارایی‌ها = جمع کل بدهی‌ها + جمع حقوق صاحبان سهام

بنابراین ما در فرمول محاسبه خالص ارزش دارایی‌های هر سهم به دنبال محاسبه ارزش روز حقوق صاحبان سهام هستیم تا ببینیم بر اساس آنچه امروز روی داده، ارزش روز سرمایه‌گذاری شرکت و در نتیجه ارزش روز حقوق صاحبان سهام شرکت سرمایه‌گذاری چند ریال است.

علت استفاده از NAV در شرکت‌های سرمایه‌گذاری

همان‌طور که پیش از این نیز ذکر گردید شرکت‌های سرمایه گذاری و تولیدی عمده شرکت‌های بورسی را تشکیل می‌دهند به همین دلیل با استناد به صورت‌های مالی این دو نوع شرکت به تبیین موضوع فوق می‌پردازیم.

همانگونه که پیش از این ذکر شد معادله اصلی حسابداری از رابطه زیر تبعیت می‌کند:

جمع کل دارایی‌ها = جمع کل بدهی‌ها + جمع حقوق صاحبان سهام

رابطه فوق به این معناست که دارایی‌های خریداری‌شده توسط شرکت یا متعلق به سهامداران است و یا طلبکاران. اما نکته حائز اهمیت این است که دارایی‌های گزارش‌شده در ترازنامه دقیقه به چه مواردی اشاره می‌کند؟

به ترازنامه شرکت تولیدی کالسیمین توجه فرمایید:

همان‌طور که در تصویر فوق مشاهده می‌فرمایید از حدود ۱۰ هزار میلیارد ریال دارایی‌های این شرکت، حدود ۸ هزار میلیارد ریال آن را دارایی‌هایی مانند موجودی کالا، دریافتنی‌های تجاری و دارایی‌های ثابت مشهود (مانند زمین، ماشین‌آلات و تجهیزات و … ) شکل داده‌اند.

محاسبه ارزش خالص دارایی براسس اطلاعات ترازنامه

ترازنامه بر اساس اصول حسابداری تهیه می‌شود. یکی از اصول حسابداری اصل بهای تمام شده تاریخی است. بر طبق این اصل شرکت‌ها مکلف هستند تا ارزش دارایی‌های خود را به قیمت زمان خرید خود ثبت کنند.

بنابراین مثلاً شرکت کالسیمین یکی از زمین‌های خود را در سال ۱۳۶۵ به قیمت ۱۰۰ میلیون ریال خریده است و در نتیجه ارزش این دارایی در دفاتر به مبلغ ۱۰۰ میلیون ریال ثبت شده است در حالی که در سال ۱۳۹۷ ارزش این زمین به ۳۰ میلیارد ریال افزایش پیدا کرده باشد.

از آنجایی که برای به‌روزرسانی اطلاعات ارزش زمین نیازمند حضور کارشناس دادگستری هستیم بنابراین هیچ‌گاه این به‌روزرسانی انجام نمی‌شود مگر در شرایط خاصی مانند افزایش سرمایه از محل مازاد تجدید ارزیابی دارایی‌ها که در این حالت شرکت اقدامات مقتضی را انجام خواهد داد.

بنابراین همان‌طور که مشاهده می‌فرمایید عملاً در شرکت‌های تولیدی دسترسی به NAV کار غیرممکنی محسوب می‌شود و به همین دلیل ارزش‌گذاری در این شرکت‌ها با برآورد سود خالص و استفاده از ضریب P/E ممکن می‌شود.

شما به ترازنامه شرکت سرمایه‌گذاری اعتلای البرز نگاه کنید.

همان‌طور که در تصویر فوق مشاهده می‌فرمایید کل دارایی‌های شرکت که از مجموع دارایی‌های جاری و غیر جاری به دست می‌آید معادل ۱۲۲۵۴۳۴ میلیون ریال است که از این مقدار ۱۱۱۲۱۱۲ میلیون ریال معادل ۹۱ درصد آن مربوط به سرمایه‌گذاری‌های شرکت است.

از آنجایی که سرمایه‌گذاری‌های شرکت را می‌توان از طریق برآورد ارزش شرکت و یا تابلوی معاملات به دست آورد به همین دلیل می‌توانیم از خالص ارزش دارایی‌های شرکت به عنوان ابزاری جهت محاسبه ارزش ذاتی ارزش خالص دارایی شرکت استفاده کرد.

بنابراین با محاسبه NAV تا حدود زیادی می‌توان ارزش روز حقوق صاحبان سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری را برآورد کرد.

نحوه محاسبه nav شرکت های سرمایه گذاری

در این مقاله سعی بر آن شد تا مفهوم NAV برای شما تشریح گردد و از این دریچه الزام محاسبه آن برای شرکت‌های سرمایه‌گذاری تشریح گردد.

برای محاسبه خالص ارزش دارایی‌های هر سهم یک شرکت سرمایه‌گذاری بایستی ضمن در نظر گرفتن ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام، اثرات سودهای تقسیمی دریافتی، سود(زیان) ناشی از فروش سهام، ارزش افزوده ناشی از مالکیت سهام بورسی و غیربورسی و مفهومی به نام ذخیره کاهش ارزش سرمایه‌گذاری‌ها لحاظ گردد که در مقاله فاکتورهای مهم در محاسبه NAV هر سهم به تفصیل در این مورد توضیحاتی ارائه می‌گردد.

همچنین در صندوق های سرمایه گذاری با مفهوم ارزش خالص دارایی کار خواهید داشت که می توانید بحث NAV صدور و NAV ابطال را از مقاله صندوق سرمایه گذاری مطالعه نمایید.