تاریخ طبیعی بازارها

مروری بر وضعیت راکد ترین بازارهای ایران

اگر امروز سری به فروشگاه های زنجیره ای بزنید، با کمبود مشتری و خلوتی در بخش کالاهای مصرفی روبرو نمی شوید، همه راهروها پر است از مشتریانی که در حال خریدند، اما خبری از مشتری و فروشنده در بازار اقلام بادوام نیست.

به گزارش پایگاه خبری تجارت طلایی به نقل از خبرآنلاین، بازار ایران این روزها شرایط نامتعارفی را تجربه می کند، تورم سرکش ، در حال خودنمایی در بازارهاست و از سوی دگر تقاضا برای خرید به دلیل از دست رفتن ارزش پول ملی کاهش یافته است.

این وضعیت که اقتصاددانان بدان رکود تورمی لقب می دهند، وضعیت چندان نا آشنایی برای ایرانیان نیست خصوصا آنکه اوایل دهه نود نیز اقتصاد ایران میزبان رکود تورمی بود.هر چند بسیاری از بازارها با رکود دست و پنجه نرم می کنند اما هنوز بازار کالای مصرفی و لوازم التحریر سرپاست و با توجه به موقعیت ویژه فصلی تقاضا برای این اقلام به وفور وارد بازار می شود.کیف ، کفش، پوشاک مدرسه و خوراکی ها و . بالاترین گردش مالی را دارند.

قیمت پراید ، قیمت مسکن، قیمت سکه، قیمت ارز، قیمت طلا و . همگی در این چرخه قیاس قرار دارند و صحبت ها طوری است که گویی تا شش ماه پیش ارزانی بر بازارهای ایران حکمرانی می کرد و امروز ناگهان پای گرانی یا به عبارت بهتر تورم به این بازارها باز شده است .

کاهش ارزش پول ملی که از دی ماه سال گذشته کلید خورد، تا امروز تداوم داشته است.هر چه هست ریزش ارزش پول در کنار رشد قیمت ها بازارهای ایران را در راکدترین موقعیت سال های اخیر، قرار داده است.

از ارز به دلیل محدودیت های اعمالی بر خرید و فروش آن عبور کنیم می رسیم به طلا و سکه که این روزها می تواند لقب راکدترین بازار را از آن خود کند . طلافراشان و صرافان خلوت ترین روزهای کاری خود را سپری می کنند و در حالی که اعلام خبر قیمت طلا و سکه مشتری فراوانی دارد، خود این اقلام در سبد خرید جایی ندارند.برخی طلافروشان معتقدند این روزها طلا و سکه از سبد خرید خارج شده چرا که رشد قیمت ها امکان خرید را از میان برده است و حتی الزامات فصلی نظیر عید قربان و غدیر نیز این خودروی از نفس افتاده را حرکت نداد.

فعالان این حوزه از صفر شدن خرید مصنوعات طلا سخن می گویند ، اتفاقی که با وجود عروسی های پرشمار این روزها کمی عجیب است.

پراید 43 میلیون تومانی را جدی بگیرید حتی اگر در هفته ای که گذشت حتی یک دستگاه آن به فروش نرسیده باشد.

نمایشگاه های خودرو این روزها خلوتند. نه مشتری می آید و نه مشتری می رود.بازار خالی از خریدار و فروشنده است.عکس این وضعیت را خودروسازانی تجربه می کنند که به محض اعلام پیش فروش، با انبوه متقاضیان روبرو می شوند.

یکی از فعالان این بازار در خصوص وضعیت خرید و فروش گفت: من تا به حال پرایدی گران تر از 27 میلیون تومان نفروخته ام.هر چند قیمت ها بالا نرفته اما مشتری در بازار نیست و بازار خودرو که در سال های گذشته راکد بود، امسال راکد تر از قبل شده است.

وی می گوید برای تحریک تقاضا باید صبر کرد، یا لازم است قدرت خرید از طریق ترمیم دستمزد افزایش یابد یا اینکه بالاخره شرایط مهیا شده و با تزریق تسهیلات و . شاهد رشد تقاضا باشیم .

معامله گران این بازار می گویند در هفته های اخیر تقاضا تنها بر خودروی صفر کیلومتر به دلیل تفاوت شدید قیمت با بازار سوار شده است و کسی متقاضی خرید خودروی دست دوم و گران قیمت نیست .

این بازار را بازار کالاهای تاریخ طبیعی بازارها مصرفی بادوام لقب داده اند بازار لوازم خانگی.نه اینکه مشتری در این بازار نباشد، فروشنده ای نیست . قیمت ها بعضا دو تا سه برابر افزایش یافته و بازار تهی از کالاست.

راکدترین روزهای این بازار نیز از راه رسیده است و دیگر کمتر کسی به سمت امین ظهور و جمهوری و. حرکت می تاریخ طبیعی بازارها کند. فعلا تقاضای خرید امری بیهوده از سوی مشتریان تلقی می شود .

برخی معتقدند سیاست صبر از سوی خریداران در پیش گرفته شده و وضعیت چندان روشن نیست . فروشندگان و فعالان نیز چاره ای جز صبر ندارند.

فعالان این بازار لازم است تن به تعطیلات طولانی مدت تری بدهند. این اقلام نه در سبد ضروریات جای دارد و نه این روزها کسی توان پرداخت قیمت‌های چند برابر شده شان را دارد . یکی از فعالان این بازار می گوید: قطعه برای کامپیوتر نیست، اگر هم باشد قیمت بالایی دارد، فعلا کسی برای خرید مراجعه نمی کند تا بازار وضعیت را روشن کند .

دوربین های عکاسی و فیلمبرداری با رشد دو تا سه برابری قیمت روبرو شده اند و تجهیزات کامپیوتری و صوتی نیز از رشد قیمت دلار مصون نیستند .

هر چند داستان سوء استفاده از ارز 4200 تومانی با نام گوشی تلفن همراه گره خورد اما این بازار نیز این روزها بازاری به شدت راکد با خرید و فروش های به کف رسیده است.

کسی تاریخ طبیعی بازارها برای خرید مراجعه نمی کند. قیمت ها رشد قابل توجهی دارد و تقاضای خرید به تعویق افتاده است . فعالان بازار می گویند با این شرایط ما هم چندان راغب به فروش نیستیم چون امکان جایگزینی کالا مبهم است از این رو بهتر است فعالا خری و فروش راکد بماند.

قیمت مسکن از ابتدای سال تا کنون 62 درصد افزایش یافته است . مسکن سرمایه ای ترین کالای ایرانی سال هاست که در سبد خانوار ایرانی جای ویژه ای را به خود اختصاص داده است . این بازار اما موقعیت متفاوت تری را نسبت به قبل دارد . در این بازار فروشنده کمتر پیدا می شود . اغلب مالکان دست از فروش کشیده اند و منتظرند قیمت ها راه خود را روشن کنند . تب رشد قیمت ها به گفته برخی فعالان بازار در حال فروکش است چرا که تقاضا برای خرید مسکن، در این وضعیت در تهران پایین بوده و کسی یارای خرید واحد مسکونی، به قیمتی متوسط هفت میلیون و سیصد هزار تومان را ندارد.

کوچ بورس بازان به بازارهای موازی /پیش‌ بینی بورس

وضعیت بورس فعلا خوب نیست. کاهش این روزهای شاخص کل احتمالا در اثر چرخش باقی مانده افراد فعال در بورس، به سمت سایر بازارها است.

به گزارش اقتصادنیوز ، بازار سرمایه با بحرانی جدید مواجه شده است. علاوه بر تمام مشکلاتی که تا پیش از این وجود داشت، اخیرا یک دغدغه دیگر هم برای فعالان این بازار ایجاد شده است. با رونق گرفتن برخی از بازارهای موازی، شاهد خروج شدید پول از بازار هستیم که احتمالا این پول ها به سمت بازارهای موازی می روند.

دوره سقوط بورس از دو سال عبور کرده و طی این مدت بسیاری از افراد از سرمایه گذاری در این بازار پشیمان شده اند. اما رشد جدید بازارهای موازی، سرمایه گذاران را ترغیب می کند که قید بورس را بزنند و به بازارهای دیگر بروند.

به همین دلیل است که چند روز خروج پول سنگین از بازار ثبت شده و اگر افت بورس و رشد بازارهای موازی ادامه داشته باشد، خروج پول نیز ادامه دار خواهد بود.

شاید بورس در حال حاضر از نظر سرمایه گذاران بنیادی جذابیت داشته باشد، اما از نگاه سهامداران خرد بازار، بورس بازاری است که دو سال باعث آب رفتن سرمایه های آن ها شده در حالی که طی این مدت، همه بازارها رشد خوبی داشته اند. پس طبیعی است که مردم به مرور در حال خارج کردن پول خود از بازار باشند.

خروج سنگین پول حقیقی ها از بورس

البته که وضعیت همیشه همین گونه نخواهد ماند اما تا زمانی که ارزش معاملات بالا نرود، یعنی هنوز مردم با بورس آشتی نکرده اند و معاملات در حالت رکودی فعلی باقی می ماند.

دیروز هم سهامداران حقیقی حدود 450 میلیارد تومان پول از بازار خارج کردند. این میزان خروج پول در شرایطی است که روز شنبه هم حدود 580 میلیارد تومان پول از بازار خارج شده بود و با این حساب، تنها در دو روز معاملاتی بیش از هزار میلیارد تومان پول سهامداران حقیقی از بازار خارج شده است.

از طرفی ارزش معاملات خرد نیز نشانی از رونق ندارد و شنبه ارزش معاملات کمتر از 2300 میلیارد تومان و یکشنبه کمتر از 2200 میلیارد تومان بود.

در نیمه دوم بازار، وضعیت بهتر می شود

شاخص قدرت خریداران حقیقی نیز به ارقام بسیار پایینی رسیده و دیروز این شاخص به عدد 0.67 رسید. با این حساب فعلا خریداران تاریخ طبیعی بازارها در مقابل فروشندگان حرفی برای گفتن ندارند و بسیار ضعیف تر از آن ها هستند.

از آنجا که روز گذشته در دقایق پایانی معاملات حدود 500 نماد منفی و حدود 160 نماد مثبت بودند، طبیعی است که بخشی از فشار فروش دیروز به معاملات امروز سرایت کند. اما برای نیمه دوم بازار احتمالا شاهد تعادل بیشتری در بازار باشیم و بعید نیست که شاخص حرکت کوچکی به سمت بالا داشته باشد.

روز مهم برای بازار دلار

به گزارش مردم سالاری آنلاین،افزایش قیمت دلار از هفته گذشته آغاز شد و در اولین روز هفته جاری این رشد قیمتی سرعت گرفت. کارشناسان دلایل متعددی برای رشد قیمت دلار اعلام می‌کنند. از افزایش نااطمینانی در جامعه گرفته تا تحریم‌های جدید آمریکا علیه ایران.
مجتبی دیبا،کارشناس بازارهای مالی دلایل افزایش قیمت دلار در بازار را بررسی کرد و گفت: افزایش قیمت ارز دور از انتظار نبود. پیش‌بینی‌ها همه حاکی از این بود که دولت تا مدتی می‌تواند فنر ارز را فشرده نگه دارد و نهایتا این فنر رها می‌شود. حالا به نظر می‌رسد که اعترضات، قطعی اینترنت و فیلترینگ واتساپ و اینستاگرام توعی نااطمینانی در جامعه ایجاد کرده است.
به گفته این کارشناس، در چند ماه گذشته، بازارساز به هر شکلی که شده قیمت دلار را مهار می‌کرد. اما در روزهای گذشته مدیریت بازار ارز از دست دولت خارج شده و همین مساله سبب رشد قیمت دلار شد.
روز مهم برای بازار دلار
به گفته دیبا عامل دیگری که به افزایش قمیت دلار دامن زد، تقاضای انباشته شده در بازار است. انباشت تقاضای دلار به عوامل قبلی اضافه شد و ریتم بازار را بهم زد.
در چند ماه گذشته، مذاکرات برجامی، انتظارات تورمی در جامعه را تاحدودی کنترل کرده و مردم منتظر نتیجه برجام بودند که بدانند دلار ارزان می‌شود یا نه. اما حالا به نظر می‌رسد که تکلیف برجام تا حدودی مشخص شده و خریداران منتظر وارد بازار شده‌اند. البته کارشناسان بازارهای مالی هم پیش از این گفته بودند اگر دلار وارد کانال ۳۲ هزار تومان شود، سیگنال خرید صادر می‌کند.
دیبا تاکید می‌کند که در شرایط کنونی، افراد به دنبال ایمن‌تر کردن سرمایه خود هستند که معمولا این سرمایه‌ها به سمت بازار دلار روانه می‌شود. در نتیجه افزایش تقاضا، دلار بازار آزاد با افزایش مواجه شد.
از نظر این کارشناس، تحریم‌ها‌ی جدید آمریکا هم دلیل دیگری برای افزایش قیمت دلار است. روز پنج شنبه ۱۰ شرکت نفتی و پتروشیمی به لیست تحریم‌های جدید اضافه شدند.
روز گذشته قیمت دلار حدود هزار تومان رشد کرد. کارشناسان و معامله‌گران امروز را روز مهمی برای بازار ارز می‌دانند. دیبا در این مورد می‌گوید: امروز برای بازار دلار مهم است و باید دید بازار چه روندی را طی می‌کند. این کارشناس تاکید می‌کند تاریخ طبیعی بازارها که شب گذشته دو خبر مثبت منتشر شد که می‌تواند روی روند بازار اثر بگذارد، یکی آزادی دو زندانی سیاسی و دیگری احتمال آزادسازی منابع بلوکه شده ایران در کره جنوبی. دیبا می‌گوید این دو خبر می‌تواند کمی از التهاب بازار کم کند. اگر روند بازار امروز کاهشی شود، احتمال کاهش بیشتر قیمت وجود دارد جز این، دولت باید به فکر راه دیگری باشد.
ارزپاشی دلار جواب نداد؟
تا قبل از این دولت با ارزپاشی قیمت را مهار کرده بود. اما چرا این بار دولت نتوانست قیمت دلار را در محدوده دلخواه نگه دارد؟ روز پنج‌شنبه دولت ۱۰۰ میلیون دلار به بازار ارز تزریق کرد. اما نتوانست تغییر چندانی در بازار ایجاد کند.
دیبا می‌گوید: هدف بازارساز این بود که در شرایط فعلی، بتواند فضا را آرام کند. اما چشم‌انداز تورمی خریداران به اندازه‌ای قوی بود که بازارساز به هدف خود نرسید.
او توضیح داد: در حال حاضر خبرهای خوب، مثل حصول توافق در برجام می‌تواند بازار را آرام کند و نوسان قیمتی را کاهش دهد. در غیر این صورت بازار به روال طبیعی خود ادامه می‌دهد و هرچقدر هم که بازارساز دلار تزریق کند، تغییری مشاهده نخواهد شد.
این کارشناس بازارهای مالی بیان کرد: حجم نقدینگی و چشم‌انداز دولت برای فروش نفت، قیمت دلار در بلندمدت را تعیین می‌کند.
منبع:تجارت نیوز

‌بازار اول نیمسال ۱۴۰۱

دنياي اقتصاد - نجمه رجب : بازار مسکن در نیمه اول امسال در رده‌بندی بازدهی‌ها، اول شد. قیمت آپارتمان‌های فروش‌رفته در تهران در فاصله ابتدای۱۴۰۱ تا پایان شهریور، ۲۳درصد افزایش یافت. این بازدهی برای بازیگر پرقدرت معاملات مسکن این دوره - سرمایه‌گذاران- در مقایسه با عایدی نیمساله سرمایه‌گذاران در بازارهای ارز و سکه، بیشترین نرخ بوده است. آنچه باعث شد «مسکن» در صدر بازدهی بازارها قرار بگیرد، نوع واکنش سرمایه‌گذاران به وضعیت «نه بدبینی و نه خوش‌بینی به ریسک غیراقتصادی» در ماه‌های اخیر بود که باعث شد اکثریت، ملک را به دیگر دارایی‌ها ترجیح دهند.

بازار مسکن در رتبه نخست رده‌‌بندی بازارهای مقصد سرمایه‌‌گذاری به لحاظ میزان بازدهی نیمسال اول 1401 قرار گرفت. تازه‌‌ترین گزارش از وضعیت بازار مسکن در شهریورماه که توسط بانک مرکزی منتشر شده، حکایت از افت همزمان نبض معاملات مسکن و نیز نبض تورم ملکی در پایتخت دارد. در ماهی که گذشت فقط شش‌‌هزار فقره معامله آپارتمان مسکونی در شهر تهران انجام شد که نسبت به مردادماه 23 درصد افت داشته است.

از سوی دیگر نبض تورم ملکی پایتخت نیز در آخرین ماه تابستان افتاد و میانگین قیمت در معاملات انجام شده فقط 1/ 1 درصد نسبت به مردادماه رشد کرد که یک ریزنوسان بسیار جزئی محسوب می‌شود. بررسی علت افت همزمان نبض معاملات و تورم ملکی حکایت از تاثیرپذیری رفتار معامله‌‌گران ملکی از دو متغیر برون‌‌زای تاریخ طبیعی بازارها بازار مسکن دارد.

به گزارش «دنیای اقتصاد»، شهریور تقریبا سرد بازار مسکن را می‌توان در آمارهای رسمی از وضعیت قیمت و معاملات مسکن رصد کرد. در ماه گذشته میانگین قیمت هر مترمربع آپارتمان مسکونی در پایتخت با ریزنوسان 1/ 1درصدی نسبت به مرداد به 43 میلیون و 220 هزار تومان رسید. به این ترتیب رقم تغییرات متوسط قیمت هر مترمربع آپارتمان مسکونی در شهر تهران طی یک ماه پایانی تابستان فقط 500 هزار تومان بوده و می‌توان ادعا کرد قیمت تقریبا درجا زده است، چراکه تغییرات آن با میزان تغییرات ماهانه قیمت در سال‌های ثبات بازار مسکن نظیر 95 و 96 تقریبا یکسان است. این افت نبض قیمت ناشی از افتادن نبض معاملات ملکی تهران در شهریورماه بود؛ موضوعی که خود متاثر از اتفاقاتی است که در بازارهای موازی طی این ماه رخ داد.

بررسی «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد تغییر جهت انتظارات تورمی در شهریور ماه عامل اصلی تعیین‌کننده در وضعیت بازار مسکن بوده و انتظارات تورمی نیز بیش از هر چیز تحت تاثیر وضعیت ریسک متغیر غیراقتصادی موثر بر بازارها یعنی مذاکرات رفع تحریم‌ها است. از اردیبهشت امسال تا اواخر مرداد ماه اخبار پیرامون پیشرفت مذاکرات نه آن‌‌چنان مثبت و نه آن‌‌چنان منفی بود و به‌طور کلی هیچ‌‌یک از دو نیروی بدبینی و خوش‌بینی در بازار مسکن بر یکدیگر غلبه پیدا نکرد.

این وضعیت سبب شد بازارهایی نظیر ارز و سکه با توجه به نامشخص بودن عاقبت مذاکرات، در مقایسه با بازار مسکن ریسک بالاتری برای سرمایه‌‌گذاری داشته باشند و با اقبال کمتری روبه‌رو شوند.

به این ترتیب دنباله طبیعی خروج از بازار ارز و سکه، ورود به بازار مسکن برای سرمایه‌‌گذاری بود؛ موضوعی که حجم معاملات ملکی در سه ماه اردیبهشت تا تیر را نسبت به میانگین معاملات ماهانه در سال 1400 افزایش داد و روی قیمت نیز اثر گذاشت.

طی سه ماه مذکور به‌طور میانگین ماهانه 11 هزار و 500 فقره معامله مسکن انجام شد و این در حالی است که در هیچ‌‌یک از ماه‌های پارسال حجم معاملات ماهانه مسکن پایتخت به 10 هزار فقره نرسید. اما تغییر در روند پیشرفت مذاکرات احیای برجام در شهریور ماه و دور شدن از دستیابی به توافق سبب شد انتظارات تورمی با مختصات جدیدی در کشور حاکم شود.

به بیان دیگر ناامیدی نسبت به نتیجه‌‌بخش بودن مذاکرات و افزایش محسوس ریسک متغیر غیراقتصادی در آخرین ماه تابستان سبب شد انتظارات تورمی معطوف به بازار ارز و به دنبال آن سکه و طلا شود. به این ترتیب بازدهی ماهانه دلار در شهریور به 5/ 7 درصد رسید و در بازار سکه نیز این بازدهی 8/ 5 درصد بود. در واقع سرازیر شدن سرمایه‌ها به بازارهای ارز و سکه علاوه بر افزایش بازدهی در بازارهای موازی، زمینه‌‌ساز افت معاملات مسکن و به دنبال آن افت نبض تورم ملکی نیز شد. به این ترتیب کمترین تورم ماهانه مسکن از اردیبهشت امسال تاکنون در شهریور ماه رقم خورده است که نشان‌دهنده تاثیر مستقیم و فوری تغییر جهت انتظارات تورمی بر این بازار است. بورس نیز در یکی دو ماه اخیر از نگاه فعالان بورسی عملا از کار افتاده و بازدهی ماهانه آن در شهریور ماه معادل 5 درصد منفی شد.

کارنامه شش ماهه بازدهی بازارها

به گزارش «دنیای اقتصاد»، با وجود اینکه بازدهی ماهانه مسکن معادل 1/ 1درصد بود و از بازدهی دلار و سکه عقب ماند که نشات گرفته از جذاب‌‌تر شدن ارز و سکه برای سرمایه‌‌گذاران تحت تاثیر افزایش انتظارات تورمی ناشی از اخبار ناامیدکننده از مذاکرات احیای برجام بود، اما بررسی کارنامه شش‌‌ماهه بازارهای جاذب سرمایه حکایت از آن دارد که در رتبه‌‌بندی بازدهی، این مسکن است که برای بار دوم در سال جاری صدرنشین شده است.

پیش از این هم بازدهی سه ماهه مسکن در خرداد ماه از هر سه بازار سهام، ارز و سکه پیشی گرفته بود. اکنون نیز با پایان یافتن شهریور، بازدهی نیمسال اول بازار مسکن 23 درصد بوده است. این در حالی است که بازدهی شش‌ماهه دلار 21 درصد، سکه 15 درصد و بورس منفی یک درصد بوده است.

آنچه موجب شده مسکن با وجود اینکه ماه‌های رکودی را پشت سر می‌‌گذارد، امسال دوبار صدرنشین جدول بازدهی بازارها شود، خوش‌بینی نسبی به آینده مذاکرات در پنج ماه نخست امسال بود که سبب شد صاحبان سرمایه ریسک حضور در بازارهای ارز و سکه را بالا ارزیابی کنند و به همین خاطر به بازار ملک به عنوان پناهگاهی امن برای حراست از ارزش سرمایه خود روی بیاورند؛ وضعیتی که به رونق موقتی معاملات مسکن در فاصله اردیبهشت تا تیرماه منجر شد و در مرداد نیز با وجود همزمانی با ایام محرم و صفر که حجم معاملات ملکی به‌طور سنتی کاهش پیدا می‌کند، همچنان نزدیک هشت‌‌هزار واحد آپارتمان در تهران خرید و فروش شد که از کف رکودی قدری بالاتر بود.

صرف‌‌نظر از اینکه این نوع از رونق معاملات را می‌توان بدترین نوع آن در بازار مسکن تلقی کرد، کمااینکه نشات گرفته از تقاضای اصیل و مصرفی در بازار مسکن نبوده، بلکه متاثر از هجوم متقاضیان سرمایه‌‌ای خرید ملک در بازار بوده است، رکود معاملاتی شهریور ماه نیز اتفاق خوشایندی نیست؛ چراکه نشات گرفته از تاریخ طبیعی بازارها تشدید نااطمینانی‌‌ها به آینده و در نتیجه طمع به کسب انتفاع از بازارهای غیرمولد نظیر ارز و سکه است.

شهریور ماه امسال را می‌توان یکی از ماه‌های پرتنش به لحاظ تحولات حوزه سیاست خارجی مرتبط با وضعیت مذاکرات رفع تحریم‌ها معرفی کرد. در ماه گذشته حجم اخبار منفی پیرامون وضعیت ریسک متغیر برون‌‌زای موثر بر بازار مسکن یعنی مذاکرات برجامی که با هدف رفع تحریم‌ها از ماه‌ها پیش در جریان بوده است، به‌شدت افزایش پیدا کرد و انتظارات تورمی برهم‌‌زننده ثبات در بازار ارز به حداکثر رسید.

در این شرایط سرمایه‌‌گذاران با توجه به احتمال افزایش قیمت ارز می‌توانند از بازار نسبتا آرام مسکن به سمت بازارهای زودبازده، هرچند غیرمولد مثل بازار دلار و سکه شیفت کنند تا در کوتاه‌‌مدت عایدی قابل توجهی حاصل کنند.

با این وصف عملا شدت پیدا کردن نیروی نااطمینانی به آینده وضعیت ریسک متغیر غیراقتصادی، سبب شده بخشی از سرمایه‌ها روانه بازارهای ارز و سکه شود و نتیجه شیفت سرمایه‌‌گذاران از مسکن به این بازارها، به شکل ثبات نسبی در بازار مسکن پایتخت منعکس شده است. در واقع در شهریور ماه بازار مسکن دیگر نقش پناهگاه امن سرمایه‌ها را بازی نکرد و شماری از سرمایه‌‌گذاران حضور در بازارهای زودبازده را ترجیح دادند.

شهریور سرد به روایت فعالان بازار ملک

به گزارش «دنیای اقتصاد»، در ماهی که گذشت عمق رکود مسکن به مراتب بیشتر از مرداد ماه و حتی بیشتر از ماه‌های رکودی سال 1400 بود، طوری که حتی تعداد تماس‌‌ها با واسطه‌های ملکی از سوی متقاضیان خرید به‌طور محسوس کاهش پیدا کرد. تحقیق میدانی «دنیای اقتصاد» از فعالان بازار مسکن حاکی از این است که در این ماه گروه اصلی خریداران مسکن از جنس سرمایه‌‌گذاران ملکی بوده‌‌اند و سهم خریدهای مصرفی در این بازار به مراتب کمتر بود.

این تحقیق نشان می‌دهد در بازار مسکن شهریور ماه مراجعه برای خرید ملک با وام در نیمه جنوبی شهر نسبتا قابل توجه بود اما جنس وام‌‌گیرنده‌ها نه خانه اولی‌‌ها، بلکه متقاضیان تبدیل به احسن بود که برای بهبود متراژ یا موقعیت ملک خود، نسبت به انجام دو معامله همزمان اقدام کردند. واسطه‌های ملکی از معاملات تبدیل به احسنی‌‌ها با عنوان «معاملات شرطی» یاد و عنوان می‌کنند یکی از دلایل افت معاملات در ماهی که گذشت، دشواری سر گرفتن معاملات شرطی بود؛ به این معنا که خریداران این معاملات خود فروشنده واحد دیگری بودند و در این شرایط تنظیم جدول پرداختی‌‌ها تنها به میل فروشنده واحد جدید بستگی ندارد، بلکه به استطاعت خریدار نیز وابسته است. به این ترتیب اصرار تبدیل به احسنی‌‌ها به انجام معاملات همزمان و به اصطلاح شرطی، عامل دیگری برای کاهش حجم معاملات در شهریور نسبت به مرداد بوده است.

بررسی جنس فروشنده‌های حاضر در بازار مسکن شهریور ماه نیز نشان می‌دهد در طول این ماه تعداد سازنده‌هایی که قصد فروش واحد نوساز و کلید‌نخورده داشته‌‌اند، بسیار اندک بوده و صرفا سازنده‌هایی که برای اجرای پروژه جدیدی آماده می‌شوند، حاضر به تک‌‌فروشی بوده‌‌اند. البته برخی سازنده‌ها که گره مالی آنها با مبالغ کمتری حل می‌شود، صرفا به اجاره دادن چند واحد اقدام کرده و از فروش خودداری کرده‌‌اند؛ چراکه بازار مناسب‌‌تری برای حراست از ارزش سرمایه خود سراغ ندارند.

در حال حاضر سپرده‌‌گذاری بانکی امن‌‌ترین شیوه سرمایه‌‌گذاری پس از بازار ملک تلقی می‌شود که چون عایدی این بازار در بهترین حالت برابر با عایدی بازار مسکن برآورد می‌شود، سازنده‌ها تمایلی به فروش واحدهای تکمیل‌شده و حضور در بازار پول نشان نمی‌دهند.

یک گروه از فروشنده‌ها نیز تبدیل به احسنی‌‌ها بوده‌‌اند که ظاهرا این گروه انعطاف بیشتری در قیمت نشان دادند و به اصطلاح با خریداران راه آمدند تا معامله به انجام برسد. به‌طور کلی این روزها فروشنده‌های تبدیلی هم به لحاظ اعطای تخفیف و هم به لحاظ انعطاف در شرایط پرداخت چند‌مرحله‌‌ای با خریداران مدارا می‌کنند، اما فروشنده‌های واحدهای نوساز چنین انعطافی نشان نمی‌دهند. در میان فروشنده‌های واحدهای نوساز نیز عمده کسانی که حاضر به فروش شده‌‌اند، سازنده‌هایی هستند که با فروش یک واحد، درصدد تکمیل تجهیزاتی مانند پکیج، کابینت، رادیاتور و. برای بقیه واحدها هستند.

زیان رفت و برگشت‌‌های مکرر در بازار ملک

به گزارش «دنیای اقتصاد»، مساله امروز بازار مسکن رفت و برگشت‌‌های مکرر سرمایه‌‌گذاران در بازار مسکن است. مطالعه رفتار این گروه از متقاضیان بازار مسکن در ماه‌های اخیر نشان‌دهنده این است که هر زمان سایر بازارها برای سرمایه‌‌گذاری ایده‌‌آل نباشد یا ناامن تلقی شود، آنها روانه بازار مسکن می‌شوند و سرمایه خود را به ملک تبدیل می‌کنند؛ چراکه سرمایه‌‌گذاری در این بازار عملا صرفا سودده است و هیچ هزینه‌‌ای به مالک تحمیل نمی‌شود. اگرچه ابزارهای مالیاتی مثل مالیات بر خانه‌های خالی در قانون پیش‌‌بینی شده است، اما ناچیز بودن وصولی این مالیات نشان‌دهنده ناکارآمدی این ابزار برای تنظیم بازار مسکن بوده است؛ کمااینکه راه‌های گریز متعددی برای دور زدن این قانون وجود دارد و گروه‌های مختلفی از مالکان از پرداخت مالیات مذکور معاف شده‌‌اند.

مادامی که بازار مسکن بدون تحمیل کمترین هزینه به ملاکان، پذیرای تقاضای سرمایه‌‌ای به هر تعداد باشد، این تقاضای مصرفی یا همان تقاضای اصلی بازار مسکن است که از جو حضور سرمایه‌‌گذاران در بازار تاثیر منفی می‌‌پذیرد. در واقع رفت و برگشت‌‌های مکرر متقاضیان سرمایه‌‌ای به بازار مسکن تحت تاثیر بالا و پایین وضعیت ریسک متغیر غیراقتصادی، خطری برای متقاضیان مصرفی خرید ملک است که بازار باید در وهله اول به نیاز آنها پاسخ دهد؛ چراکه هر نوبت هجوم تقاضای سرمایه‌‌ای به بازار ملک، شتاب تورم در این بازار را تشدید می‌کند. مطالعه روند بازار مسکن از ابتدای امسال تاکنون نشان می‌دهد ماه‌هاست بازار مسکن پناهگاه امن ملکی بوده و به همین خاطر بازدهی شش ماهه آن بیش از سایر بازارها است.

این موضوع به سیاستگذاران اقتصادی و سیاسی این پیام را می‌دهد که اگر بخش مسکن به عنوان بخشی از اقتصاد که عرضه‌‌کننده گران‌‌ترین کالای خریداری شده افراد در طول عمر آنهاست، به دغدغه اولویت‌‌دار سیاستگذار تبدیل و شرایط خرید مسکن برای خانوارها تسهیل شود، این نظم نامطلوب و دنباله‌‌دار که مسکن را ماه‌ها است به پناهگاه سرمایه‌ها تبدیل کرده و دست متقاضیان مصرفی را خالی گذاشته، بر هم خواهد خورد.

اما چرا مسکن به پناهگاه سرمایه‌های بدون مقصد تبدیل شد؟ پاسخ به این پرسش راه کاهش خطر تورمی در بازار مسکن را روشن می‌کند. وضعیت فعلی بازار مسکن به عنوان انتخاب اصلی سرمایه‌‌گذاران، ناشی از نقش دو بازیگردان اصلی در این بازار شامل ریسک متغیر غیراقتصادی و نیز سیاست‌های اقتصادی، پولی و مالی کشور است.

به این ترتیب راه بر هم زدن رویه حاکم بر اقتصاد که مسکن را تبدیل به مقصد ایده‌‌آل سرمایه‌‌گذاری کرده است، از یک‌‌سو از مسیر کاهش ریسک متغیر غیراقتصادی می‌‌گذرد و از سوی دیگر اصلاح سیاست‌های پولی و مالی می‌تواند در تحقق هدف سیاستگذار در زمینه برقراری ثبات در بازار مسکن و پیشگیری از هجوم مختل‌کننده سرمایه‌‌گذاران به این بازار نقش مهمی ایفا کند.

در حوزه وضعیت ریسک متغیر غیراقتصادی موثر بر بازار مسکن یعنی مذاکرات احیای برجام، این واقعیت باید مورد توجه قرار گیرد که در عین ضرورت رعایت همه خطوط قرمزی که سیاستگذار دنبال می‌کند، لازم است ارتباط این موضوع با مهم‌ترین و ارزشمندترین خرید خانوارها در طول عمرشان در معادلات مربوط به مذاکرات لحاظ شود. در حوزه نقشی که بازیگردان تورمی در بازار مسکن ایفا می‌کند نیز، استفاده از ابزارهایی مثل نرخ بهره می‌تواند برای مهار تورم عمومی به کمک سیاستگذار بیاید. اقداماتی نظیر کنترل نقدینگی و پرهیز از چاپ پول که می‌تواند به‌شدت تورم‌‌زا باشد در کنار کاهش نرخ بهره بین بانکی که یک ابزار کارآمد و تجربه شده در دنیا برای مهار تورم به شمار می‌‌آید، می‌تواند مسیر کاهش نرخ تورم را هموار کند. طبعا در بازاری که تورم عمومی کاهش پیدا کند، تورم مسکن نیز که متاثر از تورم عمومی است در سراشیبی قرار خواهد گرفت و از جذابیت این بازار برای سرمایه‌‌گذاران نیز به همین ترتیب کاسته می‌شود.

اوپک در بالاترین سطح تاثیرگذاری در بازار جهانی نفت قرار دارد

اوپک پلاس برای اولین بار از مارس ۲۰۲۰ به صورت حضوری در وین تشکیل جلسه می‌دهد

در ۱۸ ماه گذشته، روسیه و عربستان سعودی سیاست مشترکی را در بازار نفت در پیش گرفتند - Amer HILABI / AFP

روسیه هفته گذشته و پیش از برگزاری اجلاس ماهانه اوپک پلاس، با توجه به شرایط بازار، خواستار کاهش یک میلیون بشکه‌ای ظرفیت تولید اعضای اوپک پلاس شد. این خواسته مبنی بر کاهش عرضه جهانی نفت در حالی مطرح شد که در هفته‌های اخیر، از سمت کشورهای عمده مصرف‌کننده انرژی خبرهای خوبی در رسانه‌ها منتشر نشده بود. چین به عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده انرژی با کاهش رشد اقتصادی روبرو است و با توجه به کاهش رشد اقتصادی برخی کشورهای عمده مصرف‌کننده انرژی، تقاضای این کشورها برای واردات انرژی نیز دچار نوسان شده است. اروپا کماکان با بحران انرژی مواجه است و هند به خرید نفت ارزان از روسیه ادامه می‌دهد. همچنین در ۱۸ ماه گذشته، روسیه و عربستان سعودی سیاست مشترکی را در بازار نفت در پیش گرفتند و بارها با درخواست آمریکا و سایر کشورهای عمده مصرف‌کننده نفت برای افزایش ظرفیت تولید مخالفت کردند.

اجلاس اوپک

با توجه به مخالفت نکردن عربستان سعودی و سایر کشورهای عمده تولیدکننده نفت با پیشنهاد روسیه برای کاهش یک میلیون بشکه‌ای ظرفیت نفت اعضا، به نظر می‌رسد اوپک پلاس برای کاهش این میزان از ظرفیت تولید آماده است. باید اشاره کرد که اوپک پلاس برای اولین بار از مارس ۲۰۲۰ به صورت حضوری در وین تشکیل جلسه می‌دهد. اکثر کشورهای عضو اوپک پلاس در شرایط فعلی زیر ظرفیت مصوب خود نفت تولید و به بازار عرضه می‌کنند و بنابراین نباید انتظار داشت که کاهش یک میلیون بشکه‌ای نفت در بازار شوک ایجاد کند. برخی کارشناسان انرژی بر این عقیده‌اند که با تصویب کاهش یک میلیون بشکه‌ای، از ماه آینده می‌توان کاهش ۴۰۰ هزار بشکه نفت از ظرفیت واقعی تولید کشورهای عضو در بازار را شاهد بود. کشورهای عرب منطقه نیز این مصوبه را تایید خواهند کرد.

در صورت تصویب کاهش یک میلیون بشکه‌ای ظرفیت تولید، این بزرگ‌ترین کاهش تولید از سال ۲۰۲۰ خواهد بود. در ماه‌های اولیه همه‌گیری و با توجه به کاهش تقاضا، اوپک پلاس ظرفیت تولید را به میزان ۱۰ میلیون بشکه در روز کاهش داده بود. روز یکشنبه، دوم اکتبر، برخی منابع مطلع به رسانه‌ها گفتند که احتمالا اوپک کاهش ظرفیت بیش از یک میلیون بشکه در روز را نیز بررسی خواهد کرد. این میزان کاهش تولید (یعنی بیش از یک میلیون بشکه در روز) می‌تواند به‌صورت داوطلبانه و از طریق عربستان سعودی صورت گیرد.

تداوم نقش اوپک در بازار

در دوران همه‌گیری کرونا و در زمان جنگ قیمت نفت، برخی رسانه‌ها به کاهش تاثیرگذاری اوپک در معادلات بازار جهانی انرژی و افزایش امکان فروپاشی این سازمان اشاره کرده بودند؛ اما تحولات دو سال اخیر نشان داد که اوپک همچنان عاملی موثر و حیاتی در بازار نفت است. جف کوری، مدیر ارشد تحقیقات کالاهای جهانی شرکت گلدمن ساکس، روز دوشنبه، ۳ اکتبر، در مصاحبه با شبکه تلویزیونی سی‌ان‌بی‌سی، گفت که اوپک اکنون برای کاهش ظرفیت تولید خود انگیزه لازم را دارد و این سازمان تنها تولیدکننده نفت در جهان است که در شرایط فعلی چنین ظرفیتی را دارا است.

Read More

This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)

او گفت: «من دوست دارم استدلال کنم که نظم قدیمی بازار نفت بازگشته و اوپک احتمالا از هر زمان دیگری در تاریخ ۶۰ ساله خود از زمان تاسیس این سازمان، قدرتمندتر است. یکی از دلایلی که باعث شد قدرت اوپک افزایش یابد، این است که ما در منابع انرژی جایگزین سرمایه‌گذاری نکرده‌ایم.»

تحلیلگران بازار به پتانسیل بالای عربستان سعودی و امارات برای کاهش ظرفیت تولید مازاد اشاره کرده‌اند. در دهه گذشته، در برخی مقاطع زمانی، رونق نفت شل آمریکا قدرت تاثیرگذاری اوپک بر بازارهای نفت را کاهش داده بود اما در سال‌های اخیر، برخی تولیدکنندگان داخلی نفت شل در آمریکا به جای پمپاژ نفت بیشتر، بر بازگشت سرمایه به سهامداران تمرکز کردند و این سیاست به کاهش تدریجی تاثیر صنعت نفت شل بر بازارهای جهانی منجر شد.

به گفته کوری، دلیل اینکه اوپک می‌خواهد ظرفیت تولید خود را کاهش می‌دهد، حتی در شرایطی که بازار نفت می‌تواند با کمبود مواجه شود، این است که قیمت نفت خام تا ۴۰ درصد کاهش یافته و شرایط فعلی بازار هم سرمایه‌گذاران را از بازار فراری داده است.

روز دوشنبه، با توجه به درخواست کشورهای عضو اوپک برای کاهش ظرفیت تولید، قیمت نفت ۳.۶ دلار در هر بشکه افزایش یافت. نفت برنت با ۳.۶۸ دلار افزایش قیمت به ۸۸.۸۲ دلار در هر بشکه رسید. البته این افزایش قیمت مقطعی است. قیمت سبد نفتی اوپک نیز به ۸۹ دلار رسید (۳۹درصد کاهش در شش ماه گذشته). کشورهای عرب حوزه خلیج فارس با توجه به شرایط بازار درصدد فروش نفت‌های ذخیره خود به قیمت فعلی بازارند، قبل از اینکه قیمت‌ها دوباره کاهش یابد.

پایان آتش‌بس در یمن تهدیدی علیه امنیت جهانی انرژی است

در روزهای گذشته، حوثی‌ها پایان آتش‌بس شش ماهه یمن با ائتلاف عربستان سعودی و امارات را اعلام کردند. در دو سال گذشته، حوثی‌ها با پهپادهای ایرانی به زیرساخت‌های انرژی عربستان سعودی و امارت حمله کردند. با پایان آتش‌بس، بیم آن می‌رود که حملات پهپادی و موشکی به زیرساخت‌های انرژی کشورهای عرب منطقه به‌ویژه عربستان سعودی افزایش یابد. وقوع چنین حمله‌ای امنیت عرضه انرژی را با چالش بزرگی مواجه خواهد کرد.

کاهش قابل توجه ظرفیت تولید نفت اوپک ممکن است با خشم و نارضایتی دولت بایدن روبرو شود. واشنگتن معتقد است افزایش ظرفیت تولید نفت اوپک باعث می‌شود درآمدهای ارزی روسیه از قبل صادرات نفت کاهش یابد. در این راستا، اروپا هم به دنبال تعیین سقف قیمت برای نفت و گاز وارداتی از اروپا است. افزایش قیمت نفت در ماه‌های آینده می‌تواند شرایط را برای بازگشت سرمایه‌گذاران به صنعت نفت جهان مساعدتر کند. تحولات بازار جهانی انرژی نشان می‌دهد که به‌رغم برخی تلاش‌ها برای کاهش نقش اوپک در بازار جهانی انرژی این سازمان همچنان در بازار نقشی کلیدی ایفا می‌کند.

برخی رسانه‌های آمریکا بر این اعتقادند که سریع‌ترین راه برای کاهش قدرت اوپک پلاس، افزایش ظرفیت تولید نفت آمریکا، کانادا و سایر تولیدکنندگان غربی است. ادعا می‌شود که برخی از این کشورها به‌راحتی می‌توانند ظرفیت تولید را افزایش دهند اما برای این کار باید برنامه‌ریزی دقیقی صورت گیرد و منابع مالی لازم فراهم شود. در این بین، بهترین راه برای اوپک پلاس به منظور ممانعت از سرمایه‌گذاری جدید شرکت‌های نفتی غربی، پایین نگه داشتن قیمت نفت است.

با توجه به مشکلاتی که پیش روی روند گذار انرژی وجود دارد، سیاست‌گذارانی که از تغییرات آب‌وهوایی نگران‌اند، در تلاش برای فراهم کردن شرایط جذب منابع مالی و فناوری‌های لازم در بخش انرژی‌های تجدیدپذیرند. البته این روند زمان‌بر است و در بخش انرژی بادی و خورشیدی، علی‌رغم پتانسیل بالای کشورها، هنوز سهم این انرژی‌ها (کل انرژی‌های تجدیدپذیر) در سبد انرژی دنیا حدود ۱۲ درصد است. احداث نیروگاه‌های اتمی جدید هم زمان‌بر است و مسئله تهیه سوخت اتمی و نحوه نگهداری پسماند اتمی تاکنون به‌درستی حل‌وفصل نشده است. همه این شرایط باعث می‌شود که نقش مهم اوپک در بازار جهانی انرژی ادامه داشته باشد.