مزایای معاملات سهام

عرضه اولیه چیست؟ دلایل جذاب بودن خرید سهام اولیه

عرضه اولیه سهام چیست؟ مزایای سهام اولیه کدامند؟ در این مطلب از سایت کارگزاری سرمایه و دانش به توضیح کامل عرضه اولیه پرداخته و روش های خرید آن را توضیح می دهیم.

فعالیت و موفقیت در هر بازار نیازمند دانش تخصصی و آشنایی با اصطلاحات رایج آن است و بازار سرمایه نیز از این قائله مستثنا نیست. در بازارهایی مانند بورس و فرابورس با اصطلاحاتی برخورد می‌کنید که آشنایی و بهره‌گیری از بسیاری از آن‌ها می‌تواند برای شما سودآور باشد.

اگر به ‌تازگی شروع به سرمایه‌گذاری در بازار بورس کرده‌اید، حتماً این سؤال برای شما پیش‌آمده است که عرضه اولیه سهام چیست و چه مزایایی دارد؟ واقعیت این است که آشنایی با مفهوم و نحوه خرید عرضه اولیه به بسیاری از تازه‌واردان بازار بورس و فرابورس کمک کرده و در مدت‌زمان کمی، سود نسبتاً زیادی را برای آن‌ها ایجاد می‌کند. تقریباً نزدیک به 90 درصد عرضه‌های اولیه سهام شرکت‌ها توانسته‌اند بین 20 تا 30 درصد سود برای سرمایه‌گذاران ایجاد کنند. بنابراین، این نوع سرمایه‌گذاری می‌تواند ریسک کمتری را برای تازه‌واردان به وجود آورد. در این مطلب به زبان ساده خواهیم گفت که مفهوم و مزایای عرضه اولیه چیست و به چه روش‌هایی انجام می‌شود.

عرضه اولیه بورس چیست؟

عرضه اولیه سهام در واقع اصطلاحی است که از ترجمه عبارت انگلیسی Initial Public Offering (IPO) گرفته می‌شود و به نخستین تجربه عرضه سهام یک شرکت در بازار بورس یا فرابورس گفته می‌شود. توجه داشته باشید که این شرکت به ‌تازگی تأسیس نشده است؛ بلکه به ‌تازگی برای عضویت و جذب سرمایه در بازار بورس واجد شرایط شده و می‌تواند درصد مشخصی از سهام خود را برای اولین بار در این بازار مالی عرضه کند.

شرایط «درج نماد» و کسب مجوزهای لازم برای حضور شرکت‌ها در بازار بورس بسیار دشوارتر از بازار فرابورس است و صلاحیت آن‌ها با تعیین ارزش، تخمین سودآوری آتی، تخمین نرخ بازدهی مورد انتظار سرمایه‌گذار و. به اثبات می‌رسد.

شرایط و نحوه انجام خریدوفروش عرضه اولیه با سهام عادی اندکی متفاوت است و معمولاً بسیاری از سرمایه‌گذاران تمایل به خرید آن‌ها دارند. اگر بخواهیم در یک جمله بگوییم که دلیل تمایل زیاد سرمایه‌گذاران بازار بورس به خرید عرضه اولیه سهام چیست، تنها میزان سود بالا در زمان کم و ریسک پایین آن را می‌توان کافی دانست.

جالب است بدانید که حتی در برخی از عرضه اولیه‌ها شاهد سود 100 درصدی بوده‌ایم. بسیاری از فعالان بازار بورس می‌توانند با سرمایه‌های اندک برای خرید سهام اولیه اقدام کنند و در این میان، برای سرمایه‌گذاری‌های بزرگ‌تر با ریسک بالاتر آماده شوند.

مزایای عرضه اولیه سهام برای شرکت‌ها

همان‌طور که بیان شد، درج نماد شرکت‌ها در بازار بورس بسیار دشوارتر از حضور در فرابورس است. این شرکت‌ها معمولاً طی چند سال فعالیت مطلوب، به شرایط مطلوب‌تری از نظر برآوردهای الزامات قانونی رسیده‌اند. بنابراین، با جذب سرمایه و خریدوفروش سهام آن‌ها در بازار بورس، احتمال بازدهی مثبت در زمان کم بسیار زیاد است. به این ترتیب، ورود این شرکت‌ها به بازار بورس می‌تواند مزایای متعددی را متوجه این شرکت‌ها کند که مهم‌ترین آن‌ها موارد زیر هستند:

با ورود و عرضه سهام شرکت‌ها در بازار بورس، تأمین مالی شرکت به سهولت انجام می‌شود.

ورود به بازار بورس موجب افزایش نقدشوندگی سهام و تقلیل هزینه سرمایه می‌شود.

قدرت چانه‌زنی نهادها و شرکت‌ها بعد از ثبت نماد در بازار بورس به‌طور چشمگیری افزایش می‌یابد.

اعتبار شرکت در بازارهای داخلی و بین‌المللی با حضور در بازار بورس افزایش پیدا می‌کند.

بهبود سیستم اطلاعات حسابداری شرکت و افزایش کنترل‌های داخلی از جمله الزامات و مزایای حضور بازار بورس به شمار می‌آید.

ساختارهای مالی و اقتصادی سازمان‌ها و شرکت‌ها پس از ورود و عرضه سهام در بازار بورس بهبود می‌یابد و به تبع آن، الزامات پذیرش اوراق بهادار رعایت می‌شوند.

دلایل جذاب بودن عرضه اولیه برای سرمایه‌گذاران

سرمایه‌گذاری در بازار بورس قطعاً بازدهی بیشتر و سریع‌تری نسبت به خرید طلا، ملک، ارز و. خواهد داشت. معمولاً برای کسب سود از خرید طلا و ملک باید بیش از 1 یا دو سال از خریدوفروش آن‌ها خودداری کرد. این در حالی است که بسیاری افراد به ‌صورت ماهانه، روزانه و حتی دقیقه‌ای از بورس سود به دست می‌آورند. لازم به ذکر است که فعالیت در بازار بورس نیازمند دانش، مهارت تحلیل بازار و روحیه ریسک‌پذیر است؛ اما سرمایه‌گذاری در ملک، طلا و امثال آن‌ها ریسک بسیار پایینی دارد. پس دلیل تمایل افراد به خرید سهام و عرضه اولیه سهام چیست؟

بازدهی مطلوب در زمان کوتاه

در میان روش‌ها و ترفندهای مختلف افزایش سود در بازارهای مالی، خرید عرضه اولیه یکی از محبوب‌ترین‌ها به شمار می‌آید. زیرا این سهام باقیمتی پایین‌تر از ارزش ذاتی آن‌ها عرضه می‌شوند و در مدت‌ زمان کوتاهی شاهد رشد مطلوب قیمت آن‌ها خواهیم بود. بنابراین، بسیاری افراد تمایل دارند این سهام را خریده و پس از افزایش قیمت بفروشند. تجربه ثابت کرده است که اکثر عرضه اولیه‌ها موفق بوده و ریسکی در خرید آن‌ها وجود ندارد. بنابراین، نیاز به تحلیل‌های خاص، پیگیری هر روزه و پذیرش ریسک ندارند. بسیاری از تازه‌واردان بازار بورس به دلایل مذکور از عرضه اولیه بورس استقبال می‌کنند.

امکان بهره‌مندی تمام شرکت‌کنندگان در عرضه اولیه

یکی دیگر از دلایل محبوبیت عرضه اولیه بورس در میان فعالان بازار بورس، تغییر روش تخصیص عرضه اولیه به بوک بیلدینگ (Book Building) است. عرضه اولیه سهام تا پیش‌ از این با یک قیمت ثابت و در زمان مشخص انجام می‌شد. بنابراین، هر کسی که زودتر سفارش خود را ثبت می‌کرد، اولویت تخصیص سهام با ایشان بود. به‌این‌ترتیب، بسیاری افراد موفق به خرید سهام اولیه شرکت‌ها نمی‌شوند. این در حالی است که اکنون و پس از تغییر روش، سهام بین تمام عرضه‌کنندگان تقسیم می‌شود و اولویت بر اساس زمان ثبت سفارش نیست. اگرچه در این روش ممکن است میزان سهام کمتری به هر کد بورسی تعلق بگیرد؛ اما خوشبختانه هیچ‌کس برای بهره‌گیری از این فرصت ناکام نمی‌ماند.

عرضه اولیه به چه روشی انجام می‌شود؟

روش‌های متعددی برای انجام عرضه اولیه وجود دارند؛ اما دو روش بوک بیلدینگ و حراج (اولویت زمان) از جمله رایج‌ترین روش‌هایی هستند که اغلب شرکت‌ها از آن‌ها بهره می‌گیرند. اما ویژگی‌ها و مزایای هر یک از این دو روش عرضه اولیه چیست؟

اگر از بسیاری از فعالان بازار بورس بپرسید که بهترین روش انجام عرضه اولیه سهام چیست، قطعاً از مشخصه‌ها و مزایای روش بوک بیلدینگ برای شما صحبت می‌کنند. در حال حاضر اکثر عرضه‌های عمومی به روش بوک بیلدینگ انجام می‌شوند. برای خرید عرضه عمومی به روش بوک بیلدینگ، ورود سریع به سیستم و ثبت سفارش عجولانه در یک ‌زمان مشخص الزامی نیست.
معمولاً یک بازه زمانی 1 الی 2 ساعته به‌ عنوان زمان ثبت سفارش برای تمام شرکت‌کنندگان در عرضه اولیه مشخص می‌شود و افراد می‌توانند با آرامش به ثبت سفارش خود بپردازند. در این روش، حداکثر تعداد سهام و یک قیمت کارشناسی شده به ‌عنوان کف قیمتی و مشخص می‌شود. افراد می‌توانند سهام موردنظر خود را با قیمتی در حدود 5 تا 20 درصد بیشتر از کف مشخص ‌شده و تعداد سهم برابر یا کمتر از حداکثر تعداد مجاز سفارش دهند. در نهایت بسته به تعداد افراد و سهام، سهم‌ها میان افراد تقسیم می‌شوند. در این روش، اولویت با کسانی است که قصد خرید سهام با بیشترین قیمت را دارند. البته دقت کنید که قیمت بسیار بالاتری را برای خرید سهام ثبت نکرده باشید. در روش بوک بیلدینگ همه شرکت‌کنندگان موفق به خرید و بهره‌گیری از سرمایه‌گذاری می‌شوند.

حراج (اولویت زمان)

در روش حراج، سازمان بورس از قبل مشخص می‌کند که قیمت عرضه اولیه سهام چیست و در چه روز و ساعتی می‌توانید اقدام به خرید کنید. برخی شرکت‌ها به دلیل ترافیک بالای خرید عرضه عمومی سهام، زمان ثبت سفارش را به بعد از ساعت کاری بازار بورس (بعد از ساعت 12:30) اعلام می‌کنند. به‌این‌ترتیب، اختلالی در ارتباط با سیستم ایجاد نمی‌شود. شما باید در زمان مقرر در حراج حاضر شده و سریعاً اقدام به خرید کنید؛ زیرا در این روش اولویت با افرادی است که سریع‌تر اقدام به خرید کرده‌اند. بسیاری افراد به همین دلیل موفق به خرید سهام نمی‌شوند.
در ادامه توجه داشته باشید که سفارش شما باید در محدوده تعداد و با قیمت مشخص باشد. برای مثال، اگر سازمان بورس اعلام کرده باشد که حداکثر تعداد سهام و قیمت هر سهم به ترتیب 1500 و 1000 است، شما باید به این اصول پایبند باشید. برای مثال، شما نمی‌توانید 1501 سهم را خریداری کنید و با خطای «شما مجاز به این تعداد خرید نیستید» مواجه می‌شوید و در این فاصله زمانی ممکن است فرصت خرید را از دست ‌داده باشید. لازم به ذکر است که خرید تعداد سهام کمتر (1300 در مثال) امکان‌پذیر است.

مراحل خرید عرضه اولیه سهام

اگر می‌خواهید بدانید شرایط و مزایای معاملات سهام ابزار لازم برای خرید عرضه اولیه سهام چیست، با برداشتن چهار قدم همراه ما می‌توانید سفارش خود را ثبت کنید. این چهار قدم به ‌طور خلاصه شامل موارد زیر هستند:

قدم اول: ثبت‌نام و دریافت کد بورسی

هر فرد برای حضور و فعالیت در بازار بورس به یک کد بورسی نیاز دارد. کد بورسی را می‌توانید با ثبت‌نام در سامانه سجام بورس و مراجعه به یکی از کارگزاری‌های مجاز دریافت کنید. بعد از احراز هویت و انتخاب کارگزاری، یک نام کاربری به همراه رمز ورود به سامانه معاملاتی به شما تعلق می‌گیرد. در حال حاضر بیش از 150 کارگزاری فعال در ایران وجود دارند که فعالین بازار سرمایه از طریق سامانه آنلاین آن‌ها و در پورتفوی خود می‌توانند اقدام به معامله سهام و اوراق بهادار کنند. برای تکمیل این مرحله به مشخصات و مدارک شناسایی شامل کارت ملی و شناسنامه نیاز خواهید داشت.

قدم دوم: اطلاع از زمان عرضه اولیه

زمان دقیق عرضه اولیه شرکت‌ها از طریق رسانه‌های مختلف و اخبار قابل ‌پیگیری هستند. بااین‌حال، معمولاً کارگزاری‌ها اطلاع‌رسانی زمان عرضه‌های عمومی سهام را به‌عنوان یکی از خدمات خود به کاربران ارائه می‌دهد. به‌این‌ترتیب، حداقل از چند روز قبل شما از تشکیل شدن عرضه اولیه بورس، زمان دقیق شامل روز، ساعت و محدوده زمانی مجاز برای ثبت سفارش، سهمیه هر کد معاملاتی، محدوده یا کف و سقف قیمت هر سهم و. مطلع می‌شوید.

قدم سوم: برآورد سهمیه هر کد معاملاتی در عرضه مزایای معاملات سهام اولیه

همان‌طور که بیان شد، برای هر کد معاملاتی سهمیه یا تعداد سهام مجاز مشخص ‌شده است. اما معمولاً به دلیل تعداد بالای شرکت‌کنندگان در عرضه عمومی، به هر فرد تعداد کمتری نسبت به این محدوده تخصیص پیدا می‌کند. بنابراین، با توجه به تعداد افرادی که در عرضه اولیه‌های گذشته شرکت کرده‌اند و احتمالاً در عرضه‌های بعدی نیز شرکت می‌کنند؛ تعداد سهمی که به هر کد بورسی تخصیص پیدا می‌کند قابل پیش‌بینی خواهد بود. سپس متناسب با قیمت همان میزان سهم، نقدینگی و قدرت خرید تأمین می‌کنیم.

قدم آخر: حساب پورتفوی شما باید به میزان تقریبی سهمیه هر کد معاملاتی شارژ شده باشد. به‌این‌ترتیب، می‌توانید سفارش خود را در زمان مشخص‌ شده برای عرضه اولیه ثبت کنید. در کنار اطلاع‌رسانی‌های رسانه‌ها و پیامک کارگزاری در مورد بازه زمانی عرضه، همچنین می‌توانید از طریق مشاهده پیام‌های ناظر در سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران یا سامانه کارگزاری خود به اطلاعات دسترسی پیدا کنید.

عوامل موثر در رشد قیمت سهام پس از عرضه اولیه چیست

رشد قیمت سهام خریداری ‌شده از روز بعد از اتمام فرایند عرضه اولیه آغاز می‌شود؛ اما قطعاً این روند صعودی همیشگی نخواهد بود. معمولاً در ابتدا شاهد افزایش تقاضا برای سهام جدید بازار هستیم. بااین‌حال، هیچ‌یک از سهامداران تمایل به فروش ندارند و همه به انتظار یک فرصت مناسب برای فروش در بالاترین قیمت ممکن نشسته‌اند.

تقاضای بالا و عدم وجود عرضه موجب افزایش قیمت 5 درصدی در هر جلسه معاملاتی می‌شود. با افزایش قیمت، سهامداران شروع به فروش سهام می‌کنند و به‌ مرور زمان شاهد به تعادل رسیدن عرضه و تقاضا خواهیم بود. در زمان تعادل این دو رکن، میزان عرضه از طرف سهامداران و تقاضا از جانب سایر فعالان بازار بورس تقریباً مساوی است

زمان مناسب فروش سهام عرضه اولیه

ملاک مناسب برای فهمیدن زمان درست فروش عرضه اولیه چیست؟ با توجه به اینکه عرضه‌های اولیه هیچ اطلاعات مفیدی برای تحلیل رفتار سهم‌ها در اختیار فعالان قرار نمی‌دهند، ارزش ذاتی سهم می‌تواند به یک ملاک خوب برای زمان مناسب فروش سهام عرضه اولیه تبدیل شود. در این ترفند، شما باید سهام را تا زمانی که قیمت سهام به بالای ارزش ذاتی می‌رسد نگه‌ دارید.
این مرحله ممکن است بیشترین قیمت و بهترین زمان برای فروش سهام باشد. بااین‌حال، بعد از این مرحله تصمیم با شما خواهد بود و می‌توانید فروش را آغاز کنید یا در صورت مشاهده پتانسیل سودآوری در شرکت، همچنان سهام را حفظ کنید.

عرضه اولیه معمولاً به ‌صورت ماهی یک‌بار اتفاق می‌افتد؛ بااین‌حال، ممکن است حتی تا 3 یا چهار ماه نیز هیچ شرکتی وارد بازار بورس نشود و عرضه اولیه در پیش رو نداشته باشیم. به‌این‌ترتیب، بهتر است در تمام عرضه اولیه‌ها شرکت کرده و سود خود را از آن کسب کنید. برخی از کارگزاری‌ها همچنین امکان خرید اعتباری (خرید بدون قدرت خرید و با استفاده از اعتبار کارگزاری) را در اختیار کاربران خود قرار می‌دهند.

معاملات آنلاین سهام چیست؟ حذف واسطه‌ها و انجام معاملات در لحظه

در عصر فعلی، اینترنت جایگاه مهمی در دنیا پیدا کرده است و تمام ابعاد زندگی بشر را تحت تاثیر قرار داده است. بیشتر کسب ‌و کارها سعی کرده‌اند به شکلی، فعالیت خود را اینترنتی و آنلاین کنند چرا که سرعت و سهولت انجام معاملات در آن بیشتر است. بازار سرمایه نیز از این جریان مستثنی نیست زیرا اگر زیرساخت‌ها و ملزومات مورد نیاز برای انجام معاملات آنلاین بازار سهام فراهم شده باشد، امکان جذب سرمایه بیشتر هم می‌شود. به همین دلیل، هم در معاملات بورس و هم در معاملات آتی سکه در بازار بورس کالا، سامانه معاملاتی برخط ایجاد شده است. البته این معاملات محدودیت‌هایی نیز به همراه دارد اما به طور کلی مزایای آن به اندازه‌ای است که نمی‌توان از آن‌ها چشم‌پوشی کرد. در ادامه، سازوکار این شیوه معاملاتی را مرور خواهیم کرد. اما بهتر است ابتدا به شکلی دقیق بررسی کنیم که منظور از معاملات آنلاین سهام چیست و چه مزایا و محدودیت‌هایی دارد.

معاملات برخط یا آنلاین بورس چیست؟

معاملات برخط یا آنلاین بورسی، فرایندی است که طی آن سرمایه‌گذار می‌تواند با در دست داشتن کد معاملات برخط، خرید و فروش خود را به صورت مستقیم انجام دهد. در این روش، پس از این ‌که سرمایه‌گذار معامله خود را ثبت می‌کند، سفارشش به هسته معاملاتی بورس اوراق بهادار و یا فرابورس ارسال می‌شود.

پیش‌تر و در سال‌های قبل، معاملات سهام تنها از طریق ایستگاه‌های معاملاتی شرکت‌های کارگزاری انجام می‌شد. اما در سال‌های اخیر، سرمایه‌گذاران می‌توانند خودشان از طریق شبکه‌های کارگزاری، معاملات برخط سهام را انجام دهند. اکنون در بازار بورس می‌توان به دو شیوه، معاملات آنلاین را انجام داد. نخست از طریق سیستم کامپیوتر رومیزی یا لپ‌تاپ. دیگری به کمک تلفن همراه. در هر دو صورت سهام‌داران باید ابتدا به اینترنت متصل شوند و سپس از طریق مرورگر به پنل کارگزاری متصل شوند یا به اپلیکیشن کارگزاری خود مراجعه کرده و به معامله بپردازند.

پیاده‌سازی سیستم معاملات برخط یکی از بزرگ‌ترین رویدادهایی بود که در بازار بورس ایران به وقوع پیوست؛ چرا که با این کار افراد توانستند به راحتی و با آسایش بیشتری سرمایه‌گذاری کنند. از جمله مزایایی که با راه‌اندازی سامانه معاملات برخط سهام به وجود آمد، گسترش بازار بورس و افزایش نقدشوندگی بود.

امکانات سامانه معاملات برخط یا آنلاین سهام

اگر بخواهیم سامانه معاملات برخط یا آنلاین سهام را با کارگزاری مقایسه کنیم، باید گفت امکانات سیستم آنلاین کمتر است. مثلا در سامانه معاملات آنلاین، سهام‌دار تنها می‌تواند سه یا پنج ردیف از سفارش‌های خرید و فروش را ببیند. یا در این سیستم امکان خرید اعتباری وجود ندارد. یعنی تمام مبلغ معامله باید از قبل در حساب موجود باشد.

در معاملات برخط سهام، می‌توان آمار مربوط به نمادهای بورسی، شاخص و همین‌طور سه یا پنج سفارش اول خرید و فروش سهام را مشاهده کرد. به علاوه می‌توان نسبت خریداران و فروشندگان را نیز در نمادهای مختلف بررسی کرد. پس از این‌که سرمایه‌گذار سهامی را می‌خرد، آن سهام در پرتفوی او قابل نمایش و مدیریت خواهد بود.

سیستم معاملات برخط یا آنلاین سهام در ایران

سیستم معاملات برخط یا آنلاین سهام در ایران تحت نظارت کارگزاران و هم‌چنین سازمان بورس اوراق بهادار است. در این سیستم اجباری وجود ندارد که کارگزار خودش معاملات را انجام دهد. آن‌چه نیاز است، یک سیستم کامپیوتری یا موبایل همراه با اینترنت است. پس از آن‌که سهام‌دار وارد پنل کارگزاری می‌شود، می‌تواند اطلاعات سهم‌های دیگر را نیز در لحظه رصد کند.

تفاوت معاملات برخط و معاملات غیربرخط در چیست؟

افرادی که می‌خواهند در بازار بورس فعالیت کنند، باید حتما کد بورسی داشته باشند. به همین دلیل به سراغ کارگزاری‌ها می‌روند. خدمات هر کارگزاری می‌تواند شامل خدمات آفلاین (غیربرخط) و خدمات آنلاین (برخط) باشد.

در واقع سهام‌داران نیز مطابق با این دسته‌بندی، به دو گروه تقسیم می‌شوند. گروه اول افرادی هستند که از کارگزاری می‌خواهند تا امور آن‌ها را انجام دهد. به این ترتیب کارگزاری با اجازه و مطابق با میل سهام‌دار می‌تواند خرید یا فروش سهام را انجام بدهد. این شیوه معاملات، همان شیوه آفلاین است. به بیان دیگر، در معاملات آفلاین،‌ سهام‌دار با کارگزار ارتباط برقرار می‌کند. مثلا از طریق تماس تلفنی درخواست خود را مطرح می‌کند. سپس کارگزار ثبت سفارش را انجام می‌دهد. اما در برخی از موارد، سهام‌دار معاملات را خودش انجام می‌دهد و ارتباط مستقیمی با کارگزار برقرار نمی‌کند. در این روش معاملات به صورت آنلاین یا برخط انجام می‌شوند.

بیشتر بخوانید

افراد در هنگام استفاده از سامانه معاملات آنلاین می‌توانند در لحظه اقدام به ویرایش یا ثبت سفارش کنند. در این حالت افراد یک کد معاملاتی آنلاین دارند که می‌توانند با آن، درخواست‌های خود را به سرعت انجام دهند؛ اما در معاملات آفلاین، سهام‌دار باید ابتدا با کارگزاری ارتباط بگیرد و در این حالت، درخواست مشتری به دلیل حجم و مشغله بالای کارگزاری، در لحظه انجام نمی‌شود.

کد معاملات آنلاین چیست؟

کد معاملات آنلاین در واقع نام کاربری و رمز عبوری است که سهام‌دار از کارگزاری دریافت می‌کند. در حقیقت برای دریافت این کد لازم است که ابتدا کد بورسی دریافت کرده باشید. به این ترتیب می‌توانید معاملات آنلاین را انجام دهید. دقت کنید که هر سهام‌دار می‌تواند چند کد معاملات آنلاین از چند کارگزاری مختلف داشته باشد؛ در حالی‌ که نیازی به دریافت مجدد کد بورسی نیست. برای دریافت این کد کافی است شخص با در دست داشتن مدارک مورد نیاز، به کارگزاری موردنظر خود مراجعه کند. کد بورسی تنها یک بار برای هر فرد و از طرف سازمان بورس و با واسطه‌ی کارگزاری‌ها صادر می‌شود، اما کد معاملاتی برای هر فرد به تعداد کارگزاری‌هایی که در آن عضو هست، از طرف آن کارگزاری صادر می‌شود.

پس از آن‌ که سهام‌دار مجوز فعالیت آنلاین را از کارگزاری دریافت می‌کند (یعنی همان نام کاربری و رمز عبور)، می‌تواند وارد سامانه معاملات برخط سهام شود. سپس می‌تواند در ساعات کاری بازار، سفارش خود را مستقیماً ثبت کند. در معاملات آنلاین سهام، چنان‌چه شرایط معاملاتی سهم به لحاظ قیمت و زمان فراهم باشد، معاملات بدون نیاز به شخص ثالث در لحظه انجام خواهد شد.

محدودیت معاملات آنلاین چیست؟

مطابق ماده ۱۰ دستورالعمل معاملات برخط سهام و اوراق بهادار در بورس و فرابورس، محدودیت‌هایی برای معاملات آنلاین وجود دارد. این محدودیت‌ها مطابق بخش‌نامه‌هایی به کارگزاری‌ها اعلام شده است که عبارت‌اند از:

• محدوديت در نوع سفارش
• محدوديت در زمان فعاليت
• محدوديت فعاليت بر روی نماد‌های معاملاتی، صنعت، بازارهای خاص يا بازارهای بورس و فرابورس
• محدوديت در انجام معامله در عرضه های خاص
• محدوديت در حجم سفارش
• محدوديت در قيمت سفارش
• محدوديت معاملاتی برای مشتری یا مشتریان خاص
• محدوديت در تعداد مشتريان هر عضو
• محدوديت در حجم معاملات مشتريان
• محدوديت درصد تفاوت قيمت سفارش با دامنه مظنه بازار
• محدوديت درصد تفاوت قيمت سفارش با قيمت آخرين معامله
• محدوديت تفاوت قيمت نسبت به معامله قبل برای سفارش‌هایی با حجم پايين

محدودیت در نوع سفارش‌ها

برای مشتری‌هایی که از طریق سامانه برخط سهام اقدام به خرید و فروش می‌کنند، محدودیت‌هایی به لحاظ قیمتی وجود دارد. اما به لحاظ زمانی محدودیتی در کار نیست و سفارش‌ها شامل Open، Date و Day هستند.

محدودیت در زمان فعالیت

نخست آن‌ که ساعت انجام معاملات برخط سهام اکنون از ۰۸:۴۵ تا ۱۲:۳۰ است. البته این زمان ممکن است با گذشت زمان تغییر کند. به علاوه مشتریان معاملات برخط نمی‌توانند در زمان حراج نمادهایی که بازگشایی شده‌اند، سفارش خود را وارد کنند.

محدودیت انجام معامله در عرضه‌های خاص

مشتریان معاملات بر خط سهام، در هنگام حراج نمادهایی که بازگشایی می‌شوند، می‌توانند سفارش‌های خود را با رعایت محدودیت‌های قیمتی درج کنند. عرضه‌های خاص، به عرضه اولیه و هم‌چنین بازگشایی نمادهای بورسی با مکانیزم حراج مربوط است. مشتریان در عرضه‌های حراج نمی‌توانند قیمتی بالاتر از بهترین قیمت بازار را درج کنند.

بیشتر بخوانید

ممکن است بورس در روزهای عرضه اولیه از عدم امکان مشتریان برخط برای انجام معامله خبر دهد. به این ترتیب، عرضه اولیه برای این مشتری‌ها مسدود خواهد شد. ممکن است بورس اقدام به سهمیه‌بندی کند؛ چرا که بیشترین حجم خرید مشتری در یک نماد عرضه اولیه طبق اعلام سازمان بورس، مشخص و محدود می‌شود. مشتریان برخط در عرضه‌های اولیه نمی‌توانند قیمت سفارش خرید را در مقایسه با بهترین قیمت تغییر دهند.

بورس یا فرابورس، باید در عرضه اولیه‌ها، سهمیه‌هایی را برای هر یک از مشتری‌های معاملات برخط مشخص کند. مشتریان معاملات برخط سهام می‌توانند با رعایت این محدودیت حجمی، و به اندازه‌ سهمیه تعیین‌شده، اقدام به خرید عرضه‌های اولیه کنند. کارگزاری‌ها سقف مشخص‌شده را در هر عرضه اولیه تنظیم می‌کنند و به این ترتیب کاربران می‌توانند خرید خود را انجام دهند. مشتری‌های معاملات آنلاین همچنین نمی‌توانند معاملات عمده را انجام دهند و در این معاملات با یک‌دیگر رقابت کنند.

محدودیت در حجم سفارش‌

محدودیت در حجم سفارش‌ها مسئله‌ای است که ممکن است در برخی شرایط ایجاد شود. اما اکنون محدودیتی در این خصوص وجود ندارد. در سیستم معاملات، آستانه حجم تعریف شده که برای همه یکسان است و تفاوتی میان افراد نیست.

محدودیت‌ در قیمت سفارش

در معاملات آنلاین، درصد تفاوت مجاز و موردقبول میان قیمت سفارش‌ها و دامنه مظنه بازار، در ثبت سفارش‌های حراج پس از بازگشایی و هم‌چنین عرضه‌های اولیه به این صورت است:

• نمی‌توان قیمت سفارش خرید مشتریان معاملات برخط را در مبالغی بیشتر از بهترین مظنه خرید بازار تعیین کرد.
• نمی‌توان قیمت سفارش فروش مشتریان معاملات آنلاین را در مبالغی کم‌تر از بهترین مظنه فروش بازار تعیین کرد.
• اگر در زمان ثبت سفارش، هیچ سفارش خرید یا فروشی وجود نداشته باشد، محدودیت مذکور اعمال نمی‌شود.

• قیمت سفارش خرید حداکثر یک درصد از بهترین مظنه خرید بازار بیشتر است.
• قیمت سفارش فروش حداکثر یک درصد از بهترین مظنه فروش بازار کمتر است.

در خصوص درصد تفاوت مجاز قیمت سفارش با قیمت آخرین معامله نیز شروطی وجود دارد. اگر ارزش سفارش ثبت‌شده کمتر یا مساوی با ۱۰۰ هزار تومان باشد، تفاوت دو قیمت مذکور حداکثر می‌تواند دو درصد باشد. به بیان دیگر اگر حجم سفارش کمتر یا مساوی ۱۰۰۰ سهام یا حق تقدم سهام باشد، تفاوت قیمت مندرج در سفارش با قیمت آخرین معامله می‌تواند حداکثر یک درصد باشد. محدودیت مذکور در طول جلسه معاملاتی یعنی از ساعت ۰۹:۰۰ تا ۱۲:۳۰ اعمال خواهد شد. به علاوه اگر معامله‌ای در روز جاری انجام نشده باشد، قیمت پایانی روز قبل به عنوان مبنای قیمت آخرین معامله در نظر گرفته می‌شود.

مزایای معاملات آنلاین چیست؟

در این بخش قصد داریم به مزایای این شیوه معالاتی بپردازیم تا بهتر متوجه شویم که چرا سهام‌داران از این روش استقبال می‌کنند.

• در این روش می‌توان سفارش‌ها را بدون دخالت واسطه و به صورت مستقیم ثبت و ارسال کرد.
• سفارش خرید و فروش را می‌توان بدون اتلاف وقت و در لحظه انجام داد.
• فرایندهای مالی و بانکی در این روش بدون مراجعه حضوری قابل انجام است.
• می‌توان به صورت مستقیم از حساب بانکی خرید را انجام داد یا حساب بانکی را به سامانه معاملاتی کارگزاری متصل کرد.
• در این روش می‌توان از صورت‌حساب شخصی و سایر موارد در حساب کاربری گزارش‌گیری کرد.
• سبد سهام و میزان سود و زیان، سود مجمع و سایر موارد این‌چنینی را می‌توان به آسانی مشاهده کرد.
• ابزارهای کاربردی متنوعی به منظور تحلیل سهام در سامانه‌های آنلاین تعبیه شده است.
• بدون هیچ محدودیت زمانی و در هر لحظه می‌توان به بازار دسترسی داشت.
• ریسک و اشتباهات در معامله‌گری کاهش پیدا خواهد کرد.
• سامانه‌های معاملاتی، برخی خدمات مفید و کاربردی را در باشگاه مشتریان خود ارائه می‌کنند.

جمع‌بندی

معاملات آنلاین سهام مقوله‌ای است که هم‌زمان با ظهور و گسترش اینترنت به وجود آمد و اکنون به علت مزایای بسیاری که دارد به طور وسیعی مورد استفاده‌ی سهام‌داران و فعالین بازارهای سهام قرار می‌گیرد. معاملات آنلاین سهام به خاطر افزایش سهولت و سرعت در انجام معاملات، به طور قابل‌توجهی باعث رونق بازارهای سهام در تمام دنیا از جمله ایران شده است. برای انجام معامله و ثبت سفارش در این سامانه‌‌ها کافی است کارگزاری موردنظر خود را انتخاب کنید و کد معاملاتی آنلاین را از طریق کارگزاری دریافت کنید؛ کد با معاملاتی با کد بورسی متفاوت است و برای فعالیت در هر کار کارگزاری، کد معاملاتی مجزایی برای فرد صادر می‌شود. البته معاملات آنلاین سهام محدودیت‌های قیمتی و حجمی خاص خود را دارد اما برای عموم سهام‌داران در یک برآیند کلی، مزایای این روش بر معایب آن غلبه دارد.

چگونه وارد بورس شویم؟ راهنمای کامل ورود به بازار سرمایه و سرمایه گذاری در بورس

زمان مطالعه: ۵ دقیقه برای ورود به بازار سرمایه و سرمایه‌گذاری در بورس شما می‌توانید مستقیماً معاملات خود را انجام دهید یا از واسطه‌هایی برای انجام معاملات خود استفاده کنید. با توجه به بازدهی خوب بورس تهران افراد زیادی تمایل پیدا کرده‌اند در این بازار حضور یابند و سرمایه مازادشان را در بورس سرمایه‌گذاری کنند. در این مقاله ما […]

برای ورود به بازار سرمایه و سرمایه‌گذاری در بورس شما می‌توانید مستقیماً معاملات خود را انجام دهید یا از واسطه‌هایی برای انجام معاملات خود استفاده کنید. با توجه به بازدهی خوب بورس تهران افراد زیادی تمایل پیدا کرده‌اند در این بازار حضور یابند و سرمایه مازادشان را در بورس سرمایه‌گذاری کنند. در این مقاله ما قصد داریم نحوه شروع سرمایه‌گذاری در بورس و اصلاحات رایج را به صورت ساده و کلی، برای شما شرح دهیم.

قدم اول برای ورود به بازار سرمایه

افرادی که برای اولین بار برنامه ورود به بورس را دارند با سوال برای ورود به بورس از کجا شروع کنیم مواجه می‌شوند. برای معامله و سرمایه‌گذاری در بازار بورس شما باید مستقیماً معاملات خود را انجام دهید یا از واسطه‌هایی استفاده کنید. قبل از آن نیز شما باید اقدام به گرفتن کد بورسی (کد معاملاتی) از طریق یکی از کارگزاران کنید. کارگزار در واقع واسط شما و بازار بورس می‌باشد و معاملات سهام توسط کارگزار انجام می‌شود. کد معاملاتی نیز نشان‌دهنده هویت شما در بورس است و شما با این کد شناخته می‌شوید. روند دریافت کد بورسی سجام ممکن است در کارگزاری‌ها متفاوت باشد و به سیاست کاری کارگزاری بستگی دارد اما به طور معمول حداکثر پس از ۱۰ روز کاری کد معاملاتی برای شما ارسال می‌شود و می‌توانید خرید و فروش سهام را انجام دهید. استعلام کد بورسی هم با روش های مختلف امکان‌پذیر است.

قدم دوم برای ورود به بازار سرمایه

خرید و فروش سهام صرفاً از طریق شرکت‌های کارگزاری امکان‌پذیر است و انواع مختلفی دارد. شما می‌توانید با مراجعه حضوری به کارگزاری و ارائه سفارش خرید و فروش، تماس تلفنی با کارگزاری، از طریق سامانه معاملات بر خط (آنلاین) و یا خرید و فروش مستقیم سهام توسط خودتان اقدام به انجام معاملات کنید. با توجه به شرایط موجود اکثر کارگزاری‌ها سیستم معاملات آنلاین دارند. این سیستم بهترین روش معاملات است و در آن خرید و فروش آنی و لحظه‌ای سهام امکان‌پذیر است. در این روش شما نیازی به انجام کار از طریق کارگزاری ندارید و تنها یا ورود به حساب کاربری بورس می‌توانید حساب خود را مدیریت نمایید. اما در هر حال این کارگزاری است که واسط میان شما و بورس می‌باشد.

مزایای معاملات آنلاین سهام پس ثبت نام از ورود به بازار سرمایه

اگر پس از ورود به بازار سرمایه مدت کوتاهی به معامله در بازار بورس بپردازید متوجه خواهید شد که ثبت در خواست خرید و فروش با توجه به بازه‌های کوتاه و تأثیرگذار نیازمند سرعت بالاست و این سرعت و شتاب فقط در صورتی اتفاق خواهد افتاد که شما از سیستم معاملات بر خط یا آنلاین استفاده کرده باشید. در سیستم معاملات آنلاین خرید و فروش اتوماتیک شده و هیچ دخالت انسانی در آن وجود نخواهد داشت. همچنین این سیستم دارای مزیت‌های مهمی است که در قسمت پایین ذکر شده:

• سرعت عمل در تصمیم گیری
• کاهش اختلافات بین سرمایه‌گذار و کاهش اشتباهات
• امنیت بالای معاملات آنلاین
• عدم محدودیت زمانی و مکانی برای سرمایه‌گذاری
• انتقال الکترونیکی پول

نحوه معاملات آنلاین سهام، خرید سهام در بورس و یا فروش آن خیلی ساده و پیش پا افتاده است و حتی افرادی که در زمینه اینترنت دانش اندکی دارند می‌توانند خرید و فروش را از طریق سیستم آنلاین انجام دهند.

تصمیم برای سرمایه گذاری در بورس

بسیاری از افراد پس از آنکه با کلیت بازار بورس آشنا شدند، مبلغی از پس‌انداز خود را وارد بازار بورس می‌کنند. این موضوع می‌تواند پیامدهای جبران‌ناپذیری برای افراد داشته باشد؛ بنابراین باید سرمایه مشخص را هدف‌مند وارد این بازار کنید. شما می‌توانید پس از دریافت کد معاملاتی و توضیحات مربوطه از کارگزاری، از طریق ورود به بورس با کد بورسی وارد سیستم آنلاین معاملات بورس شوید و برای به دست آوردن تجربه خرید و فروش، مبلغ خیلی کمی (برای مثال ۵۰۰ هزار تومان) سهام خریداری کنید.

این خرید صرفاً جهت آشنایی شما با روند معاملات و بازار است. در این هنگام شما باید مطالب آموزشی یک سایت بورس تهران مانند وب‌سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران Tsetmc و اطلاعات معاملات بورس امروز را خوانده و با بررسی دقیق، روند قیمتی سهم را بررسی کنید. اخبار مرتبط با بازار و شرکتی که سهام آن را خریداری کرده‌اید را بخوانید و در زمان مناسب و هنگامی که سهم در بالاترین ارزش خود است، سهام خودتان را بفروشید.

دقت داشته باشید که به هیچ عنوان بدون اطلاعات و دانش کافی و قبل از اینکه درک صحیحی از بازار به داشته باشید، سرمایه اصلی که برای سرمایه‌گذاری کنار گذاشته‌اید را وارد بورس نکنید. بازار بورس تهران برای افرادی که شناخت کافی ندارند، مکانی پرریسکی است و احتمال از دست رفتن بخش زیادی از سرمایه وجود دارد.

سرمایه‌گذاری در بورس به واسطه‌ی سبد گردان‌ها

شرکت‌های سبد گردان بورس افرادی هستند که مدیریت سبد و سرمایه‌گذاری را برای کسانی که نمی‌خواهند مستقیم وارد بازار بورس شوند انجام می‌دهند. سبدگردان‌ها معمولاً فقط در سود شریک می‌شوند و سهم آنها از سود بسته به نوع سهام از ۱۰ تا ۴۰ درصد می‌باشد. برای سرمایه‌گذاری در سبدگردان‌ها شما لازم نیست پول خود را به حساب شخص دیگری واریز نمایید، فقط کافی است تا اطلاعات کاربری حساب کارگزاری خود را به وی بدهید یا از نرم افزارهای واسطه‌ای استفاده کنید.

سبد گردان‌های حرفه‌ای و تحت نظر کارگزاری‌ها معمولاً سرمایه یک میلیارد به بالا را می‌پذیرند. اما برخی معامله‌گر خصوصی هستند و سبدهای کمتر را هم می‌پذیرند. باید توجه داشت که سبدهای کوچک سودهای کمتری دارند لذا سبدگردان‌های حرفه‌ای نسبت به آنها میل ندارند. ممکن است گاهی سبدهای کوچک قربانی سبدگردان‌های تازه کار شود.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام

صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام به نمایندگی از شما یک سبد مطمئن و امن را تشکیل می‌دهند و معمولاً بازدهی این صندوق‌ها به بازدهی شاخص کل نزدیک است. تعدادی از این صندوق‌ها قابلیت خرید و فروش در بورس را دارند که به آنها ETF اطلاق می‌شود. این صندوق‌ها متناسب با سبدی که تشکیل دادند، ارزش متغیری دارند لذا هنگام خرید توجه داشته باشید که ارزش این صندوق‌ها با قیمت آنها تفاوت زیادی نداشته باشد. از مزیت این صندوق‌ها این است که سریع نقد می‌شوند و حتی در بدترین حالت بازار نیز در کمترین زمان به فروش می‌روند.

انواع تحلیل در بورس

تحلیل بنیادی: تحلیل بنیادی روشی است که با آن، ارزش ذاتی اوراق بهادر سنجیده می‌شود. در تحلیل بنیادی، عوامل مختلف اقتصادی در مقیاس خرد و کلان ارزیابی می‌شود. به عبارتی، تحلیل بنیادی همه عوامل تأثیرگذار بر ارزش سهم را بررسی می‌کند.

تحلیل تکنیکال: تحلیل تکنیکال یکی دیگر از روش‌های تحلیل سهام است. در این روش صرفاً روند قیمتی سهام در شرکت‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد و صورت‌های مالی شرکت‌ها مد نظر نیست. در واقع تحلیل تکنیکال به طور دقیق‌تر قیمت معاملات و حجم معاملات را با ابزارهای مختلف بررسی می‌کند. در تحلیل تکنیکال با قوانین تکرارپذیر سرو کار داریم. دید تکنیکال گذشته‌نگر است و با استفاده از الگوهای پیشین به پیش بینی آینده می‌پردازیم.

در انتها پیشنهاد می‌دهیم چنانچه تازه کار هستید؛ سرمایه گذاری در بورس بصورت معاملات سنگین و پر حجم انجام ندهید و همیشه اولویت خود را حفظ سرمایه و حفظ سودهای قبلی قرار دهید. بازار بورس همیشه مثبت و رو به رشد نیست پس همیشه خود را برای زمانی که بازار منفی می‌شود آماده کنید و اطلاعاتتان را برای پیروز شدن در شرایط سخت بالا ببرید.

برای آشنایی بیشتر با مفاهیم بازار سرمایه با وبسایت مانیار ارائه دهنده درگاه پرداخت مستقیم و واسط همراه باشید.

مزایای معامله در بورس کالا

محمد مهدی رفیعی*
بازارهای مالی به دو بخش عمده بازار پول و سرمایه تقسیم می‌شوند؛ در بازار پول اسنادی مانند اوراق خزانه مورد معامله قرار می‌گیرند، در این بازار فعالان برای کسب سود اقدام به معامله می‌کنند، متاعی را می‌خرند یا به فروش می‌رسانند، در این بازارها واسطه‌ها و کارگزاران دخالت کرده یا حضور فعال دارند، اینها مورد معامله را برای خود نمی‌خرند یا نمی‌فروشند بلکه عملیات خرید یا فروش را برای دیگری انجام می‌دهند، به عنوان مثال نماینده فروش اتومبیل یا بنگاه معاملات املاک که در هیچ کدام معامله برای کارگزار یا نماینده انجام نمی‌شود بلکه توسط کارگزار برای خریدار یا فروشنده صورت می‌پذیرد.

محمد مهدی رفیعی*

بازارهای مالی به دو بخش عمده بازار پول و سرمایه تقسیم می‌شوند؛ در بازار پول اسنادی مانند اوراق خزانه مورد معامله قرار می‌گیرند، در این بازار فعالان برای کسب سود اقدام به معامله می‌کنند، متاعی را می‌خرند یا به فروش می‌رسانند، در این بازارها واسطه‌ها و کارگزاران دخالت کرده یا حضور فعال دارند، اینها مورد معامله را برای خود نمی‌خرند یا نمی‌فروشند بلکه عملیات خرید یا فروش را برای دیگری انجام می‌دهند، به عنوان مثال نماینده فروش اتومبیل یا بنگاه معاملات املاک که در هیچ کدام معامله برای کارگزار یا نماینده انجام نمی‌شود بلکه توسط کارگزار برای خریدار یا فروشنده صورت می‌پذیرد. آنچه در بورس کالا انجام می‌شود شبیه معامله در بازار پول است. در بازارهای مالی از نظر نوع و نحوه انجام معاملات و نیز خریداران و فروشندگان تفاوت‌هایی وجود دارد که سبب تفکیک بازارهای مالی می‌شوند. یک بخش دیگر بازار پول بازار سرمایه یا بورس اوراق بهادار است. بازار اوراق بهادار به دو دسته بازارهای اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود، از طرفی بازارهای خارج از بورس هم داریم که در ایران به آن فرابورس می‌گویند. بازارهای مالی در تمام دنیا وجود دارند. در آمریکا ۱۳ بورس منطقه‌ای فعالیت می‌کنند که حدود ۹۰ درصد از معاملات در سه بازار از این ۱۳ بازار انجام می‌شود.

اما بورس چیست؟ بورس بازاری است متمرکز، منسجم و سازمان یافته، این بازار دو ویژگی عمده دارد.

۱- تمام معاملات در تالار معاملات با یک سامانه معاملاتی و توسط کارگزاران انجام می‌شود که تحت نظارت سازمان بورس و با مجوز سازمان مذکور فعالیت می‌کنند.

۲- معاملات در بورس به صورت حراج انجام می‌شود. تعدادی خریدار و فروشنده در بازار حضور می‌یابند و تحت مقررات و ضوابط تعریف شده از طریق معامله گران و کارگزاران اقدام به خرید و فروش می‌کنند.

بورس کالا تعریفی مشابه تعریف بورس دارد؛ بورس کالا بازاری است تشکل و سازمان یافته که در آن به طور منظم کالاهای معین با روش‌هایی از قبل تعریف شده مورد معامله قرار می‌گیرند. در این بازار تعداد زیادی عرضه‌کننده و خریدار از طریق کارگزاران اقدام به معامله می‌کنند، در حال حاضر بورس کالا در ایران در چند حوزه فعالیت دارد که البته در حال گسترش در حوزه‌های دیگر نیز است، این حوزه‌ها تحت عنوان رینگ‌های فلزات، پتروشیمی و معاملات مشتقه که فعلا منحصر به معاملات آتی سکه طلا است نام گذاری شده‌اند. معامله در بورس کالا مزایا و معایبی دارد که جهت اطاله کلام به‌طور خلاصه به شرح زیر بیان می‌شود:

۱- اولین مزیت بورس ایجاد اطمینان در بین طرفین معامله است. هیچ معامله‌ای بدون اطمینان فیمابین طرفین یا صورت نمی‌گیرد یا دارای ریسک بالایی است، اما این عنصر اطمینان مربوط به چیست؟ اولا کالایی که در بورس در معرض عرضه قرار می‌گیرد مراحلی را طی می‌کند که حاکی از اصالت کالا است.

ثانیا فروشنده یا عرضه‌کننده کالا نیز از نظر اصالت مورد تایید قرار می‌گیرد. به همین دلیل است که عامل انجام و سازمان یافتگی در این بازار وجود دارد.

ثالثا پرداخت وجه و تسویه کالای مورد معامله بدون هیچ نگرانی برای خریدار و فروشنده از طریق اتاق پایاپای انجام می‌شود. پس ریسک پرداخت و تسویه وجه نیز وجود نخواهد داشت.

۲- مزیت دیگر بورس کالا و انجام معامله در آن کشف نرخ است. دربورس کالا کشف نرخ بر اساس عرضه و تقاضا صورت می‌گیرد. بورس باعث می‌شود بازارهای ناکارآ کارآمد شده و کشف نرخ بر اساس رقابت بین تعداد زیادی عرضه‌کننده و خریدار صورت پذیرد. اگر هر عاملی بر نرخ کالا موثر باشد در این بازار تاثیر خود را در قالب قیمت و به طور شفاف نشان خواهد داد.

۳- مزیت دیگر بورس کالا شفافیت است. در این بازار تعداد خریداران و فروشندگان و نرخ‌های پیشنهادی هر یک و نرخ‌های مورد معامله به طور شفاف در معرض دید همگان قرار می‌گیرد و اسناد و مدارک صادره مبنی بر خرید و فروش از اصالت برخوردار است. در بورس کالا نمی‌توان معاملات صوری انجام داد یا قیمت‌ها را دستکاری کرد، بنابراین عنصر شفافیت برای استفاده‌کننده مهم و اطمینان آنان را جلب می‌کند این استفاده کنندگان می‌توانند مقام‌های ناظر یعنی دولت و سهامداران باشند.

۴- مزیت دیگر بورس کالا جبران خسارت خریدار یا فروشنده در صورت عدم انجام به تعهد خود است که این امر در بازارهای خارج در بورس کالا وجود ندارد. جبران خسارت در تحویل کالا یا در تسویه کالا از محل تضامین عرضه‌کننده یا مزایای معاملات سهام خریدار یا کارگزاران و از طریق اتاق پایاپای انجام می‌شود و نیازی به اقامه دعوی در مراجع قضایی و طی مراحل طولانی را ندارد.

بنابراین عنصر ریسک معاملات از طریق تضامین طرفین به شدت کاهش می‌یابد.

۵- مزیت دیگر بورس کالا می‌تواند تامین مالی باشد. معاملات در بورس هم از طرف خریدار هم از طرف فروشنده می‌تواند به صورت تسویه سلف یا خرید سلف باشد از طرفی بانک‌ها بر اساس اسناد صادره توسط کارگزاری‌ها مبنی بر انجام معامله در بورس با سهولت بیشتری وام به خریدار اعطا می‌کنند چون از صحت معامله اطمینان دارند.

۶- مزیت دیگر بورس کالا ارائه اطلاعات از روند نرخ‌ها و معاملات و انجام تحلیل‌های اقتصادی است.

۷- مزیت دیگر معامله یا عرضه از طریق بورس کالا معرفی عرضه‌کننده به تعداد زیادی خریدار داخلی و خارجی است که این عمل در حالت عادی احتیاج به تبلیغات گسترده دارد.

۸ - مزیت دیگر بورس کالا بیان وضعیت اقتصادی کشور در قالب قیمت‌های مورد معامله است. بر اساس روند معاملات و مشاهده قیمت‌ها تصمیم‌گیری برای فعالان اقتصادی براساس اطلاعات و مستندات صحیح صورت می‌گیرد.

۹- مزیت دیگر بورس که از فحوای مطالب فوق نیز استنباط می‌شود انجام معاملات مکانیزه است. در واقع ما از بازار‌های سنتی به بازارهای مکانیزه و پیشرفته حرکت می‌کنیم.

۱۰- مزیت دیگر معامله در بورس کالا برای عرضه‌کننده استفاده از ماده ۶ قانون توسعه ابزارهای جدید معادل ۱۰ درصد از مالیات درآمد حاصل از فروش کالاهایی است که در بورس کالا پذیرفته شده‌‌اند، است. اما معامله در بورس کالا دارای محدودیت‌هایی نیز هست:

۱- کسانی می‌توانند از بورس کالا، کالا خریداری کنند که حجم خریدشان از حد معینی مثلا ۲۰ یا ۱۱۰ یا ۲۲۰ تن در رینگ‌های مختلف کمتر نباشد.

۲- برخی کالا‌ها در بورس کالا به صورت سبد عرضه می‌شود و امکان انتخاب برای خریدار وجود ندارد.

۳- کسانی که به دنبال عدم شفافیت هستند انجام معامله در بورس کالا را نمی‌پسندند، اینها کسانی هستند که به دنبال فرار مالیاتی هستند.

۴- عرضه کنندگان موظف به عرضه به صورت دائم هستند و در صورت وقفه در عرضه از بورس کالا اخراج می‌شوند.

در پایان باید کوتاه سخن گفت و خاطرنشان کرد که عمر بورس کالا در ایران در حدود ۱۰ سال است، اما طی این مدت حجم معاملات با رشد کمی و کیفی قابل توجهی مواجه بوده و دلیل آن انسجام و سازمان یافته بودن بازار است.

*کارشناس ارشد بازارهای مالی و کارگزار بورس کالای ایران

بورس؛ محلی برای شفافیت

داستان راه‌اندازی بورس کالا به عنوان محلی که در آن می‌توان با عرضه کالاهای مختلف رقابت و نیز شفافیت در قیمت‌ها ایجاد کرد با فراز و نشیب‌های زیادی در کشورمان رو‌به‌رو بوده است. بورس فلزات در شهریور ماه سال ۸۲ و پس از آن نیز بورس کالای کشاورزی در شهریور ماه سال ۸۳ شروع به فعالیت کرد و پس از آن براساس قانون جدید بازار اوراق بهادار و مصوبه شورای عالی بورس در آذر ماه سال ۸۵ موجبات تشکیل شرکت بورس کالای ایران با ادغام بورس فلزات و کشاورزی فراهم شد.

بورس کالای ایران پس از پذیره‌نویسی سهام از ابتدای مهرماه سال ۸۶ شروع و از سال ۸۷ نیز معاملات آتی راه‌اندازی شد و در حال حاضر بورس کالا در حوزه‌های فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی، فلزات، قرارداد‌های آتی و کشاورزی فعالیت می‌کند. بسیاری از ناظران و کارشناسان، شائبه داشتن مشکل شرعی در بورس کالای ایران را رد می کنند و بر این باورند که مقایسه بورس کالای ایران با سایر کشور‌ها درست نیست زیرا بورس کالای سایر کشور‌ها معاملات مبتنی بر اوراق بهادار مشتق از کالا است، در حالی که در ایران خرید و فروش کالا فیزیکی است، معاملات منجر به تحویل می‌شود و کالا معامله و تحویل داده می‌شود.

همچنین، در بورس‌های دنیا معاملات به شکل قرار‌داد آتی و قرارداد اختیار معامله است؛ به همین دلیل کالا به صورت فیزیکی معامله نمی‌شود و تنها بین نیم تا ۳ درصد حجم معاملات منجر به تحویل کالا می‌شود؛ به همین دلیل مقایسه بورس کالای ایران با خارج درست نیست؛ چون مکانیزم‌ها، حراج، روش تحویل و تسویه کالا در ایران با دنیا فرق می‌کند. در بورس‌های بزرگ کالایی دنیا ساعات معاملات رسمی به شکل نشست‌های معاملاتی است؛ ولی شبکه‌های الکترونیکی آنها این امکان را فراهم کرده که بتوانند خارج از این نشست نیز سفارش بدهند و به خرید و فروش بپردازند، در اصل معاملات آنها ۲۴ ساعته است.

در همین حال براساس تازه ترین آمار منتشر شده از ابتدای سال جاری تاکنون، از ۱۰ هزار میلیارد تومان معاملات فلزی در بورس کالا، حدود ۷۰ درصد آن معاملات سلف بوده و نکته جالب این است که از ۷ هزار میلیارد تومان معاملات سلف در بخش فلزات که در اتاق پایاپای انجام شده، تعداد شکایات طرفین معامله از یکدیگر در خصوص زمان تحویل یا کمیت و کیفیت یا دریافت وجه معامله در مقایسه با حجم قراردادها بسیار ناچیز و تقریبا نزدیک به صفر است.

مزایا و معایب معاملات CFD

تعداد افرادی که تمایل پیدا کردند وارد بازارهای مالی بشوند، روز به روز در حال افزایش است. عمده‌ترین دلیل آن هم پتانسیل کسب درآمد دلاری است. اما هرکسی در این بازار موفق نمی‌شود مگر آنکه اطلاعات کافی به دست آورد و دانش خود را به روز نگه دارد. در بازارهای مالی اصطلاحات و مفاهیم متعددی وجود دارد که تریدر باید از آنها اطلاعات داشته باشد. یکی از این مفاهیم معاملات CFD است.

معامله CFD کوتاه شده عبارت «Contract For Difference» است و در فارسی قرارداد مابه‌التفاوت ترجمه می‌شود. در حقیقت این معامله نشان دهنده تغییرات قیمت یک دارایی معین است. در این قرارداد خریدار و فروشنده باهم توافق می‌کنند که تفاوت قیمت دارایی مورد معامله را در زمان سررسید معامله پرداخت کنند.

قرارداد مابه‌التفاوت و نحوه عملکرد آن ممکن است برای عده‌ای سوال باشد. به همین جهت ما این مطلب را آماده کردیم تا شما را با چگونگی عملکرد این معامله و همچنین با مزایا و معایبی که دارد آشنا کنیم. پس همراه ما باشید.

چگونگی عملکرد معاملات CFD

درباره عملکرد معاملات CFD باید بگویم که در حالت عادی و در بازار سنتی شما نمی‌توانید از کاهش قیمت دارایی سود ببرید و تنها با بالا رفتن ارزش آن می‌توانید سود به دست آورید. اما معامله CFD ابزاری است که به شما این امکان را می‌دهد که حتی از حالت نزولی بازار هم سود ببرید. پس همانطور که می‌توانید با افزایش قیمت از بازار سنتی کسب سود کنید، می‌توانید با باز کردن یک معامله CFD با کاهش قیمت بازار هم سود به دست آورید.

اجازه دهید با یک مثال عملکرد این معامله را بهتر برایتان توضیح دهم.

تصور کنید که شما می‌خواهید یک سهامی را خریداری کنید، اما بازار آن سهام روند کاهشی دارد. برای آنکه از روند کاهشی هم سود به دست بیاورید، باید یک معامله CFD باز کنید. یعنی به طور مثال شما سهامی دارید که قیمت فروش امروز آن 25 دلار است ولی در آینده پیش بینی می‌شود که به قیمت 23 دلار برسد. در این حالت شما بخشی از این سهام را می‌فروشید.

سپس در چند روز آینده اگر پیش بینی درست بود و قیمت سهام کاهش پیدا کرد، شما سهام را با قیمت کمتر خریداری کرده و در نتیجه سود می‌کنید. اما اگر پیش بینی درست نباشد و قیمت سهام افزایش پیدا کند، شما ضرر کرده‌اید.

معاملات CFD همان معاملات فیوچرز است؟

احتمالا با خوندن عملکرد معامله CFD این سوال برایتان پیش آمده که این معامله همان معاملات فیوچرز است؟ در جواب باید گفت که این دو معامله از جهاتی شبیه و از جهاتی با هم متفاوت هستند. به عنوان مثال این دو قرارداد از جهت دو طرفه بودن مشابه بوده ولی از جهت مدت زمان، باهم فرق دارند.

معاملات فیوچرز مدت معینی دارد و با رسیدن زمان سررسید، معامله بسته می‌شود. در معامله فیوچر باید آنچه که مورد معامله قرار گرفته به قیمت روز به فروشنده پرداخت شود. در این معامله اگر قیمت سهام یا ارزش خریداری شده بالا برود، خریدار ضرر می‌کند. برای اینکه این مشکل حل شود معاملات CFD به وجود آمد که در آن سررسید حذف شد. به وسیله این معامله تریدرها می‌توانند معامله را مدیریت کرده و هرموقع صلاح دیدند معامله را به کوتاه مدت یا بلند مدت تبدیل کنند. در این حالت دیگر معامله گر استرسی برای سررسید معامله ندارد و اگر در پیش بینی قیمت‌ها مهارت داشته باشد می‌تواند سود خوبی به دست آورد.

CFD چه مزایایی دارد؟

معاملات CFD مزایایی دارد که باعث ترغیب تریدر به انجام چنین معامله‌ای می‌شود. در ادامه به تعدادی از مزایای این معامله اشاره می‌کنیم.

1. امکان استفاده از اهرم مالی (Leverage): یکی از مزیت‌هایی که معاملات CFD دارد این است که تریدر می‌تواند در آن از لوریج استفاده کند. به این ترتیب با سرمایه کمتر می‌تواند سرمایه گذاری بزرگ‌تری کرده و سود بیشتری به دست آورد. علاوه بر آن معامله با اهرم این امکان را به تریدر می‌دهد که از تغییرات کوچک هم سود خوبی به دست آورد.
2. کسب سود از کاهش قیمت: مهم‌ترین مزیت این معامله این است که تریدر می‌تواند علاوه بر کسب سود از افزایش قیمت، از نزولی بودن بازار هم سود به دست آورد. به همین دلیل است که در زمان نزولی بودن بازار اکثر تریدرها رو به CFD می‌آورند.
3. دسترسی داشتن به بازار جهانی: تریدرها برای معامله CFD محدودیت زیادی نداشته و می‌توانند در طیف وسیعی از بازارهای جهانی آن را انجام دهند. علاوه بر آن انجام این معامله به صورت شبانه‌روزی ممکن است.
4. فقدان محدودیت در معاملات روزانه: انجام معامله در بعضی از بازارها نیاز به حداقل‌هایی مانند حداقل سرمایه دارد و یا محدودیت‌هایی در تعداد معاملات روزانه برای حساب‌های خاص ایجاد می‌کند. اما CFD این شرایط را نداشته و همه دارندگان حساب امکان معامله را دارند.
5. محدودیت نداشتن در معاملات فروش: در معاملات CFD تریدر مالک آن دارایی نیست هر زمانی که بخواهد می‌تواند معامله شورت انجام دهد.
6. عدم الزام پرداخت مالیات: معالمه گران CFD نیازی به پرداخت مالیات ندارند چون مالک آن دارایی که مورد معامله قرار گرفته نیستند.

معایب معاملات CFD چیست؟

باوجود تمام مزایای CFD، معایبی هم دارد که بی‌توجهی به آنها ممکن است زیان به باور آورد. برخی از عیب‌های CFD از قرار زیر است: