الف ) بازار پول ( Money market )
بنا به تعریف، بازار پول بازاری برای دادوستد پول و دیگر دارایی های مالی جانشین نزدیک پول است که سررسید کمتر از یک سال دارند. همچنین می توان از بازار پول به عنوان بازار ابزارهای مالی کوتاه مدت با ویژگی اندک بودن ریسک عدم پرداخت، نقدشوندگی و ارزش اسمی زیاد نام برد. تمرکز فعالیت این بازار در استفاده از ابزارهایی است که به اشخاص و بنگاه نقش بازار اولیه چیست؟ های تجاری این امکان را می دهند که به سرعت نقدینگی خود را به میزان مطلوب درآورند.
اوراق تامین مالی چیست؟
واحدهای اقتصادی گاهی اوقات برای انجام فعالیتهای مورد نظر خود به منابع مالی جدید نیاز پیدا می‌کنند و می‌توانند این کار را از طریق بازار سرمایه و انتشار اوراق انجام دهند. در ادامه به سراغ این موضوع می‌رویم و به شما می‌گوییم که اوراق تامین مالی چیست و بنگاه‌های اقتصادی چگونه از طریق این اوراق، منابع مالی مورد نیاز خود را تامین می‌کنند. همراه ما باشید.
اوراق تامین مالی چیست؟
تامین مالی به فرآیندی گفته میشود که یک شرکت از طریق آن منابع مالی مورد نیاز خود را افزایش می‌دهد. تامین منابع مالی هم از طریق منابع خارج از واحد اقتصادی انجام میشود و هم می‌توان آن را از طریق منابع داخلی یک بنگاه اقتصادی انجام داد.
در گذشته، شرکت‌ها بیشتر فرایند تامین مالی را از طریق بانکها و با گرفتن وام انجام می‌دادند اما امروزه تامین مالی به روش‌های مختلفی انجام میشود که یکی از مهمترین آنها تامین مالی از طریق بازار سرمایه و انتشار اوراق مختلف است.
تامین منابع مالی از طریق بازار سرمایه هم به شرکت‌ها برای تامین منابع مالی مورد نیازشان کمک می‌کند و هم بازار سرمایه به یکی از اهداف مهم خود که تامین منابع مالی مورد نیاز فعالان اقتصادی است تا حد زیادی دست پیدا می‌کند.
انواع اوراق تامین مالی
گفتیم یکی از راههای تامین مالی شرکت‌ها، بازار سرمایه است. در کشور ما تامین مالی از بازار سرمایه از طریق صکوک انجام میشود. ابزارهای مالی که در کشورهای اسلامی به جای اوراق قرضه مورد استفاده قرار می‌گیرند و انواع مختلفی هم دارند.
صکوک، اوراق بهادار با پشتوانه مالی است که باید خود دارای ارزش باشد و نمی‌تواند براساس فعالیتهای سفته بازی و سوداگرانه و در واقع فعالیت‌هایی که بدون خلق ارزش و کار صورت می‌گیرند، سودآوری داشته باشد.
گفتیم اوراق بهادار صکوک انواع مختلفی دارند که از جمله آنها می‌توان به صکوک اجاره، صکوک مرابحه، صکوک مشارکت، صکوک منفعت، صکوک استصناع، صکوک مضاربه، صکوک مزارعه، صکوک مساقات، صکوک جعاله، صکوک خرید دین، صکوک رهنی و صکوک سلف اشاره کرد. در ادامه به معرفی بعضی از این اوراق می‌پردازیم. همچنان با ما همراه باشید.
اوراق مشارکت (صکوک مشارکت)
اوراق مشارکت، اوراق بانام یا بی‌نامی است که به قیمت اسمی و برای مدت معین منتشر میشود و هدف از انتشار آنها تأمین بخشی از منابع مالی مورد نیاز طرح‌های عمرانی- انتفاعی یا تهیۀ مواد اولیه موردنیاز واحدهای تولیدی است و از طریق عرضه عمومی به سرمایهگذاران واگذار می‌شوند.
صکوک مشارکت برای واحدهای اقتصادی که آنها را منتشر می‌کنند در واقع نوعی بدهی محسوب می‌شوند و یکی از منابع تامین مالی آنها از بازار سرمایه به شمار می‌روند.
اوراق مرابحه (صکوک مرابحه)
صکوک مرابحه نوعی از اوراق بهادار است که صاحبان آن به صورت مشاع، مالک مال یا دینی هستند که بر اساس قرارداد مرابحه حاصل شده است. صاحب ورق مالک و طلبکار آن دین است. واحدهای اقتصادی می‌توانند از اوراق مرابحه نیز برای تامین منابع مالی مورد نیاز خود استفاده کنند.
اوراق استصناع (صکوک استصناع)
صکوک استصناع، اوراق بهاداری بانام یا بی‌نام قابل نقل و انتقالی هستند که دارندگان آن به صورت مشاع مالک دارایی پایه‌ای هستند که در قرارداد استصناع آمده است.
دولت، شهرداری‌ها، شرکتهای دولتی و بخش خصوصی می‌توانند برای تامین مالی از اوراق استصناع استفاده کنند. این کار به دو روش استصناع مستقیم و استصناع غیر مستقیم انجام میشود.
اوراق اجاره (صکوک اجاره)
اوراق اجاره از دیگر ابزارهای بازار بدهی به شمار می‌روند و برای تامین مالی واحدهای تولیدی و خدماتی منتشر می‌شوند. دارندگان این اوراق مالکیت مشاع نسبت به داراییهای پایه قرارداد اجاره دارند.
هدف از انتشار صکوک اجاره، تامین مالی واحدهای اقتصادی برای خرید یک یا مجموعه‌ای از دارایی ها و اجاره آنها به بانی قرارداد است. سود اوراق اجاره به صورت اجاره دارایی پایه اوراق، به دارندگان آن در سررسید مشخص پرداخت میشود. اوراق اجاره انواع مختلفی دارند.
اوراق منفعت (صکوک منفعت)
اوراق منفعت از دیگر ابزارهای تامین مالی واحدهای اقتصادی از طریق بازار سرمایه به شمار می‌روند. اوراق منفعت، سند مالی بهاداری است که بیانگر مالکیت دارنده اوراق بر مقدار مشخصی شده‌ای از خدمات و یا منافع آینده یک دارایی است که پس از پرداخت مبلغ معینی به وی منتقل شده است.
صاحبان دارایی بادوام می‌توانند برای تامین منابع مالی مورد نیازشان برای بخشی از منافع حاصل از دارایی، دست به انتشار اوارق منفعت بزنند.
مزایای تامین مالی از طریق بازار سرمایه
تامین مالی از طریق بازار سرمایه مزایای مختلفی دارند که در زیر به برخی از مهمترین آنها اشاره می‌کنیم.
- کنترل نداشتن تامین کننده سرمایه بر کسب و کار و نحوه اجرای طرح
- مشخص بودن اقساط وام
- امکان تامین مالی با حجم بالا
- به صرفه‌تر بودن از نظر مالیاتی، کمتر بودن میزان مالیات برای واحدهای اقتصادی و معافیت مالیاتی سود اوراق برای خریداران
- پرداخت اصل بدهی در سررسید
- جذب سرمایه‌های سرمایهگذاران خرد
سهم تامین مالی از بازار سرمایه
یکی از مهمترین سوالات درباره اوراق تامین مالی میتواند این باشد که سهم بازار سرمایه در تامین منابع مالی چقدر است؟
بازارهای مالی فرصتی بسیار خوب برای شرکت‌ها و دولت‌ها برای تامین منابع مالی مورد نیازشان به شمار می‌روند و در دنیا بازار سرمایه نقش برجسته‌ای در تامین مالی بنگاه‌های اقتصادی دارد.
در ایران سهم اوراق تامین مالی نسبت به سیستم بانکی در تامین سرمایه بسیار کم است و برای نمونه در سال 1398، سهم بازار سرمایه در تامین مالی 21 درصد بوده که بیش از 90 درصد تامین مالی از بازار سرمایه هم متعلق به دولت بوده است.
عدم آشنایی بنگاه های مالی با ابزارهای بازار سرمایه برای تأمین مالی یکی از دلایلی است که موجب شده است بازار سرمایه در تامین مالی واحدهای اقتصادی نسبت به سیستم بانکی نقش کمتری داشته باشد.
سخن آخر
تامین مالی، فرآیند تامین سرمایه و منابع مالی مورد نیاز شرکت‌ها و دولت برای انجام فعالیتهای مختلف اقتصادی است. تامین مالی از روش‌های مختلفی انجام میشود که یکی از مهمترین آنها تامین منابع مالی است که از طریق بازار سرمایه و انتشار اوراق است.
بازار سرمایه فرصتی بسیار خوب برای واحدهای اقتصادی به منظور تامین منابع مالی محسوب میشود و در دنیا نیز بازارهای مالی نقش عمده‌ای در تامین مالی واحدهای اقتصادی بر عهده دارند.
در کشور ما تامین مالی از طریق بازار سرمایه به وسیله ابزارهای مالی اسلامی (صکوک) انجام میشود که انواع مختلفی دارد. از جمله این اوراق می‌توان به صکوک اجاره، صکوک مرابحه، صکوک مشارکت، صکوک منفعت، صکوک استصناع، صکوک مضاربه و … اشاره کرد.
اندیشه سبز
بازارمالی
با تقسیم کل سیستم اقتصاد یک کشور به دو بخش واقعی و مالی، بخش مالی را می‌توان به عنوان زیرمجموعه‌ای از نظام اقتصادی تعریف کرد که در آن وجوه، اعتبارات و سرمایه در چارچوب قوانین و مقررات مشخص از طرف پس‌انداز کنندگان و صاحبان پول و سرمایه به طرف متقاضیان، جریان می‌یابد.
بازارهای مالی نیز بازارهایی هستند که در آنها داراییهای مالی مبادله می شوند. داراییهای مالی داراییهایي مثل سهام و اوراق قرضه هستند كه ارزش آنها به ارزش تولیدات وخدمات ارایه شده توسط شرکتهای منتشر کننده آنها وابسته است. تفاوت داراییهای مالی با داراییهای واقعی در این است که داراییهای واقعی ماهیت فیزیکی دارند مانند اتومبیل، املاک و مستغلات، و وسایل منزل.
یکی از راههای سرمایه گذاری خرید داراییهای مالی است. مزیت خرید داراییهای مالی نسبت به نقش بازار اولیه چیست؟ خرید داراییهای واقعی از دیدگاه اقتصادی این است که اولا دارایی واقعی کالای مصرفی است نه وسیله پس انداز و سرمایه گذاری. دوم اینکه خرید داراییهای واقعی و بلااستفاده نگه داشتن آنها به امید گرانتر شدن در آینده به معنای بلااستفاده نگه داشتن منابع کشور است و ارزش افزوده ای ایجاد نمی کند. مگر آنگه از آن استفاده شود. مثل اینکه شخصی اتومبیل و یا خانه‌ای بخرد و آن را اجاره دهد. چند نوع از داراییهای مالی عبارتند از: سپرده های سرمایه گذاری در بانکها، طرح های بازنشستگی که توسط صندوقهای بازنشستگی ارایه می شود، انواع بیمه نامه های شرکتهای بیمه و در نهایت اوراق بهادار قابل داد و ستد در بورس اوراق بهادار که توسط کارگزاران خرید و فروش می شود.
در اقتصاد، بازار مالی به مکانیزمی اطلاق می شود که امکان خرید و فروش سهام ، کالا یا هر محصول قابل تبادلی را برای مشارکت کنندگان با هزینه ای پایین فراهم می آورد. بازارهای مالی چند صده اخیر رشد قابل توجهی داشته و به طور مستمر درحال تکامل و افزایش نقدینگی در جهان است. وظیفه بازارها گردآوری خریداران و فروشندگان علاقه مند به مشارکت در بازار است. در واقع تمامی بازارهای مالی در پی گردآوری سرمایه و برقراری ارتباط بین جویندگان سرمایه (قرض گیرندگان) و دارندگان سرمایه (قرض دهندگان) هستند.
کارکردهای بازار مالی
جذب و تجهیز پس‌اندازها و تخصیص بهینة نقش بازار اولیه چیست؟ منابع (انتقال وجوه بین واحدهای اقتصادی)
انتقال وجوه بین واحدهای اقتصادی نقش اساسی بخش مالی اقتصاد است. واحدهای اقتصادی به‌طور کلی شامل واحدهای دارای پس‌انداز و واحدهای سرمایه‌گذاری هستند. نقش بازارهای مالی این است که این دو گروه مزبور را به یکدیگر نزدیک کند و راهکاری فراهم نمایند که وجوه از واحدهای دارای مازاد پس‌انداز به واحدهای مواجه با کمبود منابع یا کسری پس‌انداز انتقال یابد. بدیهی است که تأثیر این نقل‌و‌انتقال وجوه فراهم آوردن امکانات سرمایه‌گذاری مولد است. بنابراین ملاحظه میشود که در صورت عدم وجود یا ضعف بازارهای مالی، امکان تحقق سرمایه‌گذاری‌های مولد در سطح وسیع وجود نخواهد داشت.
تعیین قیمت وجوه و سرمایه
قیمت وجوه و سرمایه نیز در بازارهای مالی تعیین میشود. بنابراین بازارهای مالی با تعیین قیمت سرمایه و وجوه، بنگاه‌ها را در تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی‌های مالی کمک می‌کنند. به‌طوری که قیمت بازاری سرمایه توسط بنگاه میتواند با بازده انتظاری ناشی از آن مورد مقایسه قرار گیرد و بدین‌ترتیب بنگاه‌ها سرمایة خود را به سرمایه‌گذاری‌هایی که بازدة آنها بالاتر یا مساوی هزینة سرمایة آن‌هاست اختصاص دهند. همچنین با استفاده از هزینة سرمایه که در بازار مالی تعیین میشود، امکان مقایسه و ترجیح سرمایه‌گذاری‌های کوتاه مدت و بلند مدت فراهم میشود. اما فرآیند کشف قیمت در بازارهای مالی زمانی به درستی و به شکل عادلانه انجام می‌گیرد که شرایط رقابتی بر بازار حاکم باشد. در این شرایط عرضه و تقاضای وجوه و سرمایه، قیمت را تعیین می‌کند و قیمت تعیین شده توسط بازار بهترین راهنما برای عرضه‌کنندگان وجوه یعنی پس‌اندازکنندگان و سرمایهگذاران و تقاضاکنندگان وجوه یا سپرده‌پذیران خواهد بود. بدین‌وسیله تصمیم‌گیری برای هر دو گروه آسان خواهد شد و منابع سرمایه‌ای به بهترین نحو تخصیص خواهد یافت.
انتشار و تحلیل اطلاعات
بازارهای مالی، اطلاعات را گردآوری می‌نمایند و از طریق قیمت‌های منتشر شده منعکس می‌نمایند. حتی افرادی که فرآیند پرهزینه ارزیابی بنگاه‌ها و مدیران و شرایط بازار سهام را طی نکرده‌اند، می‌توانند قیمت‌های سهام را که منعکس کنندة اطلاعاتی است که دیگران به دست آورده‌اند، مشاهده کنند. انتشار و تجزیه و تحلیل اطلاعات توسط بازارهای مالی باعث میشود تا جامعه منابع ناچیزی را به منظور به دست آوردن اطلاعات هزینه کند. اقتصادی شدن کسب اطلاعات دربارة فرصت‌های سرمایه‌گذاری، میتواند به تخصیص بهتر منابع منجر گردد.
سیستم‌های مالی که هزینه‌های مبادلاتی را کاهش می‌دهند، می‌توانند موجب تخصصی‌تر شدن فعالیت‌ها، نوآوری تکنولوژی و رشد اقتصادی شوند. همان‌طور که آدام اسمیت (1779) نیز ادعا می‌کند، هزینة مبادلاتی کمتر باعث تخصصی‌تر شدن کارها میشود. وجود واسطه‌ای همانند پول، باعث میشود تا هزینه‌های مبادله کالا تا حد زیادی کاهش یابد و امر مبادله ساده‌تر و روان‌تر گردد. وجود نهادهای واسطه‌ای نیز خود باعث کاهش این هزینه‌ها، تقسیم کار بهتر و در نتیجه کارآیی و رشد بالاتر میشود.
توزیع خطر و مدیریت ریسک
بازارهای مالی علاوه بر تخصیص سرمایة پولی، خطرات اقتصادی را نیز توزیع می‌کنند. در واقع ریسک اشتغال به فعالیتهای اقتصادی و سرمایه‌گذاری، از طریق ایجاد و توزیع اوراق بهادار از هم تفکیک و توزیع میشود. به عبارت دیگر بازارهای مالی (بازار پول و سرمایه) در ابعاد وسیع ریسک افرادی را که در فعالیتهای اقتصادی بزرگ و پرمخاطره اشتغال دارند به پس‌انداز کنندگان که حاضر به پذیرش ریسک یک بازدة غیرمطمئن هستند، منتقل و بین آنها توزیع می‌کنند.
بازارهای مالی علاوه بر تفکیک ریسک اشتغال و سرمایه‌گذاری، افراد را قادر به ایجاد تنوع در سرمایه‌گذاری می‌کنند. ایجاد تنوع در سبد دارایی منجر به کاهش ریسک میشود. کل ریسک به این علت کاهش می‌یابد که زیان در بعضی از سرمایه‌گذاری‌ها توسط منافع ناشی از سایر سرمایه‌گذاری‌ها جبران میشود. بازارهای مالی همچنین ریسک عدم نقدشوندگی را کاهش می‌دهند. نقدشوندگی، عبارت از سهولت تبدیل دارایی‌ها به قدرت خرید در قیمت‌های مورد توافق است. هزینه‌های مبادلاتی و عدم تقارن اطلاعاتی باعث کاهش نقدشوندگی شده و ریسک را افزایش می‌دهد. بازارهای مالی از طریق انتشار و تحلیل اطلاعات و تسهیل دادوستدها به کاهش ریسک عدم نقدشوندگی کمک می‌کنند.
طبقه بندی بازارهای مالی
بازارهای مالی بر پايه معیارهای متفاوتی قابل طبقه‌بندی هستند:
طبقه‌بندي بر اساس نوع دارايي
طبقه‌بندي بر اساس مرحله عرضه اوراق بهادار
طبقه بندي بر اساس سررسيد تعهدات مالي
بر اساس نوع دارايي، مي‌توان بازار اوراق بهادار را به دسته‌هاي زير تقسيم‌بندي كرد:
الف- بازار سهام در این بازار، سهام شرکت‌ها که نشانگر مالکیت دارنده آن در شرکت است، دادوستد میشود.
ب - بازار اوراق بدهی بازاری است که در آن ابزارهای با درآمد ثابت(اوراق قرضه) دادوستد می‌شوند.
ج - بازار ابزارهاي مشتق بازاري است براي معاملات ابزارهايي مبتني بر دارايي‌هاي مالي يا فيزيكي كه از آن جمله مي توان به اختيار معامله و قرارداد آتي اشاره كرد.
طبقه بندي بر اساس مرحله عرضه اوراق بهادار:
بازار دست اول (اولیه) شرکت‌ها، مؤسسات و بنگاه‌های اقتصادی برای تأمین منابع مالی مورد نیاز خود به مبالغ هنگفتی نیاز دارند كه اغلب این منابع را در مقابل واگذاری اوراق بهادار خود، به‌دست می‌آورند. واگذاری اوراق بهادار و تأمین اعتبار برای اولین بار در بازار دست اول انجام میشود. به عبارت دیگر در بازار دست اول، اوراق بهادار برای نخستین بار منتشر می‌شوند. براین اساس فروشنده اوراق بهادار در واقع همان ناشر اوراق بهادار است.
بازار دست دوم (ثانویه) پس از عرضه اوراق بهادار در بازار اولیه و به منظور آن که این اوراق بتوانند مورد دادوستد قرار گیرند، به بازار دیگری نیاز است که به آن بازار ثانویه اوراق بهادار گفته میشود. در این بازار، اوراق قابلیت دادوستد پيدا مي‌كنند. وجود بازار دست دوم، صرفاً به این دلیل است که قابلیت نقدشوندگي اوراق بهادار منتشر شده در بازار دست اول را افزایش دهد، ضمن اینکه شرایطی فراهم می‌آورد که قرض‌دهندگان و قرض‌گیرندگان در صورت لزوم به آسانی بتوانند تصمیمات سرمایه‌گذاری خود را تغییر داده، به فروش اوراق بهادار خریداری شده یا خرید اوراق بهادار دیگر اقدام نمایند.
دادوستد در بازار دست دوم به دفعات نامحدود انجام میشود و بنابراین با جابجا شدن مالکیت ابزارهای مالی قابل دادوستد در آن بازار، قدرت نقدشوندگی زیادی ایجاد میشود. در این حالت، از نقد شدن پیش از سررسید بدهی واحدهای متقاضی سرمایه یا ناشران اوراق بهادار جلوگیری میشود و در نتیجه ضربه‌های کمبود نقدینگی تأثیر محدودتری بر واحدهای سرمایه‌گذار خواهد داشت.
طبقه بندي بر اساس سررسید تعهدات مالی:
الف ) بازار پول
بنا به تعریف، بازار پول بازاری برای دادوستد پول و دیگر داراییهای مالی جانشین نزدیک پول است که سررسید کمتر از یک‌سال دارند. همچنین می‌توان از بازار پول به عنوان بازار ابزارهای مالی کوتاه مدت با ویژگی اندک بودن ریسک عدم پرداخت، نقدشوندگی و ارزش اسمی زیاد نام برد. تمرکز فعالیت این بازار در استفاده از ابزارهایی است که به اشخاص و بنگاه‌های تجاری این امکان را می‌دهند که به سرعت نقدینگی خود را به میزان مطلوب درآورند.
ب ) بازار سرمایه
برپایه طبقه‌بندی بازار مالی با نگرش به سررسید دارایی‌ها، بازار سرمایه به بازار دادوستد ابزارهای مالی با سررسید بیشتر از یک سال و داراییهای بدون سررسید اطلاق میشود. این بخش از بازار مالی نقش مهمتری در گردآوری منابع نقش بازار اولیه چیست؟ پس‌اندازی و تأمین نیازهای سرمایه‌گذاری واحدهای تولیدی دارد. بازار سرمایه نسبت به بازار پول بسیار گسترده‌تر است و از تنوع ابزاری بیشتری برخوردار است.
مهمترین کارکرد بازارهای مالی شامل بازارهای پول، سرمایه و بیمه در اقتصاد ملی، تجهیز منابع پس اندازی و هدایت آن به سوی فعالیتهای مولد اقتصادی است، ضمن آنکه تعیین قیمت وجوه و سرمایه، انتشار و تحلیل اطلاعات و توزیع ریسک اقتصادی نیز اغلب در شمار کارکردهای این بازارهاست.
بورس چیست؟
در بازار سهام به طور کلی به مجموعه مبادلات و خرید، فروش و انتشار سهام شرکتهای سهامی عام انجام میشود، اطلاق میشود. چنین فعالیتهای مالی از طریق کارگزاری های رسمی نهادینه شده (چه فیزیکی یا الکترونیکی) انجام می‌شوند که تحت مجموعه‌ای از مقررات تعریف شده عمل می‌کنند.
در حالی که هر دو اصطلاح “بازار سهام” و “بورس” اغلب به جای یکدیگر استفاده می شوند، اصطلاح دوم به طور کلی شامل زیر مجموعه ای از اولی نقش بازار اولیه چیست؟ است. اگر کسی در بازار سهام معامله کند، به این معنی است که آنها سهام یک (یا چند) از بورس(های) سهام را خریداری یا می فروشند که بخشی از کل بازار سهام هستند.
یک کشور ممکن است یک یا چند بورس اوراق بهادار داشته باشد. بورس اوراق بهادار ایالات متحده شامل بورس نیویورک (NYSE) و نزدک است.
تعاریف کلیدی:
بازارهای سهام مکان‌هایی هستند که خریداران و فروشندگان برای مبادله سهام شرکت‌ها با یکدیگر ملاقات می‌کنند. بازارهای سهام مؤلفه‌های حیاتی اقتصاد بازار آزاد هستند زیرا دسترسی دموکراتیک به تجارت و مبادله سرمایه را برای سرمایهگذاران از هر نوع ممکن می‌سازد. آنها چندین عملکرد را در بازارها انجام می دهند، از جمله کشف قیمت کارآمد و معامله کارآمد. در ایالات متحده، بازار سهام توسط کمیسیون بورس و اوراق بهادار (SEC) و نهادهای نظارتی محلی تنظیم می شود.
شناخت بازار سهام
بازار سهام به خریداران و فروشندگان متعدد اوراق بهادار اجازه ملاقات، تعامل و معامله را می دهد. بازارهای سهام امکان کشف قیمت سهام شرکت ها را فراهم می کند و به عنوان فشارسنج برای کل اقتصاد عمل می کند. از آنجایی که تعداد شرکت کنندگان در بازار سهام بسیار زیاد است، اغلب می توان از قیمت منصفانه و درجه نقدینگی بالایی اطمینان داشت زیرا شرکت کنندگان مختلف بازار برای بهترین قیمت با یکدیگر رقابت می کنند.
بازار سهام یک محیط تنظیم شده و کنترل شده است. از آنجایی که بازار سهام صدها هزار شرکت کننده در بازار را که مایل به خرید و فروش سهام هستند گرد هم می آورد، روش های قیمت گذاری منصفانه و شفافیت در معاملات را تضمین می کند. در حالی که بازارهای سهام قبلی گواهینامه های سهام فیزیکی مبتنی بر کاغذ را منتشر می کردند و با آنها معامله می کردند، بازارهای سهام کامپیوتری امروزی به صورت الکترونیکی کار می کنند.
بازار سهام چگونه کار می کند
به طور خلاصه، بازارهای سهام، محیطی امن و منظم را فراهم می‌کنند که در آن فعالان بازار می‌توانند با اطمینان، با ریسک عملیاتی صفر تا کم، معاملات سهام و سایر ابزارهای مالی واجد شرایط را انجام دهند. بازارهای سهام تحت قوانین تعریف شده که توسط تنظیم کننده بیان شده است، به عنوان بازارهای اولیه و بازارهای ثانویه عمل می کنند. ب
ه عنوان یک بازار ، بازار سهام به شرکت ها اجازه می دهد تا سهام خود را برای اولین بار از طریق فرآیند عرضه اولیه عمومی منتشر کرده و به عموم مردم بفروشند. این فعالیت به شرکت ها کمک می کند تا سرمایه لازم را از سرمایه گذاران تامین کنند. اساساً به این معنی است که یک شرکت خود را به تعدادی سهام (مثلاً 20 میلیون سهم) تقسیم می کند و بخشی از آن سهام (مثلاً 5 میلیون سهم) را به قیمت (مثلاً 10 دلار برای هر سهم) به مردم می فروشد. برای تسهیل این فرآیند، یک شرکت به بازاری نیاز دارد که بتوان این سهام را در آن فروخت. این بازار توسط بورس ارائه شده است. اگر همه چیز طبق برنامه پیش برود، شرکت با موفقیت 5 میلیون سهم را به قیمت هر سهم 10 دلار می فروشد و 50 میلیون دلار وجوه جمع آوری می کند.
سرمایه گذاران سهام شرکت را به دست خواهند آورد که می توانند انتظار داشته باشند که برای مدت زمان ترجیحی خود نگه دارند، با پیش بینی افزایش قیمت سهام و هرگونه درآمد بالقوه در قالب پرداخت سود سهام. بورس اوراق بهادار به عنوان تسهیل کننده برای این فرآیند افزایش سرمایه عمل می کند و برای خدمات خود از شرکت و شرکای مالی آن کارمزد دریافت می کند.
ملاحظات ویژه بورس اوراق بهادار
مسئولیت تضمین شفافیت قیمت، نقدینگی، کشف قیمت و معاملات منصفانه در این گونه فعالیتهای معاملاتی را بر عهده دارد. از آنجایی که تقریباً تمام بازارهای سهام عمده در سراسر جهان اکنون به صورت الکترونیکی کار می کنند، که به طور کارآمد سفارشات خرید و فروش شرکت کنندگان مختلف بازار را مدیریت می کند.
آنها عملکرد تطبیق قیمت را برای تسهیل اجرای تجارت با قیمتی که هم برای خریداران و هم برای فروشندگان منصفانه است انجام می دهند. یک شرکت پذیرفته شده در بورس همچنین ممکن است سهام جدید و اضافی را از طریق سایر عرضه‌ها در مراحل بعدی، مانند مسائل حقوقی یا عرضه‌های بعدی، ارائه دهد.
حتی ممکن است سهام خود را بازخرید یا از فهرست خارج کنند. بورس اوراق بهادار این گونه معاملات را تسهیل می کند. بورس اوراق بهادار اغلب شاخص‌های مختلفی را در سطح بازار و بخش خاص ایجاد و نگهداری می‌کند، روش های دیگر عبارتند از: نوسانگر تصادفی و شاخص تکانه تصادفی. بورس‌ها همچنین کلیه اخبار، اطلاعیه‌ها و گزارش‌های مالی شرکت را نگهداری می‌کنند که معمولاً در وب‌سایت‌های رسمی آنها قابل دسترسی است. بورس اوراق بهادار همچنین از دیگر فعالیتهای مرتبط با معاملات در سطح شرکت پشتیبانی می‌کند. به عنوان مثال، شرکت های سودآور ممکن است با پرداخت سود سهام که معمولاً از بخشی از درآمد شرکت حاصل می شود، به سرمایه گذاران پاداش دهند. تمام این اطلاعات را حفظ می کند و ممکن است تا حدی از پردازش نقش بازار اولیه چیست؟ نقش بازار اولیه چیست؟ آن پشتیبانی کند.
عملیات بازار سهام
یک بازار سهام در درجه اول وظایف اصلی زیر را انجام می دهد: معامله منصفانه در معاملات اوراق بهادار بسته به قوانین استاندارد عرضه و تقاضا، بورس اوراق بهادار باید اطمینان حاصل کند که همه فعالان بازار علاقه مند دسترسی فوری به داده ها برای کلیه سفارشات خرید و فروش دارند و از این طریق به قیمت گذاری منصفانه و شفاف اوراق بهادار کمک می کند.
علاوه بر این، باید تطبیق کارآمد سفارشات خرید و فروش مناسب را نیز انجام دهد. به عنوان مثال، ممکن است سه خریدار برای خرید سهام مایکروسافت به قیمت 100، 105 و 110 دلار سفارش داده باشند، و ممکن است چهار فروشنده نیز مایل به فروش سهام مایکروسافت به قیمت 110، 112، 115 و 120 دلار باشند. کارگزار (از طریق سیستم های معاملاتی خودکار) باید اطمینان حاصل کند که بهترین خرید و بهترین فروش مطابقت دارند، که در این مورد 110 دلار برای مقدار داده شده معامله است.
کشف قیمت کارآمد بازارهای سهام نیاز به حمایت از مکانیزم کارآمد برای کشف قیمت دارند که به تصمیم گیری در مورد قیمت مناسب اوراق بهادار اشاره دارد و معمولاً با ارزیابی عرضه و تقاضای بازار و سایر عوامل مرتبط با معاملات انجام می شود.
فرض کنید یک شرکت نرم افزاری مستقر در ایالات متحده با قیمت 100 دلار معامله می کند و ارزش بازار آن 5 میلیارد دلار است. در خبری آمده است که تنظیم کننده اتحادیه اروپا (EU) یک جریمه 2 میلیارد دلاری برای این شرکت وضع کرده است که اساساً به این معنی است که 40 درصد از ارزش شرکت ممکن است از بین برود. در حالی که بازار سهام ممکن است محدوده قیمت معاملاتی 90 و 110 دلاری را بر قیمت سهام شرکت تحمیل کرده باشد،
باید به طور موثر حد مجاز قیمت معاملاتی را تغییر دهد تا تغییرات احتمالی در قیمت سهام را برآورده کند، در غیر این صورت ممکن است سهامداران برای معامله در قیمت سهام دچار مشکل شوند. قیمت عادلانه. نگهداری نقدینگی در حالی که به دست آوردن تعداد خریداران و فروشندگان برای یک اوراق بهادار مالی خاص برای بازار سهام خارج از کنترل است،
باید اطمینان حاصل شود که هر کسی که واجد شرایط و مایل به معامله باشد، دسترسی فوری به سفارش‌هایی را دارد که باید با قیمت منصفانه اجرا شوند. امنیت و اعتبار معاملات در حالی که شرکت‌کنندگان بیشتر برای کارآمدی یک بازار مهم هستند، همان بازار باید اطمینان حاصل کند که همه شرکت‌کنندگان تأیید شده‌اند و با قوانین و مقررات لازم مطابقت دارند و جایی برای نکول هیچ یک از طرفین باقی نمی‌گذارد.
علاوه بر این، باید اطمینان حاصل کند که همه نهادهای مرتبط فعال در بازار به قوانین پایبند هستند و در چارچوب قانونی ارائه شده توسط تنظیم کننده کار می کنند. از همه انواع واجد شرایط شرکت کنندگان در بازار پشتیبانی کنید یک بازار از شرکت کنندگان مختلفی تشکیل شده است که شامل بازارسازان، سرمایه گذاران، معامله گران، سفته بازان و تامین کنندگان می شود.
همه این شرکت کنندگان در بازار سهام با نقش ها و کارکردهای متفاوتی فعالیت می کنند. به عنوان مثال، یک سرمایه گذار ممکن است سهام بخرد و آنها را برای درازمدت نگه دارد، در حالی که یک معامله گر ممکن است در عرض چند ثانیه وارد یک موقعیت شده و از آن خارج شود.
یک بازارساز نقدینگی لازم را در بازار فراهم می‌کند، در حالی که یک پوشش ریسک ممکن است بخواهد برای کاهش ریسک سرمایه‌گذاری، با مشتقات معامله کند. بازار سهام باید اطمینان حاصل کند که همه این شرکت‌کنندگان می‌توانند به طور یکپارچه عمل کنند و نقش‌های مورد نظر خود را ایفا کنند تا اطمینان حاصل شود که بازار به کارآمدی خود ادامه می‌دهد.
حمایت از سرمایه گذار در کنار سرمایه گذاران ثروتمند و نهادی، تعداد بسیار زیادی از سرمایه گذاران کوچک نیز به دلیل سرمایه گذاری اندک خود، توسط بازار سهام خدمات ارائه می کنند. این سرمایه گذاران ممکن است دانش مالی محدودی داشته باشند و از خطرات سرمایه گذاری در سهام و سایر ابزارهای فهرست شده آگاهی کامل نداشته باشند.
بورس اوراق بهادار باید اقدامات لازم را برای ارائه حمایت های لازم از این سرمایه گذاران به منظور محافظت از آنها در برابر ضررهای مالی و اطمینان از اعتماد مشتریان به کار گیرد.
به عنوان مثال، یک بورس اوراق بهادار ممکن است سهام را در بخش‌های مختلف بسته به پروفایل ریسک آنها دسته‌بندی کند و اجازه داد و ستد محدود یا بدون معامله توسط سرمایهگذاران معمولی در سهام پرریسک را بدهد. مقررات متوازن شرکت های فهرست شده تا حد زیادی تحت نظارت هستند و معاملات آنها توسط تنظیم کننده های بازار، نظارت می شود.
علاوه بر این، صرافی ها الزامات خاصی را الزامی می کنند – به عنوان مثال، ثبت به موقع گزارش های مالی سه ماهه و گزارش فوری هر تحول مرتبط – تا اطمینان حاصل شود که همه فعالان بازار از اتفاقات شرکت آگاه می شوند. عدم رعایت مقررات می تواند منجر به توقف معاملات و سایر اقدامات انضباطی شود.
شرکت کنندگان در بازار سهام در کنار سرمایه گذاران بلندمدت و معامله گران کوتاه مدت، انواع مختلفی از بازیگران با بازار سهام در ارتباط هستند. هر کدام نقش منحصر به فردی دارند، اما بسیاری از نقش ها در هم تنیده شده اند و برای اجرای موثر بازار به یکدیگر وابسته اند. کارگزاران بورس متخصصان دارای مجوز هستند که از طرف سرمایه گذاران به خرید و فروش اوراق بهادار می پردازند.
کارگزاران با خرید و فروش سهام به نمایندگی از سرمایه گذاران به عنوان واسطه بین بورس و سرمایه گذاران عمل می کنند. برای دسترسی به بازارها به یک حساب کاربری در یک کارگزار خرده فروشی نیاز است. مدیران پورتفولیو حرفه‌ای هستند که پورتفولیو یا مجموعه‌ای از اوراق بهادار را برای مشتریان سرمایه‌گذاری می‌کنند. این مدیران توصیه‌هایی از تحلیلگران دریافت می‌کنند و تصمیمات خرید یا فروش را برای پورتفولیو می‌گیرند.
شرکت های صندوق سرمایه گذاری مشترک، صندوق های تامینی و برنامه های بازنشستگی از مدیران پورتفولیو برای تصمیم گیری و تعیین استراتژی های سرمایه گذاری برای پولی که دارند استفاده می کنند.
بانکداران سرمایه‌گذاری شرکت‌هایی را با ظرفیت‌های مختلف نمایندگی می‌کنند، مانند شرکتهای خصوصی که می‌خواهند از طریق IPO عمومی شوند یا شرکت‌هایی که درگیر ادغام‌ها و ادغام‌های معلق هستند. آنها از فرآیند پذیرش مطابق با الزامات نظارتی بازار سهام مراقبت می کنند.
کارگزاری ها به عنوان موسسات انتفاعی فعالیت می کنند و برای خدمات خود هزینه ای دریافت می کنند. منبع درآمد اولیه این بورس ها درآمد حاصل از کارمزد معاملاتی است که برای هر معامله انجام شده در پلت فرم آن اخذ می شود.
نمونه هایی از بازارهای سهام
اولین بازار سهام در جهان بورس لندن بود. در سال 1773 در قهوه خانه ای، جایی که معامله گران برای تبادل سهام گرد هم می آمدند، شروع به کار کرد. اولین بورس اوراق بهادار در ایالات متحده در سال 1790 در فیلادلفیا آغاز شد. قرارداد باتون وود، که به دلیل امضای آن در زیر درخت دکمه ای به این نام خوانده می شود، علامت گذاری شده است. آغاز وال استریت نیویورک در سال 1792. این قرارداد توسط 24 تاجر امضا شد و اولین سازمان آمریکایی در نوع خود بود که به تجارت اوراق بهادار پرداخت. معامله گران در سال 1817 نام سرمایه گذاری خود را به هیئت بورس و بورس نیویورک تغییر دادند.
نقش بازار اولیه چیست؟
شماره‌های پیشین نشریه
| تعداد دوره‌ها | 11 |
| تعداد شماره‌ها | 44 |
| تعداد مقالات | 760 |
| تعداد نویسندگان | 1,581 |
| تعداد مشاهده مقاله | 494,774 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 728,277 |
| نسبت مشاهده بر مقاله | 651.02 |
| نسبت دریافت فایل بر مقاله | 958.26 |
| ----------------------------------------- | |
| تعداد مقالات ارسال شده | 3,058 |
| تعداد مقالات رد شده | 1,934 |
| درصد عدم پذیرش | 63 |
| تعداد مقالات پذیرفته شده | 757 |
| درصد پذیرش | 25 |
| زمان پذیرش (روز) | 127 |
| تعداد پایگاه های نمایه شده | 0 |
اثرات تعدیلی ساختار مالکیت، ارتباطات سیاسی و استقلال هیئت مدیره بر ارتباط بین واگرایی نظرات و توجه سرمایهگذاران به بازار عرضه اولیه سهام
نفیسه تقی زاده؛ محسن حمیدیان؛ نوروز نوراله زاده
طراحی مدلی برای اندازه‌گیری ریسک بحرانی منابع انسانی در بازار سرمایه بر مبنای روش FMEA فازی و اصل پارتو
علیرضا جعفری دودران؛ روزبه قوسی؛ احمد ماکویی؛ مصطفی جعفری
اثرکاهش سود تقسیمی و اجتناب مالیاتی شرکت ها بر خطر سقوط قیمت سهام (رهیافت ضریب چولگی منفی و نوسان پذیری پایین به بالا)
پرویز دیندار فرکوشی؛ حسین پناهیان؛ حسین جباری
محتوای اطلاعاتی گزارشگری مالی و توسعه قابلیتِ تعاملی با ذینفعان: آزمون نظریه پیگمالیون
محسن حیدری؛ محمدرضا عبدلی
آزمون محتوای اطلاعاتی تحت تاثیر رفتار احساسی سرمایه گذاران و کیفیت گزارشگری مالی
شهناز علی نژاد؛ فریدون رهنمای رودپشتی؛ فرزین رضایی
نوسانات ویژه و بازده آتی سهام بر پایه مدل قیمت گذاری دارایی: نگرشی بر آستانه تحمل ریسک بازده
فاطمه زمانی؛ معصومه لطیفی بنماران؛ رویا دارابی
تاثیر افشای اختیاری اطلاعات غیرمالی تاریخی و آینده نگر بر عملکرد پایداری
غلامحسین پورغلامی دافچاهی؛ محمود صمدی لرگانی؛ رضیه علی خانی؛ محمدرضا پورعلی
ارائه الگوی اکوسیستم کارآفرینی فن‌آورانه در حوزه کسب‌وکارهای دانش‌بنیان فعال در بخش فناوری مالی
محمدرضا بابایی فیشانی؛ علی خوزین؛ بابک ضیا؛ مجید اشرفی
شناسایی و رتبه بندی عوامل آمیخته بازاریابی خدمات در صنعت بانکداری ایران با تاکید بر خدمات مالی و سرمایه گذاری (با استفاده از تکنیک دیمتل )
رضا محمدکاظمی؛ سعید کاردار؛ مهناز پوریز
تبیین نقش سرمایهگذاران با افق سرمایه گذاری بلند مدت- کوتاه مدت، نظارت بر منظرهای متفاوت تصمیمات مدیریتی
مجید کلانتری؛ جواد رمضانی؛ مهدی خلیل پور؛ یحیی کامیابی
آزمون تاثیرگذاری کارایی بازار سرمایه از طریق متغیر میانجی سرمایه گذاری بر کیفیت مدیریت سود شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار ایران
اکبر باقری؛ علی رمضانی
ارائه پلتفرم فرایند تأمین مالی جمعی مبتنی بر بدهی از طریق مرابحه در ایران
علی ملکی؛ شادی شاهوردیانی؛ علی زارع؛ هاشم نیکومرام
سرمایه اجتماعی، چسبندگی سود سهام و کارایی سرمایه‌گذاری
اسماعیل ابراهیمی؛ فرزین رضایی؛ صلاح الدین قادری
آزمون مدل ناپارامتریک به روش لاسوی گروهی تطبیق یافته جهت شناسایی ویژگی های موثر در پیش بینی بازده مورد انتظار پرتفوی سهام
راحله السادات مرتضوی؛ حمیدرضا وکیلی فرد؛ قدرت اله طالب نیا؛ سیده محبوبه جعفری
بازار مالی چیست؟ و انواع آن کدام اند؟
ساعد نیوز: بازار مالی (به انگلیسی: Financial market ) با تقسیم کل سیستم اقتصاد یک کشور به دو بخش واقعی و مالی، بخش مالی را می‌توان به عنوان زیرمجموعه‌ای از نظام اقتصادی تعریف کرد که در آن وجوه، اعتبارات و سرمایه در چارچوب قوانین و مقررات مشخص از طرف پس‌انداز کنندگان و صاحبان پول و سرمایه به طرف متقاضیان، جریان می‌یابد.
بازار مالی (Financial Market) اصطلاحی گسترده است که برای طیف وسیعی از بازارها به کار می رود. هر بازاری که در آن تجارتی صورت می گیرد یک بازار مالی محسوب می شود. حتی بازارهایی که در آنها تجارت اوراق بهادار شامل سهام، اوراق قرضه، ارز، فلزات و مشتقات آنها انجام می شود هم بازار مالی هستند.
نظام مبتني بر اقتصاد بازار در سطح كلان به وجود بازارهاي 4 گانه اعتقاد دارد. اين بازارها عبارتند از: بازار كالا، بازار كار، بازار پول و بازار سرمايه. تجزيه و تحليل بازارهاي 4 گانه تعادل عمومي را به اثبات مي رساند. دو بازار از بازارهاي ياد شده در ارتباط با بخش مالي مي باشد. بخش مالي روي دوم سكه اقتصاد است كه در واقع مكمل بخش واقعي اقتصاد است. بنابراين تعادل بلند مدت و با ثبات هر نظام اقتصادي هنگامي به دست مي آيد كه دو بخش مالی و اقتصادی با ارتباطات دروني خود در شرايط تعادلي عمل كنند. بر اين اساس مي توان گفت كه بخش مالي تزريق كننده حيات به بخش حقيقي اقتصاد است و منظور از توسعه مالي، توسعه سيستم يا بخش مالي يعني بازارها، نهادها و ابزارهاي مالي مي باشد.
کارکردهای بازار مالی
جذب و تجهیز پس اندازها و تخصیص بهینه منابع (انتقال وجوه بین واحدهای اقتصادی)
انتقال وجوه بین واحدهای اقتصادی نقش اساسی بخش مالی اقتصاد است. واحدهای اقتصادی به طور کلی شامل واحدهای دارای پس انداز و واحدهای سرمایه گذاری هستند. نقش بازارهای مالی این است که این دو گروه مزبور را به یکدیگر نزدیک کند و راهکاری فراهم نمایند که وجوه از واحدهای دارای مازاد پس انداز به واحدهای مواجه با کمبود منابع یا کسری پس انداز انتقال یابد. بدیهی است که تأثیر این نقل و انتقال وجوه فراهم آوردن امکانات سرمایه گذاری مولد است. بنابراین ملاحظه می شود که در صورت عدم وجود یا ضعف بازارهای مالی، امکان تحقق سرمایه گذاری های مولد در سطح وسیع وجود نخواهد داشت.
تعیین قیمت وجوه و سرمایه
قیمت وجوه و سرمایه نیز در بازارهای مالی تعیین می شود. بنابراین بازارهای مالی با تعیین قیمت سرمایه و وجوه، بنگاه ها را در تصمیم گیری های سرمایه گذاری و برنامه ریزی های مالی کمک می کنند. به طوری که قیمت بازاری سرمایه توسط بنگاه می تواند با بازده انتظاری ناشی از آن مورد مقایسه قرار گیرد و بدین ترتیب بنگاه ها سرمایة خود را به سرمایه گذاری هایی که بازدة آن ها بالاتر یا مساوی هزینه سرمایه آن هاست اختصاص دهند. همچنین با استفاده از هزینة سرمایه که در بازار مالی تعیین می شود، امکان مقایسه و ترجیح سرمایه گذاری های کوتاه مدت و بلند مدت فراهم می شود. اما فرآیند کشف قیمت در بازارهای مالی زمانی به درستی و به شکل عادلانه انجام می گیرد که شرایط رقابتی بر بازار حاکم باشد. در این شرایط عرضه و تقاضای وجوه و سرمایه، قیمت را تعیین می کند و قیمت تعیین شده توسط بازار بهترین راهنما برای عرضه کنندگان وجوه یعنی پس اندازکنندگان و سرمایه گذاران و تقاضاکنندگان وجوه یا سپرده پذیران خواهد بود. بدین وسیله تصمیم گیری برای هر دو گروه آسان خواهد شد و منابع سرمایه ای به بهترین نحو تخصیص خواهد یافت.
انتشار و تحلیل اطلاعات
بازارهای مالی، اطلاعات را گردآوری می نمایند و از طریق قیمت های منتشر شده منعکس می نمایند. حتی افرادی که فرآیند پرهزینه ارزیابی بنگاه ها و مدیران و شرایط بازار سهام را طی نکرده اند، می توانند قیمت های سهام را که منعکس کنندة اطلاعاتی است که دیگران به دست آورده اند، مشاهده کنند. انتشار و تجزیه و تحلیل اطلاعات توسط بازارهای مالی باعث می شود تا جامعه منابع ناچیزی را به منظور به دست آوردن اطلاعات هزینه کند. اقتصادی شدن کسب اطلاعات دربارة فرصت های سرمایه گذاری، می تواند به تخصیص بهتر منابع منجر گردد.
تسهیل دادوستدها
سیستم های مالی که هزینه های مبادلاتی را کاهش می دهند، می توانند موجب تخصصی تر شدن فعالیت ها، نوآوری تکنولوژی و رشد اقتصادی شوند. همان طور که آدام اسمیت (1779) نیز ادعا می کند، هزینة مبادلاتی کمتر باعث تخصصی تر شدن کارها می شود. وجود واسطه ای همانند پول، باعث می شود تا هزینه های مبادله کالا تا حد زیادی کاهش یابد و امر مبادله ساده تر و روان تر گردد. وجود نهادهای واسطه ای نیز خود باعث کاهش این هزینه ها، تقسیم کار بهتر و در نتیجه کارآیی و رشد بالاتر می شود.
توزیع خطر و مدیریت ریسک
بازارهای مالی علاوه بر تخصیص سرمایة پولی، خطرات اقتصادی را نیز توزیع می کنند. در واقع ریسک اشتغال به فعالیت های اقتصادی و سرمایه گذاری، از طریق ایجاد و توزیع اوراق بهادار از هم تفکیک و توزیع می شود. به عبارت دیگر بازارهای مالی (بازار پول و سرمایه) در ابعاد وسیع ریسک افرادی را که در فعالیت های اقتصادی بزرگ و پرمخاطره اشتغال دارند به پس انداز کنندگان که حاضر به پذیرش ریسک یک بازدة غیرمطمئن هستند، منتقل و بین آن ها توزیع می کنند.
بازارهای مالی علاوه بر تفکیک ریسک اشتغال و سرمایه گذاری، افراد را قادر به ایجاد تنوع در سرمایه گذاری می کنند. ایجاد تنوع در سبد دارایی منجر به کاهش ریسک می شود. کل ریسک به این علت کاهش می یابد که زیان در بعضی از سرمایه گذاری ها توسط منافع ناشی از سایر سرمایه گذاری ها جبران می شود. بازارهای مالی همچنین ریسک عدم نقدشوندگی را کاهش می دهند. نقدشوندگی، عبارت از سهولت تبدیل دارایی ها به قدرت خرید در قیمت های مورد توافق است. هزینه های مبادلاتی و عدم تقارن اطلاعاتی باعث کاهش نقدشوندگی شده و ریسک را افزایش می دهد. بازارهای مالی از طریق انتشار و تحلیل اطلاعات و تسهیل دادوستدها به کاهش ریسک عدم نقدشوندگی کمک می کنند.
طبقه بندی انواع بازارهای مالی در ایران
بازارهاي مالي بر پايه معيارهاي متفاوتي قابل طبقه بندي هستند:
- طبقه بندي بر اساس نوع دارايي
- طبقه بندي بر اساس مرحله عرضه اوراق بهادار
- طبقه بندي بر اساس سررسيد نقش بازار اولیه چیست؟ تعهدات مالي
انواع بازارهای مالی بر اساس نوع دارايي
الف) بازار سهام
در اين بازار، سهام شركت ها كه نشانگر مالكيت دارنده آن در شركت است، دادوستد مي شود.
ب) بازار اوراق بدهی
بازاري است كه در آن ابزارهاي با درآمد ثابت (اوراق قرضه) دادوستد مي شوند.
ج) بازار ابزارهای مشتق
بازاري است براي معاملات ابزارهايي مبتني بر دارايي هاي مالي يا فيزيكي از كه آن جمله مي توان به اختيار معامله و قرارداد آتي اشاره كرد.
طبقه بندي نقش بازار اولیه چیست؟ بر اساس مرحله عرضه اوراق بهادار
بازار دست اول (اولیه)
شرکت ها، مؤسسات و بنگاه های اقتصادی برای تأمین منابع مالی مورد نیاز خود به مبالغ هنگفتی نیاز دارند كه اغلب این منابع را در مقابل واگذاری اوراق بهادار خود، به دست می آورند. واگذاری اوراق بهادار و تأمین اعتبار برای اولین بار در بازار دست اول انجام می شود. به عبارت دیگر در بازار دست اول، اوراق بهادار برای نخستین بار منتشر می شوند. براین اساس فروشنده اوراق بهادار در واقع همان ناشر اوراق بهادار است.
بازار دست دوم (ثانویه)
پس از عرضه اوراق بهادار در بازار اولیه و به منظور آن که این اوراق بتوانند مورد دادوستد قرار گیرند، به بازار دیگری نیاز است که به آن بازار ثانویه اوراق بهادار گفته می شود. در این بازار، اوراق قابلیت دادوستد پيدا مي كنند. وجود بازار دست دوم، صرفاً به این دلیل است که قابلیت نقدشوندگي اوراق بهادار منتشر شده در بازار دست اول را افزایش دهد، ضمن این که شرایطی فراهم می آورد که قرض دهندگان و قرض گیرندگان در صورت لزوم به آسانی بتوانند تصمیمات سرمایه گذاری خود را تغییر داده، به فروش اوراق بهادار خریداری شده یا خرید اوراق بهادار دیگر اقدام نمایند.
دادوستد در بازار دست دوم به دفعات نامحدود انجام می شود و بنابراین با جابجا شدن مالکیت ابزارهای مالی قابل دادوستد در آن بازار، قدرت نقدشوندگی زیادی ایجاد می شود. در این حالت، از نقد شدن پیش از سررسید بدهی واحدهای متقاضی سرمایه یا ناشران اوراق بهادار جلوگیری می شود و در نتیجه ضربه های کمبود نقدینگی تأثیر محدودتری بر واحدهای سرمایه گذار خواهد داشت.
طبقه بندي بر اساس سررسید تعهدات مالی
الف ) بازار پول ( Money market )
بنا به تعریف، بازار پول بازاری برای دادوستد پول و دیگر دارایی های مالی جانشین نزدیک پول است که سررسید کمتر از یک سال دارند. همچنین می توان از بازار پول به عنوان بازار ابزارهای مالی کوتاه مدت با ویژگی اندک بودن ریسک عدم پرداخت، نقدشوندگی و ارزش اسمی زیاد نام برد. تمرکز فعالیت این بازار در استفاده از ابزارهایی است که به اشخاص و بنگاه های تجاری این امکان را می دهند که به سرعت نقدینگی خود را به میزان مطلوب درآورند.
ب ) بازار سرمایه ( Capital market )
برپایه طبقه بندی بازار مالی با نگرش به سررسید دارایی ها، بازار سرمایه به بازار دادوستد ابزارهای مالی با سررسید بیشتر از یک سال و دارایی های بدون سررسید اطلاق می شود. این بخش از بازار مالی نقش مهمتری در گردآوری منابع پس اندازی و تأمین نیازهای سرمایه گذاری واحدهای تولیدی دارد. بازار سرمایه نسبت به بازار پول بسیار گسترده تر است و از تنوع ابزاری بیشتری برخوردار است.
مهمترین کارکرد بازارهای مالی شامل بازارهای پول، سرمایه و بیمه در اقتصاد ملی، تجهیز منابع پس اندازی و هدایت آن به سوی فعالیتهای مولد اقتصادی است، ضمن آنکه تعیین قیمت وجوه و سرمایه، انتشار و تحلیل اطلاعات و توزیع ریسک اقتصادی نیز اغلب در شمار کارکردهای این بازارهاست.
بازار پول (Money Market)
این بازار یکی از بزرگترین بازارهای مالی و سرمایه جهان است که بانک ها و شرکت های دولتی و خصوصی و همچنین سهامداران در آن فعال می باشند. این نقش بازار اولیه چیست؟ بازار به چهار دسته بزرگ و اصلی اوراق قرضه دولتی، شرکتی، شهرداری، اوراق خزانه بانکی، اسناد بانکی و گواهی اسناد سپرده تقسیم می شود. به صورت کلی این بازارها در راستای جذب سرمایه برای راه اندازی پروژه های شرکت های خصوصی و دولتی و انتشار اوراق برای سرمایه گذاران فعالیت می کند که البته در مقالات بعدی به صورت کامل راجع به هر بخش توضیحات کامل خواهیم داد. در حالت کلی این بازارها بیشتر برای افرادی که به دنبال سرمایه گذاری هایی با ریسک و همچنین سود کم هستند مناسب می باشد.
بازار ارز (Currency Market)
آخرین گروه از دسته بندی بازار های مالی و سرمایه بازار ارز (Currency Market) می باشد که شامل بازار مالی فارکس (Forex Market) یا foreign exchange market می باشد. این بازار یکی از بزرگترین بازارهای مالی بین المللی می باشد که گردش مالی روزانه آن حدود ۷۰۰۰ میلیارد دلار می باشد و جزو پر طرفدارترین بازارهای مالی آنلاین دنیا می باشد که تعداد زیادی از تحلیلگران، معامله گران، شرکت ها، بانک ها و موسسات از سرتاسر دنیا در آن فعالیت می کنند.
ریسکهای موجود در بازار مالی ایران
ریسک دولتی
این ریسک که بر اساس پایین بودن قدرت اعتبار کشور و دولت ایران در تأمین منابع مالی از طریق قرض از بانک بر ؟ یا بازار بین المللی میباشد بر اساس قیمت اخیر پایین نفت و رشد متوسط اقتصادی و منفی بودن سطح تجاری کشور به وجود آمده است. به دنبال برداشته شدن تدریجی تحریمهای اقتصادی از ژانویه سال ۲۰۱۶، اعتبار ایران نسبتاً با رشد کمی به دلیل افزایش صادرات نفتی ایران به حد قبل تحریمها و وارد شدن سرمایه های خارجی مواجه شده است سطح پایین بدهیها بین تمامی و همچنین افزایش دسترسی کشور ایران به بازارهای تأمین مالی به کم شدن این ریسک کمک خواهد کرد.
ریسک نرخ ارز
این ریسک با توجه به برداشته شدن تحریمهای اقتصادی به دلیل فعالیتهای اتمی ایران و افزایش دیدگاه مثبت نسبت به آینده اقتصاد ایران کمتر میشود. ولی با این وجود، عدم اطمینان به دلیل یکی نبودن برنامه های رسمی دولتی و بازار ارز که به سال ۲۰۱۸ موکول شده است به همراه نگرانی هایی که از اجمال تحریمهای جدید توسط دولت آمریکا، هنوز به آرایش نرسیده و دارای تحولات زیادی میباشد.
ریسک بخش بانکها
ضعف بانکها به دلیل کمبود منابع، بالا بودن نرخ وامهای بیپایه و اساس، تغییرات در سیاستهایی که موجب تفاوت در پروسه ارائه تسهیلات بوجود آمده است باعث افزایش این ریسک شده است با وجود این که ایران در صدد شکستن مسأله تحریمهای اقتصادی از جانب دولت آمریکا در خصوص دلار آمریکا که به عنوان ارز رسمی در مبادلات استفاده میشود، بیشتر بانکهای غربی با اطاعت از آمریکا با مبادله با دولت و بانکهای ایران سرباز میزنند.
ریسک سیاسی
با توجه به اینکه انتظار میرود با روی کار آمدن آقای روحانی، رئیس جمهور جدید در سال 2017، این ریسک کاهش یابد، ولی متأسفانه صحنه سیاسی هنوز دارای تزلزل بسیار بوده است به طوری که جناح راست در صدد … علاوه بر آن شده است که بر سر راه آقای روحانی وجود دارد، دولت جدید آمریکا نیز با به کارگیری سیاست مخالف ایران که با همکاری کشور اسرائیل و چند کشور حوزه خلیج فارس همراه است.
ریسک بخش اقتصادی
وابستگی ایران در بخش هیدروکربن موجب تزلزل اقتصادی ایران و افزایش یا کاهش قیمت و صادرات نفی شده است بعد از برطرف شدن مشکلات تحریمهای اتمی، ایران میتواند از نمای رقبای خود در حوزة خلیج فارس پیشی بگیرد ولی افزایش ریسک به دلیل افزایش تحمیل تحریمهای جدید از طرف کشور آمریکا باعث تنزل در اعتماد در اقتصاد داخلی و خارجی ایران میشود، تراز این ریسک را بالا میبرد.
دیدگاه شما