تعریف کورولیشن یا همبستگی

جمع بندی واریانس و کوواریانس:
واریانس و انحراف استاندارد سنجه های پراکندگی داده ها هستند. آن ها چگونگی توزیع داده ها را نشان می دهند. مقدار کم انحراف استاندارد نشان می دهد که داده های مشاهده شده بسیار به میانگین نزدیک هستند، در حالیکه مقدار بزرگ برای انحراف استاندارد نشان دهنده این است که داده ها در محدوده بزرگی از مقادیر پخش شده اند. بنابراین انحراف استاندارد شاخص خوبی برای بیان پراکندگی مجموعه داده ها محسوب می شود. در پایگاه داده های بزرگ محاسبه واریانس و انحراف استاندارد مقیاس پذیر است.

مفاهیم: ضریب همبستگی چیست؟

همشهری آنلاین: ضریب همبستگی (Correlation Coefficient) ابزاری آماری برای تعیین نوع و درجه رابطهٔ یک متغیر کمی با متغیر کمی دیگر است.

ضریب همبستگی، یکی از معیارهای مورد استفاده در تعیین همبستگی دو متغیر است.

ضریب همبستگی شدت رابطه و همچنین نوع رابطه (مستقیم یا معکوس) را نشان می‌دهد. این ضریب بین ۱ تا ۱- است و در عدم وجود رابطه بین دو متغیر، برابر صفر است.

همبستگی بین دو متغیر تصادفی X و Y به صورت زیر تعریف می‌شود:

که در آن E عملگر امید ریاضی، cov به معنای کوواریانس، corr نماد معمول برای همبستگی (کورولیشن) پیرسون، و سیگما نماد انحراف معیار است.

در نظریه احتمالات؛ امید ریاضی، میانگین، مقدار مورد انتظار یا ارزش مورد انتظار یک متغیر تصادفی گسسته برابر است با مجموع حاصل‌ضرب احتمال وقوع هر یک از حالات ممکن در مقدار آن حالت. در نتیجه میانگین برابر است با مقداری که بطور متوسط از یک فرایند تصادفی با بی‌نهایت تکرار انتظار می‌رود.

کواریانس یا هم‌وردایی (Covariance):

در نظریه احتمالات، اندازه تغییرات هماهنگ دو متغیر تصادفی است. (اگر دو متغیر یکی باشند کواریانس برابر واریانس خواهد شد). چنانکه دو متغیر تصادفی ناوابسته باشند کواریانس آنها صفر خواهد بود.

ضریب همبستگی پیرسون ( Pearson Correlation Coefficient):
روشی پارامتری است و برای داده‌هایی با توزیع نرمال یا تعداد داده‌های زیاد استفاده می‌شود.

ضریب همبستگی اسپیرمن (Spearman Correlation Coefficient):

در صورتی که تعداد داده‌ها کم و فرض نرمال بودن آنها معقول نباشد، از ضریب همبستگی اسپیرمن استفاده می‌شود. ضریب همبستگی‌ای که بر اساس رتبهٔ داده‌ها محاسبه می‌شود، توسط اسپیرمن محاسبه شده‌است.

انحراف معیار(Standard deviation):

نوعی سنجش پراکندگی برای یک توزیع احتمالی یا متغیر تصادفی است و نمایندهٔ پخش‌شدگی مقادیر آن حول مقدار میانگین است.

همبستگی ارز چیست؟

اگر شما در حال معامله با چند جفت ارز به طور همزمان می باشید و هیچ درکی از همبستگی جفت ارزها ندارید، در حقیقت قدم در راه نابودی خود گذاشته­ اید.

در این مقاله شما می آموزید که همبستگی ارز چیست و چگونه از آن استفاده کنید تا یک معامله گر باهوش شوید و تصمیمات صحیح بگیرید.

همبستگی ارز چیست؟

در دنیای مالی همبستگی یک وسیله ی آماری می باشد که نشان می دهد چگونه اوراق بهادار در ارتباط با یکدیگر حرکت می کنند .

قدرت ارز یک کشور یا منطقه بستگی به شرایط اقتصادی آن منطقه دارد. بنابراین اقتصاد قوی، یک ارز را قدرتمند و اقتصاد ضعیف یک کشور، آن ارز را تضعیف می کند. در همین حال اقتصاد کشورهای مختلف به یک دیگر متصل هستند و این موضوع ارزهای مختلف را به نحوی به یکدیگر مرتبط می کند.

برای مثال قاره اروپا، انگلیس و تعریف کورولیشن یا همبستگی کشورهای اتحادیه اروپا به یکدیگر متکی هستند، زیرا آنها کالاها و خدمات مختلفی را با یکدیگر مبادله می کنند. به همین دلیل ارزش پوند انگلیس تحت تاثیر هر گونه تغییر در اقتصاد سایر کشورهای اتحادیه اروپا است.

همین رابطه را می توان در اقتصادهای سرتاسر جهان مشاهده کرد و این همان چیزی است که همبستگی ارزهای مختلف در بازار فارکس را ایجاد می کند.

مبحث همبستگی جفت ارزها در فارکس مبحثی است بسیار مهم که شاید کمتر به آن توجه می شود. برای یک تریدر حرفه ای بودن لازم است که، معامله گر همواره تاثیرپذیری خود را از نوسانات مداوم بازار بررسی کند به خصوص اگر در بازار فارکس (Forex Market) فعالیت داشته باشد.

از آنجا که در بازار فارکس ارزها بصورت جفت قیمت گذاری میشوند، هیچ جفت واحدی مستقل از بقیه جفت ارزها معامله نمیشود. هنگامی که از همبستگی میان جفت ارزها آگاه شوید میتوانید به طور کامل از عوامل تاثیرگذار بر مجموع معاملات خود اطلاع داشته باشید.

بنابراین همبستگی ارز یا Currency Correlation به ما می گوید که آیا دو جفت ارز هم جهت، خلاف جهت یا کاملا بصورت تصادفی نسبت به یکدیگر در طی یک بازه­ی زمانی حرکت می کنند یا نه.

اگر شما می خواهید فقط بر روی یک جفت ارز معامله کنید که هیچ ،در غیر این صورت اگر می خواهید چند جفت ارز را با هم معامله کنید خیلی مهم است که بدانید چگونه جفت ارز های مختلف در ارتباط با یکدیگر حرکت می کنند.

ضریب همبستگی یا کورولیشن یک ابزار آماری است و فرمول ریاضی مخصوص به خود را دارد. این ضریب نشان می دهد که دو سری از اعداد با چه ارتباطی نسبت به یکدیگر تغییر کرده اند.

برای مثال ممکن است یک تحلیلگر بخواهد رابطه بین میزان صادرات یک کشور و ارزش ارز آن کشور در برابر دلار را بسنجد. در این حالت داده های هر دو متغیر در بازه های زمانی مساوی (مثلا فصلی یا سالیانه) با استفاده از فرمول ضریب همبستگی با یکدیگر مقایسه می شوند.

فرمول ضریب همبستگی به گونه ای طراحی شده است که نتیجه آن عددی بین 1- و 1+ بدست می آید.

ضریب همبستگی (0)

ضریب همبستگی 0 به معنی عدم همبستگی است و یعنی هیچ رابطه ای بین حرکت جفت ارزها با یکدیگر وجود ندارد.

ضریب همبستگی مثبت (1+ تا 0)

وقتی ضریب همبستگی یک متغیری (در فارکس جفت ارز) عددی بین 0 تا1+ باشد یعنی تغییرات جفت ارزها در یک جهت مثبت رخ می دهد.

به طور مثال اگر ضریب همبستگی جفت ارز دوم 0.8+ نسبت به جفت ارز اول باشد و جفت ارز اول در جهت مثبت حرکت کند، جفت ارز دوم به اندازه 0.8+ نسبت به جفت ارز اول در جهت مثبت حرکت خواهد کرد. در این حالت همبستگی 1+ به معنی همبستگی مثبت کامل است، یعنی اگر یک جفت ارز 1٪ رشد کند، جفت ارز دیگر نیز 1٪ رشد خواهد کرد.

ضریب همبستگی مثبت (0 تا 1-)

وقتی ضریب همبستگی یک متغیری(در فارکس جفت ارز) عددی بین 1- تا 0 باشد، یعنی تغییرات جفت ارزها در یک جهت منفی رخ می دهد.

به طور مثال اگر ضریب همبسنگی جفت ارز دوم 0.8- نسبت به جفت ارز اول باشد و جفت ارز اول در جهت مثبت حرکت کند، جفت ارز دوم به اندازه 0.8- یا 80% نسبت به جفت ارز اول در جهت معکوس حرکت خواهد کرد. در این حالت همبستگی 1- به معنی همبستگی منفی کامل است، یعنی اگر یک جفت ارز 1٪ رشد کند جفت ارز دیگر 1٪ تضعیف خواهد شد.

از جدول زیر میتوانید به عنوان یک راهنما برای تفسیر مقادیر ضرایب همبستگی مختلف استفاده کنید.

فرمول محاسبه ضریب همبستگی ارزها

یک تریدر فارکس نیازی به دانستن فرمول محاسبه ضریب همبستگی ارزها در فارکس ندارد و علت آن هم وجود جداول ضریب همبستگی در مراجع مختلف است. اما جهت اطلاعات بیشتر فرمول به صورت زیر میباشد:

در حالی که این فرمول پیچیده به نظر می رسد مفهوم کلی این است که نقاط داده را از دو جفت x و y می گیرد و سپس آنها را با میانگین خوانده شده در این جفت ها مقایسه می کند. قسمت بالای معادله، کوواریانس و قسمت پایینی انحراف استاندارد است.

به عنوان مثال نقاط داده را قیمت های پایانی برای هر روز یا ساعت در نظر بگیرید. قیمت پایانی x (و y) با میانگین قیمت بسته شدن x (و y) مقایسه می شود ، بنابراین یک معامله گر می تواند مقادیر پایانی و میانگین را در فرمول وارد کند تا نحوه حرکت جفت ها با هم را استخراج کند.

برای به دست آوردن میانگین نیاز به ردیابی چندین قیمت بسته شدن در برنامه ای مانند صفحه گسترده Microsoft Excel است. پس از ثبت چندین قیمت بسته شدن ، می توان میانگین را تعیین کرد که با ورود قیمت های جدید به طور مداوم به روز می شود. این مقدار به همراه مقادیر جدید برای x به فرمول وصل می شود.

دلایل استفاده از جعبه ابزار معاملات به شرح زیر است :

1- حذف کردن معاملاتی که معکوس یکدیگر هستند :

استفاده از همبستگی به شما کمک می کند که از معاملاتی که اثر یکدیگر را خنثی می کنند دوری کنید .به طور مثال ما می دانیم که EUR/USD و USD/CHF به صورت 100% در خلاف جهت همدیگر حرکت می کنند، بازکردن یک موقعیت خرید در EUR/USD و همچنین خرید USD/CHF بیهوده و گاهی سنگین خواهد بود. افزون بر اینکه باید دو بار اسپرد بپردازید، هر حرکتی در قیمت،یکی از جفت ها را بالا برده و جفت ارز دیگر را پایین می آورد.

2- سود های افزایشی یا ضررهای افزایشی :

شما این فرصت را دارید که به منظور به حداکثر رساندن سود، یک موقعیت را دوبرابر کنید. به طور مثال دو جفت ارز GBP/USD و EUR/USD را در نظر بگیرید. این دو جفت ارز دارای همبستگی مثبت قوی می باشند که در آن GBP/USD قدم به قدم EUR/USD را تعریف کورولیشن یا همبستگی دنبال می­کند. باز کردن یک موقعیت خرید در هر دو جفت ارز مثل این است که EUR/USD را معامله کنید و معامله ی خود را دو برابر کنید.

در این حالت شما در واقع دارید از اهرم استفاده می کنید. اگر در جهت مناسب حرکت کند سودهای بالایی کسب می شود و اگر در جهت مخالف حرکت کند ضرر بسیاری متحمل خواهید شد.

3- توزیع ریسک :

فهم اینکه همبستگی و ارتباط بین ارزها تعریف کورولیشن یا همبستگی وجود دارد به شما اجازه می دهد که از جفت ارزهای متفاوت استفاده کرده و قدرت دید شما را افزایش می دهد . به جای اینکه همیشه بر روی یک جفت ارز معامله کنید، شما می توانید ریسک خود را بین دو جفت ارز که در یک جهت حرکت می کنند تقسیم کنید .

جفت ارز هایی که همبستگی قوی تا بسیار قوی دارند ( بین 0.7 ) را انتخاب کنید . به عنوان مثال EUR/USDوGBP/USD تمایل دارند که با هم حرکت کنند ، همبستگی ناقص بین این دو جفت ارز به شما این اجازه را می دهد که ریسک خود را کاهش دهید.

فرض کنیم که شما معتقدید که ارزش USD افزایش می یابد، به جای باز کردن دو موقعیت فروش در EUR/USD شما می توانید یک معامله فروش در EUR/USD و یک فروش دیگر در GBP/USD داشته باشید که می تواند در برابر برخی ریسک ها به عنوان سپر عمل کند و به معاملات کلی شما تنوع ببخشد.

در مواقعی که دلار آمریکا ارزش خود را از دست می دهد ممکن است که یورو خیلی کمتر از پوند تحت تاثیر قرار گیرد.

4- محافظت از سرمایه :

حفاظت از سرمایه می تواند منجر به واقعی کردن سودهای کوچکتر شود، همچنین می تواند ضررها را به حداقل برساند. اگر شما یک موقعیت خرید در EUR/USD باز کرده اید و این معامله در خلاف جهت مورد نظر شما حرکت کند یک موقعیت خرید کوچک در جفتی که در خلاف جهت EUR/USD حرکت می کند مثل USD/CHF باز کنید.با این کار بیشتر ضرر شما جبران می شود!

نکته قابل تامل این است که همبستگی هر زمانی ممکن است که تضعیف یا تقویت شود، بنابراین لازم است که از همبستگی به روز استفاده شود.

5- تایید شکست مقاومتها و مشخص کردن شکست های غیرواقعی :

شما می توانید از همبستگی ارز برای تایید سیگنال های ورود و خروج معاملات خود استفاده کنید. به عنوان نمونه فرض کنید EUR/USD ظاهرا در حال حاضر دارای یک سطح حمایتی مهم می باشد .شما واکنش قیمت را مشاهده می کنید و به دنبال فروش در قسمت پایین رو برای شکست قیمت هستید .از آنجایی که شما می دانید EUR/USD با GBP/USD به صورت مثبت و با USD/CHF و USD/JPY به صورت منفی همبستگی دارند بررسی می کنید که آیا سه جفت ارز دیگر به اندازه ی EUR/USD حرکت می کنند یا خیر .

شما متوجه می شوید که GBP/USD در یک موقعیت سطح حمایت مهمی قرار گرفته است و هر دوی USD/CHF و USD/JPY در سطوح مقاومت کلیدی ای قرار دارند، این به شما می گوید که حرکت اخیر مربوط به دلار آمریکا بوده و شکست قیمت محتملی برای EUR/USD تایید می­کند، زیرا سه جفت ارز دیگر به صورت مشابه حرکت می کنند.

بنابراین تصمیم می گیرید که وقتی قیمت شکسته شد معامله کنید.

تغییر در همبستگی ارزها

جدول همبستگی ارزها تنها یک راهنما جهت یافتن همبستگی های قوی مثبت و منفی بین ارزها می باشد. اما این ارتباط می تواند در طول زمان تغییر کند.

اگر به تصاویر توجه کنید مشاهده می کنید که با تغییر تایم فریم، ضریب همبستگی جفت ارزها نیز تغییر می کنند. این چیزی است که شما بایستی همیشه هنگام بکارگیری همبستگی ارزها در استراتژی خود به آن توجه کنید.

جدول بالا همبستگی ارزها را در تایم فریم 5 دقیقه ای نشان می دهد. در این تایم فریم، جفت ارزهای USD/JPY و USD/HKD دارای همبستگی معکوس قوی هستند و در جهت خلاف یکدیگر حر کت می کنند.

جدول بالا همبستگی ارزها را در تایم فریم روزانه نشان می دهد. در این جدول مشاهده می کنیم که جفت ارزها غیر از دقایقی که در طول روز رفتار متضاد داشته اند دارای همبستگی مثبت نیز هستند.

بنابراین در این شرایط اگر شما در طول روز از ضریب همبستگی جفت ارزها در تایم فریم 5 دقیقه ای استفاده می کردید احتمالا همه موقعیت های معاملاتی برخلاف شما حرکت می کردند.

همچنین این مسئله مهمی است که شما از بروزترین جدول همبستگی ارزها استفاده کنید تا بر اساس داده های قدیمی و منسوخ تصمیم گیری نکنید. جهت مشاهده همبستگی جفت ارزها می توانید از سایت myfxbook.com استفاده کنید.

مفاهیم بنیادی کوواریانس و همبستگی در یادگیری ماشین

اغلب داده کاوی به یکپارچه سازی داده ها یعنی ادغام داده ها از چندین منبع داده ای نیاز دارد. یکپارچه سازی دقیق می تواند به کاهش و اجتناب از افزونگی و ناسازگاری ها در مجموعه داده ای کمک کند. همچنین باعث بهبود دقت و سرعت فرآیندهای بعدی داده کاوی می شود.

افزونگی چیست؟

افزونگی یکی دیگر از موضوعات مهم در یکپارچه سازی داده است. یک صفت خاصه (مانند درآمد سالیانه) ممکن است افزونه تلقی شود اگر بتوانیم با کمک مقادیر دیگر صفات خاصه آن را به دست آوریم (جدول شماره 1) ناسازگاری ها در صفات خاصه یا نام گذاری ابعاد نیز باعث افزونگی در مجموعه داده ای می شود.

جدول 1

در این جدول مشاهده می کنید که به راحتی می توان با ستون های یک تا سه اطلاعات ستون چهارم را به دست آورد ( درآمد به ازای ساعت * میزان ساعت کارکرد در روز * تعداد روز های حضور در طول یک ماه * 12 = درآمد سالیانه). بنابراین وجود ستون چهارم اشتباه و افزونه است.

هبستگی چیست؟

یک رابطه همبستگی (correlation) میان دو ستون A و B را می توان با کمک آزمون همبستگی کشف نمود. در صورتیکه همبستگی کم باشد، می گوییم رابطه خطی (linear relationship) وجود ندارد. درصورتیکه دو ستون همبستگی داشته باشند عموما به این معناست وجود هر دو لازم نیست و در کنار یکدیگر لزوما باعث بهبود مدل یادگیری نمی شوند ( با این حال مطلب گفته شده به تعداد نمونه هایی که بررسی می کنید و نوع صورت مسئله خیلی بستگی دارد که بیشتر این موارد به تجربه و مباحث پیشرفته ختم می شود.)

مثالی که از همبستگی می توان زد به این شکل است که فرض کنید با یک جمعیت 1500 نفری از زن و مرد روبه رو هستیم، که هر یک از آن ها علاقه ی خود را برای مطالب تخیلی و غیر تخیلی بیان نموده اند. بنابراین دارای دو صفت خاصه ( ستون ) جنسیت با دو مقدار مرد یا زن و علاقه افراد با دو مقدار تخیلی و غیر تخیلی هستیم.

محاسبه همبستگی و نمایش آن در نمودار پراکنشی روش مفیدی برای تشخیص خوشه ها، داده های پرت و همچنین مشاهده ی همبستگی احتمالی میان داده ها است. دو صفت خاصه ی X و Y هنگامی همبسته هستند که بتوان رابطه ای میان آن ها پیدا کرد. ممکن است دو صفت خاصه دارای همبستگی نباشد و یا دارای همبستگی مثبت یا منفی باشند.

برای درک این موضوع ابتدا باید کوواریانس را به خوبی یاد بگیریم.

نمونه ای از نمودار پراکنشی یا نقطه ای

کوواریانس چیست؟

در تئوری آمار و احتمال، همبستگی و کوواریانس دو سنجه مشابهی هستند که برای ارزشیابی تغییرات دو صفت خاصه با یکدیگر از آن ها استفاده می شود.فرض کنید مجموعه داده ای ما دارای دو صفت خاصه ی عددی A و B با مقادیر مشاهده شده ی < (a1, b1). (an, bn) >می باشد. مقادیر میانگین برای دو صفت خاصه همچنین به عنوان مقادیر مورد انتظار نیز شناخته می شوند. جدول و نمودار 2 را به عنوان مثال در نظر بگیرید.

جدول و نمودار 2

اکنون کاملا واضح است که نقاط قرار گرفته در نمودار متناظر با اعداد داخل جدول است. اکنون با رسم یک خط می خواهیم مشخص کنیم مدل رفتار این نقاط خطی یا غیر خطی است.

نمودار 3) مدل رفتاری داده داده ها

اکنون با رسم این نمودار کاملا متوجه شدیم که رفتار داده های ما خطی است. به راحتی برای ما قابل درک است که اگر محور x رشد کند، محور y نیز رشد می کند بنابراین می گوییم این دو محور تمایل به رفتار مشابه دارند. پس می توان این مفهوم را تلقی کرد که رشد دو محور ما را به هدف total یا جمعی می رساند. فرض کنید محور x نرخ رشد جمعیت و محور y میزان تورم را نمایش می دهد. نتیجه این دو محور اگر تمایل به رفتار مشابه داشته باشد، می گوییم رشد جمعیت باعث رشد تورم می شود.

در این حالت می گوییم این دو صفت خاصه رابطه خطی مثبت دارند.

این چیزی است که به آن کوواریانس می گوییم.

کوواریانس چیست؟ در کوواریانس بررسی می کنیم که اگر متغیری تغییر کند باقی متغیرها چه رفتاری نشان می دهند. بنابراین کوواریانس رابطه ای میان دو متغیر را بررسی می کند. دقت کنید که کوواریانس تنها در مورد رفتار ( جهت ) حرکت دو صفت خاصه صحبت می کند نه در باره میزان قدرت حرکت آن دو. اگر نمودار هیچ الگویی نداشته باشد می گوییم کواریانس نزدیک به صفر است.

نمودار 4) درک مفهوم کوواریانس مثبت

کوواریانس مثبت:تعریف کورولیشن یا همبستگی اگر نمودار خطی ما رفتاری به شکل نمودار 4 داشته باشد می گوییم کوواریانس مثبت است. یا به عبارتی اگر نتیجه کوواریانس ما مثبت باشد، چنین نموداری را می توانیم متصور شویم که به این منظور تلقی می شود اگر محور x رشد کند، محور y نیز رشد می کند و اگر محور x افت کند، محور y نیز افت می کند.

کوواریانس منفی: اگر نمودار خطی ما رفتاری به شکل نمودار 5 داشته باشد می گوییم کوواریانس منفی است. یا به عبارتی اگر نتیجه کوواریانس ما منفی باشد، چنین نموداری را می توانیم متصور شویم که به این منظور تلفی می شود اگر محور x کاهش پیدا کند، محور y رشد می کند و اگر محور x رشد کند، محور y کاهش میابد.

کوواریانس صفر: اگر نمودار ما به شکل پخش یا به اصطلاح مانند تیرهای شاتگان روی صفحه باشد به دلیل اینکه هیچ نمودار خطی نمی توان رسم کرد، گفته می شود کوواریانس نزدیک به صفر است.

اکنون به فرمول محاسباتی کوواریانس می رسیم:

فرمول های کوواریانس

نکته ای که در فرمول بالا وجود دارد رنگ آبی و رنگ قرمز است که هر دو آن ها میانگین هستند. در جایی که منظور جمعیت باشد میو (سمبل رنگ آبی) نوشته می شود و جایی که نمونه باشد xبار (سمبل رنگ قرمز) نوشته می شود.

حال مثال زیر را در نظر بگیرید:

جدول 6) مثالی از محاسبه کوواریانس

جدول 7) محاسبه نتیجه کوواریانس

اکنون دیدی که مقدار کوواریانس ما 106.93 شد. در کوواریانس خود عدد معنایی ندارد و چیزی که برای ما مهم است تنها علامت عدد است تا بگوییم اگر عدد مثبت است بنابراین نمودار خطی ما مثبت است و اگر عدد علامت عدد منفی است گفته می شود که نمودار خطی ما منفی است.

بنابراین نتیجه زیر را به راحتی متصور می شویم:

نمودار 8) محاسبه نتیجه کوواریانس

تا اینجای کار کاملا مفهوم همبستگی و کوواریانس را به خوبی درک کرده اید. اما کوواریانس به تنهایی کافی نیست به این دلیل که قدرت رابطه میان صفات خاصه را نمایش نمی دهد. برای محاسبه قدرت رابطه میان دو صفت خاصه باید از رابطه Pearson's Product Moment Coeficient یا ضریب همبستگی برای داده های عددی را محاسبه کرد.

نتیجه گیری:

جمع بندی واریانس و کوواریانس:
واریانس و انحراف استاندارد سنجه های پراکندگی داده ها هستند. آن ها چگونگی توزیع داده ها را نشان می دهند. مقدار کم انحراف استاندارد نشان می دهد که داده های مشاهده شده بسیار به میانگین نزدیک هستند، در حالیکه مقدار بزرگ برای انحراف استاندارد نشان دهنده این است که داده ها در محدوده بزرگی از مقادیر پخش شده اند. بنابراین انحراف استاندارد شاخص خوبی برای بیان پراکندگی مجموعه داده ها محسوب تعریف کورولیشن یا همبستگی می شود. در پایگاه داده های بزرگ محاسبه واریانس و انحراف استاندارد مقیاس پذیر است.

در کوواریانس بررسی می کنیم که اگر یکی از مقادیر صفت خاصه ای تغییر کند باقی صفات خاصه چه رفتاری نشان می دهند. بنابراین کوواریانس رابطه ای میان دو متغیر را بررسی می کند. دقت کنید که کوواریانس تنها در مورد رفتار ( جهت ) حرکت دو صفت خاصه صحبت می کند نه در باره میزان قدرت حرکت آن دو. اگر نمودار هیچ الگویی نداشته باشد می گوییم کواریانس نزدیک به صفر است.

اگر مثالی از جبر خطی تا کنون می خواستید، مفهوم کوواریانس از بهترین توصیفات جبر خطی است.

آموزش ساده همبستگی جفت ارزها Currency Correlation در فارکس

اگر در بازارهای مالی مخصوصا فارکس فعال هستید یقینا میدانید که توجه به همبستگی جفت ارزها چه از نوع مثبت چه منفی همیشه یکی از مهمترین فاکتورهای مورد بررسی در معاملات بوده است. در این پست به توضیح کامل همبستگی جفت ارزها خواهیم پرداخت. این مقاله از سلسله جلسات آموزش فارکس است. حتما تا انتهای پست همراه باشید.

❤️همبستگی جفت ارزها:	بررسی انواع همبستگی
♻️همبستگی مثبت:	جلوگیری از معاملات مشابه
💹همبستگی منفی:	کمک به آنالیز دقیق
💰هزینه:	رایگان این آموزش را ببینید

جدای مبحث همبستگی و نوع آن یکی از استراتژی هایی که از قدیم در بازارهای مالی مخصوصا فارکس کاربرد داشته است استراتژی بر اساس همبستگی جفت ارزها بوده است.

از این استراتژی به کرولیشن نیز نام برده میشود و نمونه این استراتژی که تبدیل به اکسپرت یا همان معامله گر نیز شده است در همین سایت اکسپرت crm میباشد.

همبستگی جفت ارزها

همبستگی جفت ارزها در فارکس (Currency Correlation) یعنی رفتار قیمتی یک جفت ارز با رفتار قیمتی جفت ارز دیگر همبستگی داشته باشند حال این همبستگی میتواند مثبت یا منفی باشد. اگر همبستگی مثبت باشد، یعنی دو جفت ارز به نسبتی در یک جهت حرکت میکنند و اگر همبستگی منفی باشد، یعنی دو جفت ارز به همان نسبت در خلاف جهت یکدیگر حرکت میکنند. آشنایی با همبستگی ارزها در معاملات فارکس میتواند منجر به افزایش سود یا کاهش ضرر ناشی از یک معامله شود.برای پوشش ریسک در معاملات با توجه به همبستگی ارزها میتوان از روش هج کردن استفاده کرد. همبستگی تنها در جفت ارزها نبوده، بلکه در بازار سهام کالا و بین کالاها و یک جفت ارز یا بین جفت ارزهای دیجیال نیز این همبستگی وجود دارد.

دلیل همبستگی جفت ارزها در فارکس چیست؟

میدانید که قاره اروپا، انگلیس و کشورهای اتحادیه اروپا یه یکدیگر اتکا دارند. زیرا آن ها کالاها و خدمات متنوعی را بایکدیگر مبادله میکنند و از آنجایی که ارزش ارز یک کشور به شرایط اقتصادی یک کشور بستگی دارد و میزان مبادلات کشورها به ارزش ارز کشور بسیگی دارد پس به طور کلی وضعیت اقتصادی این کشورها و ارزش ارز آن ها به یکدیگر وابسته است. بجز پوند که تجت تاثیر اقتصاد کشورهای اتجادیه اروپا است کشورهای دیگر در سراسر جهان نیز با یکدیگر مبادلاتی دارند و به همین صورت ارزش ارزها این کشورها به صورت مثبت یا منفی به یکدیگر وابسته است. این همان دلیلی است که همبستگی ارزها را در بازار فارکس ایجاد می کند.

ضریب همبستگی جفت ارزها چیست؟

همانطور که گفتیم ارزش ارزها به هم وابسته هستند اما نه به یک اندازه. ارزش ارز هر کشور بسته به شرایط اقتصادی منطقه،میزان مبادلات و دیگر شرایطی مطابق با ضریبی همبستگی دارند که میتواند در جهت مثبت یا منفی باشد. ضریب همبستگی ارزها در فارکس یا کورولیشن یک ابزار آماری است و فرمول ریاضی مخصوص به خود را دارد. این ضریب نشان می دهد که دو سری از اعداد با چه ارتباطی نسبت به یکدیگر تغییر کرده اند. برای مثال ممکن است یک تحلیلگر بخواهد رابطه بین میزان صادرات یک کشور و ارزش ارز آن کشور در برابر دلار را بسنجد. در این حالت، داده های هر دو متغییر در بازه های زمانی مساوی (مثلا فصلی یا سالیانه) با استفاده از فرمول ضریب همبستگی با یکدیگر مقایسه می شوند. چند نوع ضریب همبستگی در بازار وجود دارد که در بین آن‌ها می‌توان به ضریب همبستگی درون کلاسی (Intraclass)، ضریب همبستگی رتبه‌ای (Rank) و ضریب همبستگی پیرسون (Pearson) اشاره کرد. البته در بازار فارکس ضریب همبستگی پیرسون (Pearson) بیشترین کاربرد را دارد. ضریب همبستگی پیرسون میزان قدرت رابطه خطی که بین دو جفت ارز در فارکس وجود دارد را اندازه‌گیری می‌کند. چون انجام‌دادن محاسبات همبستگی پیرسون به صورت دستی کار بسیار پیچیده‌ای است. بسیاری از معامله‌گران از نرم‌افزارهای کامپیوتری صفحه گسترده استفاده می‌کنند تا این ضریب را به‌دست آورند. فرمول ضریب همبستگی به گونه ای طراحی شده است که نتیجه آن، عددی بین ۱- و ۱+ بدست می آید.

ضریب همبستگی مثبت (1+تا 0)

وقتی ضریب همبستگی یک متغییری (در فارکس جفت ارز) عددی بین 0 تا 1+ باشد، یعنی تغییرات جفت ارزها در یک جهت مثبت رخ می دهد.به طور مثال اگر ضریب همبسنگی جفت ارز دوم 0.8+ جفت ارز اول باشد و جفت ارز اول در جهت مثبت حرکت کند جفت ارز دوم به اندازه 0.8+ جفت ارز اول یا 80٪ جفت ارز اول در جهت مثبت حرکت خواهد کرد. در این حالت همبستگی +1 به معنی همبستگی مثبت کامل است یعنی اگر یک ارز 1٪ رشد کند، ارز دیگر نیز 1٪ رشد خواهد کرد.

ضریب همبستگی مثبت (0تا -1)

وقتی ضریب همبستگی یک متغییری(در فارکس جفت ارز) عددی بین 1- تا 0 باشد، یعنی تغییرات جفت ارزها در یک جهت منفی رخ می دهد.به طور مثال اگر ضریب همبسنگی جفت ارز دوم 0.8- جفت ارز اول باشد و جفت ارز اول در جهت مثبت حرکت کند جفت ارز دوم به اندازه 0.8- جفت ارز اول یا 80٪ جفت ارز اول در جهت معکوس حرکت خواهد کرد. در این حالت همبستگی 1- به معنی همبستگی منفی کامل است یعنی اگر یک ارز 1٪ رشد کند، ارز دیگر 1٪ تضعیف خواهد شد.

ضریب همبستگی 0

فرمول محاسبه ضریب همبستگی جفت ارزها

یک معامله گر فارکس نیازی به آشنایی با فرمول محاسبه ضریب همبستگی ارزها در فارکس ندارد. جداول ضریب همبستگی تمام ضرایب را به شما نشان میدهد و همیشه در دسترس است. اما اگر کنجکاو هستید و علاقه به دانستن فرمول محاسبه ضریب همبستگی ارزها دارید، این فرمول به شکل زیر است: و خلاصه شده این فرمول به شکل زیر است: گاهی اوقات ضریب همبستگی ارزها در فارکس را بصورت درصد بیان می کنند. جهت تبدیل ضریب همبستگی به درصد آن را در ۱۰۰ ضرب می کنیم. برای مثال همبستگی ۰.۸ – برابر با ۸۰% – خواهد بود.

جدول همبستگی جفت ارزها در فارکس

همبستگی ارزها در فارکس بین دو جفت ارز بیان می شود.در جدول همبستگی جفت ارزها همبستگی یک جفت ارز در مقابل جفت ارز دیگر نشان داده شده است که تقاطع این جفت ارزها در جدول ضریب همبستگی را نشان می دهد. در جدول بالا همبستگی جفت ارزها به صورت ضریب همبستگی بیان شده است که این همبستگی میتواند بین 1- تا 1+ باشد.طبیعی است که تریدرها به دنبال بیشترین درصد همبستگی در جهت مثبت یا منفی هستند.و درصد های پایین همبستگی برای آن ها جذابیتی ندارد.

مثال کاربرد همبستگی جفت ارزها

به طور مثال در جدول بالا جفت ارز EUR/USD با جفت ارز USD/CAD دارای 72٪- همبستگی است. همبستگی منفی بین این دو جفت ارز یعنی در خلاف جهت یکدیگر حرکت خواهند کرد بنابراین اگر جفت ارز EUR/USD به اندازه 1 واحد در جهت مثبت حرکت کند. جفت ارز USD/CAD به اندازه 0.72 واحد در جهت منفی حرکت خواهد کرد پس اگر همزمان به یک اندازه در هر دو جفت ارز وارد معامله خرید شویم جفت ارز USD/CAD به اندازه 72٪ از سود معامله جفت ارز EUR/USD را خنثی خواهد کرد.

مثال دوم

در مثالی دیگر جفت ارز EUR/JPY با جفت ارز GBP/USD دارای 94٪ همبستگی است. همبستگی مثبت بین دو جفت ارز یعنی این دو جفت ارز در یک جهت حرکت خواهند کرد بنابراین اگر جفت ارز EUR/JPY یه اندازه یک واحد رشد داشته باشد.جفت ارز GBP/USD به اندازه 0.94واحد رشد خواهد کرد. اگر همزمان در هر دو جفت ارز وارد معامله خرید شویم از معامله دوم جفت ارز GBP/USD نیز به اندازه 94٪ معامله جفت ارز EUR/JPY سود خواهیم کرد که منجر به افزایش کلی سود معاملات خواهد شد.

استفاده از همبستگی جفت ارزها در معاملات فارکس

از همبستگی جفت ارزها میتوان با اهداف متفاوتی در بازار فارکس استفاده کرد. برخی از این اهداف در ادامه توضیح داده خواهند شد:

افزایش سودآوری

در بازار فارکس جفت ارزهای متعددی وجود دارد که بررسی کردن تمامی این جفت ارزها و یافتن موقعیت ورود به معامله در آن ها بسیار زمان بر است و ممکن است زمانی که مشغول بررسی یک جفت ارز هستید موقعیت ورود به معامله در جفت ارز دیگری را از دست بدهید. اما با توجه به همبستگی ارزها در فارکس میتوانید وفتی یک موقعیت ورود در یک جفت ارز یافتید بلافاصله در جفت ارز وابسته به آن نیز وارد معامله شوید. نیاز نیست حتما در جفت ارزهایی با همبستگی مثبت همزمان وارد معامله شود بلکه میتوانید در جفت ارزهایی با همبستگی منفی نیز در خلاف جهت به معامله وارد شوید. به طور مثال: فرض کنید حرکت بعدی جفت ارز USD/CHF را پیش بینی کرده و یک موقعیت معاملاتی بر روی آن باز کرده اید. شما می توانید بلافاصله یک موقعیت معکوس بر روی جفت ارز EUR/USD ایجاد کنید. زیرا این جفت ارزها دارای همبستگی منفی قوی هستند و یک رابطه عکس با یکدیگر دارند. در واقع شما یک جفت ارز را بررسی می کنید اما می توانید همزمان از 2 یا حتی 3 جفت ارز کسب سود کنید.

پوشش ضرر احتمالی

میدانیم که در بازار فارکس هیچ قطعیتی وجود ندارد و استراتژی که همیشه منجر به پیشبینی دقیق و سود قطعی شده است ممکن است و معاملات بعدی منجر به ضرر هنگفت شود. به عنوان یک تریدر اگر وارد معامله ای شدید و بعد از زمان اندکی متوجه شدید پیشبینی شما اشتباه است به منظور کاهش ضرر احتمالی میتوانید در جفت ارز دیگری که دارای همبستگی بالای منفی است در همان جهت وارد معامله شود در این حالت بخش زیادی از ضرر احتمالی شما پوشش داده خواهد شد. به طور مثال: فرض کنید روی جفت ارزی EUR/JPY معامله خرید باز کرده اید و بعد از گذشت دقایقی متوجه می شوید که یشبینی شما از روند این جفت ارز اشتباه است میتوانید بلافاصله روی جفت ارز USD/CAD وارد معامله خرید شوید و بخش زیادی از ضرر احتمالی را پوشش دهید. پوشش ضرر احتمالی همان استراتژی هدجینگ است که براساس همبستگی جفت ارزها در فارکس طراحی شده است.

تایید شکست ها

اگر شما از استراتژی نقاط پیوت جهت شناسایی سطوح حمایت و مقاومت استفاده می کنید، همبستگی ارزها می توانند در تایید پیش بینی های شما کمک کنند. فرض کنید که EUR/USD در محدوده یک مقاومت قرار دارد. اما شما نمی دانید که قیمت می خواهد این سطح را بشکند و یا از نقطه پیوت باز گردد. در این حالت، بررسی جفت ارزهای دیگر با همبستگی قوی می تواند به شما کمک کند. بدین ترتیب می توانید هم همبستگی های مثبت و هم همبستگی های منفی را بررسی کنید. اگر در این بازه زمانی جفت ارز EUR/USD با با جفت ارزهای GBP/USD و AUD/USD همبستگی مثبت داشته باشد میتوانید بررسی کنید که آیا این جفت ارزها نیز در سطوح مقاومت قرار دارند، یا سطوح مقاومت را شکسته اند یا از این سطوح بازگشت داشته اند. از طرف دیگر اگر در این بازه زمانی جفت ارز EUR/USD با جفت ارزهای USD/CHF و USD/JPY همبستگی منفی داشته باشند باید بررسی کنید که آیا این جفت ارزها در سطوح حمایت قرار دارند و چه واکنشی نسبت به این سطوح نشان داده اند.

تغییر در همبستگی جفت ارزها

همانطور که گفتیم، نیازی نیست برای استفاده از همبستگی ارزها فرمول محاسباتی آن را بخاطر بسپارید. جدول همبسیگی ارزها میتواند تمامی ضرایب همبستگی را به شما نشان دهد، اما ضرایب همبستگی ارزها در فارکس همیشه ثابت نیستند در تایم فریم های مختلف ضرایب همبستگی برای یک جفت ارز متفاوت هستند. جدول زیر ضریب همبستگی ارزها در تایم فریم یک ساعته را نشان می دهد: و جدول زیر همبستگی ارزها در تایم فریم یک روزه را نشان می دهد: حال اگر به اشتباه در تایم فریم یک ساعته بر اساس ضرایب جدول روزانه معامله کنید، به طور قطع معاملات شما با ضرر مواجه خواهد شد. اما تفاوت ضرایب همبستگی ارزها در فارکس تنها در تایم فریم ها متفاوت نیست، بلکه در بازه زمانی متفاوت ضرایب یک تایم فریم ثابت نیز ممکن است متغییر باشد. به طور مثال، جدول ضریب همبستگی تایم فریم روزانه هفته گذشته با هفته جاری ممکن است متفاوت باشد. این ضریب می تواند به دلایل بسیاری مانند تغییر در سیاست های اقتصادی کشورها تغییر کند. برای مثال، افزایش نرخ بهره در آمریکا می تواند مسیر حرکتی دلار آمریکا را نسبت به دیگر ارزها تغییر دهد.

سایت همبستگی ارزها

یکی از فاکتورهای مهم دیگر، تغییرات در فضای سیاسی است که بر روی نرخ جفت ارزها اثر می گذارد و معادلات را تغییر می دهد. به همین جهت بهتر است در زمان استفاده از این استراتژی جدول به روز را بررسی کنید. برای استفاده از جدول به روز ضرایب همبستگی ارزها در فارکس میتوانید از این سایت زیر استفاده کنید.

خلاصه همبستگی ارزها در فارکس

• همبستگی ارزها در فارکس می‌تواند مثبت یا منفی باشد • همبستگی مثبت به این معنی است که دو ارز همسو با یکدیگر حرکت می‌کنند • همبستگی منفی بدین معنی است که دو ارز خلاف جهت یکدیگر (غیرهمسو) حرکت می‌کنند • همبستگی مثبت یا منفی، به شما این فرصت را می‌دهد که بتوانید سود حداکثری از معاملات کسب کنید یا ریسک معاملات‌تان را پوشش دهید. • ارزها می‌توانند با ارزش کالاهای صادراتی مثل نفت و طلا، همبستگی داشته ‌باشند. بله همانطور که در ابتدای این مقاله آموزشی بیان کردیم همبستگی فقط مختص جفت ارزها نیست. بلکه اگر علاقه مند به معامله روی کالاها نیز هستید باید بدانید کالاها نیز با برخی از جفت ارزها همبستگی دارند.

همبستگی ارزها با کالاها

برخی از ارزها با ارزهای دیگر همبستگی ندارد، بلکه ارزش آن‌ها با قیمت کالاها همبستگی دارد. این شرایط زمانی رخ می‌دهد که آن ارز متعلق به کشوری باشد که صادرکننده خالص یک کالا مثل نفت یا طلا باشد.

همبستگی دلار کانادا و نفت

• قیمت نفت با دلار کانادا همبستگی مثبت دارد و افزایش قیمت نفت باعث افزایش ارز دلار کانادا می شود.
• و قیمت نفت با دلار آمریکا همبستگی منفی دارد در نتیجه افزایش قیمت نفت باعث کاهش ارزش دلار می شود.

همبستگی دلار استرالیا و طلا

ارزش ارز دلار استرالیا بعنوان صادرکننده خالص طلا،با افزایش یا کاهش قیمت طلا رابطه مستقیم دارد. به همین دلیل وقتی قیمت طلا افزایش می‌یابد جفت ارز AUD\USD نیز رشد می‌کند و زمانی که طلا با افت قیمت مواجه می‌شود این جفت ارز نیز با کاهش ارزش رو‌به‌رو می‌شود. اگر ارزش AUD\USD افزایش یابد، بدین معنی است که دلار استرالیا در برابر دلار آمریکا قوی شده‌است. به همین دلیل برای خرید یک دلار استرالیا، نیاز به فروش مقادیر بیشتری از دلار آمریکا دارید. پس همانند رابطه نفت با دلار کانادا،طلا نیز با دلار استرالیا همبستگی مثبت دارد و دلار آمریکا با هر دوی آنها همبستگی منفی دارد. دلار استرالیا به عنوان ارز کالایی (کالامحور) شناخته می‌شود چون ارزش آن وابستگی شدیدی به ارزش صادرات کالاهای استرالیا مثل مس، زغال‌سنگ، محصولات کشاورزی و طلا دارد. میزان صادرات این کالاها همچنین با ارزش دلار استرالیا همبستگی دارد. البته در بین تمام کالاهای صادراتی استرالیا، طلا بیشترین همبستگی مثبت را با دلار استرالیا دارد.

همبستگی ین ژاپن و طلا

ین ژاپن همانند دلار، یورو و پوند به عنوان ارز ذخیره یا رزرو (Reserve currency) شناخته می شود. از طرف دیگر ین ژاپن به عنوان ارز امن (Safe-haven) و طلا به عنوان دارایی امن شناخته می‌شوند. هر چند که قیمت یک واحد ین و طلا متفاوت است اما از آنجایی که هم ین ژاپن هم طلا جزو دارایی امن محسوب می شود در زمان نوسانات یا رشد کند بازار اسرمایه گذاران دارایی خود را به یکی از این دو تبدیل می کنند که معمولا حرکت صعودی و نزولی مشابه هم دارند. یکی دیگر از علت های همبسیگی مثبت ین ژاپن و طلا از نظر تحلیل گران تشابه نرخ بهره واقعی این دو به یکدیگر است (منظور از نرخ‌بهره واقعی، نرخی است که فعالان بازار بعد از محاسبه‌کردن تورم، به دست ‌می‌آورند). اگرچه یادگیری همبستگی جفت ارزها برای موفقیت در فارکس بسیار مهم است، اما توصیه می‌کنیم ابتدا مطمئن شوید که دوره رایگان و جامع آموزش فارکس را دنبال کرده‌اید و تمام دانش مورد نیاز خود را به دست آورده و سپس قصد ورود به این بازار را دارید.

ضریب همبستگی چیست؟

بارها توسط افراد مختلف در حوزه‌های شغلی گوناگون یا در رسانه‌ها به منظور تحلیل آماری و بیان نتایج تحقیقات، واژه ضریب همبستگی یا اصطلاح لاتین آن Correlation را شنیده‌ایم. یکی از مهم ترین کاربردهای این مفهوم در بازارهای مالی است، که در این مطلب به بررسی آن و مباحث پیرامونی در حوزه بازار بورس می‌پردازیم. ضریب همبستگی یک ابزار آماری برای تعیین نوع و درجه رابطه متغیرهای کمی با یکدیگر است. این مفهوم یکی از معیارهای تشخیص میزان همبستگی دو متغیر می‌باشد. در واقع این ضریب نوع رابطه یعنی مستقیم یا معکوس بودن و شدت رابطه یعنی بازه ۱+ تا ۱- را نشان می‌دهد. همچنین اگر میان دو متغیر مذکور رابطه‌ای وجود نداشته باشد، مقدار ضریب همبستگی برابر صفر است.

اصول کاربردی ضریب همبستگی

• ضریب همبستگی مثبت یعنی افزایش یک متغیر با افزایش متغیر دیگر و همچنین کاهش یک متغیر با کاهش متغیر دیگر همراه است.
• ضریب همبستگی منفی یعنی افزایش یک متغیر با کاهش متغیر دیگر و همچنین کاهش آن متغیر با افزایش متغیر دیگر همراه است.
• ضریب همبستگی صفر یعنی افزایش و کاهش دو متغیر مستقل از یکدیگر بوده و هیچ ارتباطی ندارند.
• هرچه مقدار ضریب همبستگی به ۱+ یا ۱- نزدیک‌تر باشد، همبستگی مثبت یا منفی متغیرها قوی‌تر است.

ضریب همبستگی در بازار مالی

یکی از مفاهیم اساسی مورد استفاده معامله‌گران حرفه‌ای در انواع بازارهای مالی شامل سهام، کالا و ارز (فارکس) است؛ اما در این مطلب از ذکر مبانی آماری و جزئیات محاسباتی پرهیز نموده و تمرکز اصلی ما روی نحوه استفاده از این مفهوم در بازار سهام ایران می‌باشد. بررسی‌های آماری ثابت کرده است، که نوسانات دارایی‌ها در بازارهای مالی نسبت به یکدیگر بدون ارتباط نیستند. حتی در مقیاس بزرگ‌تر، بازارهای جهانی نیز به یکدیگر وابستگی داشته و کاملاً از یکدیگر تاثیر می‌پذیرند. مثلاً بارها مشاهده نموده‌اید، که سقوط قیمت سهام در بازارهای مالی بزرگ جهان به صورت دومینو وار به سایر بازارهای سهام نیز سرایت کرده است. همسبتگی تعریف کورولیشن یا همبستگی در میان دارایی‌ها بی‌دلیل نبوده و معمولاً به دلیل وجود وجوه اشتراک یا تضاد بنیادی میان این نمادها ایجاد می‌شود. در واقع یکی از مهم‌ترین مزایای استفاده از مفهوم ضریب همبستگی حین سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی، استفاده از فرصت‌های بهینه و کاهش خطای تحلیل تا بیشترین حد ممکن است. از طرف دیگر برخی معامله‌گران عمده نیز از این مفهوم به منظور اتخاذ موقعیت‌های معاملاتی پوشش ریسک بهره می‌برند.

ضریب همبستگی در بازار سهام ایران

اگر تجربه فعالیت در بازار بورس و اوراق بهادار تهران را داشته باشید، حتماً تاکنون وجود ضریب همبستگی مثبت نسبتاً بالا در کل بازار را متوجه شده‌اید. به عبارت دیگر سهام موجود در بازار بورس و فرابورس ایران همبستگی مثبت بالایی نسبت به یکدیگر دارند. برای اثبات این موضوع هم می‌توان، به نمودار سهام مختلف و شاخص کل در دوره‌های زمانی متفاوت مراجعه نمود. در واقع رفتار دمینووار بازارهای مالی در بورس تهران به طور کاملاً عینی و ملموس قابل مشاهده است. دلیل این رفتار بازار سهام نیز ناشی از شرایط بازار سرمایه ایران از لحاظ محدودیت تعداد شرکت‌های پذیرفته شده، کم عمق بودن بازار، تحریم‌ها و عدم اتصال به بازار جهانی یا رفتار هیجانی توده معامله‌گران می‌باشد.

همبستگی با سهام لیدر یا شاخص‌ساز

در بازار سهام ایران گروه‌های صنعتی مختلفی داریم. از طرف دیگر تعدادی سهام مربوط به غول‌های صنعتی و اصطلاحاً شاخص‌ساز وجود دارند، که از نظر اکثر فعالان بورس تعیین‌کننده روند بازار بوده و سهام متوسط یا کوچک در بسیاری از موارد تابع روند این نمادها هستند. با بررسی نمودارهای قیمتی بازار بورس موارد متعددی را مشاهده می‌کنیم، که با ایجاد نوسانات صعودی یا نزولی در سهام نمادهای لیدر بازار شرکت‌های کوچک‌تر هم‌گروه نیز به سرعت تغییر روند داده و با آن‌ها همسو شده‌اند. البته مواردی نیز وجود دارند، که به دلیل وقوع اتفاقات خاص درون شرکت یا مؤلفه‌های بنیادی روند برخی تک‌سهم‌ها نسبت به سهم لیدر یا کل بازار متفاوت بوده است.

همبستگی با سهامداران عمده (شرکت های مادر)

از دیگر همبستگی‌های مهم بازار سهام ایران می‌توان، به ترکیب سهامداران شرکت‌ها اشاره نمود. به طور مثال یک شرکت بورسی نظیر هلدینگ‌های سرمایه‌گذاری (سایر شرکت‌ها در راستای تملک یا جایگزین نمودن سهام ارزشمند بورسی) اقدام به خرید سهام سایر شرکت‌های بورسی از صنایع مختلف نموده و پرتفوی سهام تشکیل داده است. این شرکت‌ها به عنوان سهامدار در ترکیب سهامداران حضور دارند. در چنین شرایطی اگر در وضعیت بنیادی یا قیمتی سهام خریداری شده تحول مثبتی رخ دهد، طبعاً در ارزش ذاتی نماد شرکت سهامدار عمده نیز تعدیل مثبت ایجاد خواهد شده و یا در صورتی که درصد سهامداری بسیار بالا باشد، نوسانات قیمتی نمادها مشابه بوده و تفاوتی ندارند.

همبستگی بر اساس ترکیب پرتفوی

هبستگی سهام بورسی گاهاً بر اساس وضعیت سبد سرمایه‌گذاری آن‌ها ایجاد می‌شود. اگر گزارشات و صورت‌های مالی برخی شرکت‌ها را بررسی کنید، شباهت زیادی در پرتفوی آن‌ها قابل مشاهده است. حال اگر به نمودار قیمت این نمادها نیز مراجعه کنیم، شباهت معناداری در جزئیات نوسانات قیمتی آن‌ها وجود دارد. به طور کلی با استفاده از ضریب همبستگی می‌توانید، فرصت‌های سرمایه‌گذاری مناسبی را شکار کنید. مثلاً اگر سایر شروط تحلیل تکنیکال و بنیادی مورد نظر شما برقرار باشند، خرید سهام یک شرکت سرمایه‌گذاری دارای پرتفوی بورسی مثبت (نمادهای موجود تعریف کورولیشن یا همبستگی در پرتفوی شرایط بنیادی و قیمتی مثبتی دارند) در قیمت‌های منفی ارزنده است.

تشکیل پرتفوی با توجه به ضریب همبستگی

موارد مذکور شامل بخشی از روابط و همبستگی‌هایی است، که در بازار سهام مشاهده شده و حین سرمایه‌گذاری باید حتماً به این موارد توجه داشت. در واقع برای معامله‌گری موفق صرفاً نیاز به درک مفاهیم تحلیلی متعدد و پیچیده نداشته و بعضاً با توجه به چنین نکات ساده‌ای می‌توان، از ورود به موقعیت‌های معاملاتی اشتباه با ریسک بالا جلوگیری نمود. به طور مثال اگر چند سهم با همبستگی مثبت بالا خریداری کرده و یکی از سهام اصلی دچار روند نزولی شود، احتمالاً روند قیمتی بقیه سهام موجود در پرتفوی نیز معکوس شده و یک ضرر سنگین چند برابری را متحمل می‌شوید!

حال در مورد ضریب همبستگی به دو مثال از بازار سهام تهران توجه کنید.

۱- در تاریخ نگارش مطلب (۲۷/۰۶/۱۳۹۹) و بر اساس اطلاعات سایت TSETMC، شرکت سرمایه‌گذاری خوارزمی مالک ۱/۱ درصد معادل ۱۱۲ میلیون سهم از گروه خودروسازی بهمن است. همان‌طور که اشاره نمودیم، در صورت وقوع اتفاقات بنیادی مثبت در نماد خبهمن در میزان سودسازی نماد وخارزم نیز متناسب با میزان تملک سهام خبهمن تعدیل مثبت ایجاد می‌شود. همچنین اگر در پرتفوی بورسی خود نماد وخارزم دارید، دیگر خرید نماد خبهمن چندان منطقی نیست؛ زیرا به صورت غیرمستقیم و از طریق سرمایه‌گذاری خوارزمی این نماد (خبهمن) را خریداری نموده‌اید! در واقع اگر اصرار به خرید یک نماد خودرویی دارید، حتی‌الامکان باید نماد خودرویی دیگری را خریداری کنید، تا قاعده متنوع سازی رعایت شده و از تحمل ریسک چند برابر پرهیز نمایید.

۲- در مثال بعدی به بررسی دو نماد خساپا و وساپا می‌پردازیم. در ابتدا به ترکیب سهامداران خودروسازی سایپا توجه کنید.

ترکیب سهامداران شرکت سرمایه‌گذاری سایپا نیز جالب است!

در نهایت با توجه به ترکیب سهامداران فوق، قطعاً مشاهده این نمودار قیمتی دور از انتظار نیست.

اگر نمودار این دو سهم را در بلندمدت مورد بررسی قرار دهیم، در بسیاری از مواقع حتی در کوچک‌ترین نوسانات بازار نیز مسیر یکسانی داشته‌اند. بنابر تفاسیر فوق خرید و سهامداری همزمان این دو شرکت با توجه به همبستگی تقریباً کامل آن‌ها، از دیدگاه متنوع سازی و مدیریت ریسک اصلاً منطقی نیست.

کلام پایانی

همواره در بخش‌های پایانی مقالات و حین معرفی تکنیک‌های مختلف معامله‌گری به این موضوع تأکید نموده‌ایم، که هیچ کدام از این ابزار عملکرد قطعی و صد درصدی نداشته و همواره باید با صرف زمان، کسب تجربه و بر اساس تعدادی از روش‌های تحلیل و معامله‌گری، استراتژی یا فلسفه معاملاتی خود را به مرور زمان بسازید. مفهوم ضریب همبستگی در بازار سهام نیز از این قاعده مستثنی نبوده و اگر بیشتر در این زمینه جستجو کنید، مطمئناً به میزان تسلط بالاتری رسیده و شاید همبستگی‌های بیشتری را نیز بیابید.