گاهی برای شرکتهایی با P/E بالا گفته میشود که این شرکتها رشدی هستند. اکنون این سوال مطرح است که شرکت رشدی چه شرکتی است و چرا P/E بالایی دارد؟
سود هر سهم و سود تقسیمی هر سهم / EPS & DPS
سود هر سهم (EPS) یکی از آماره های مالی بسیار مهم است که مورد توجه سرمایه گذاران و تحلیل گران مالی می باشد. EPS از تقسیم سود پس از کسر مالیات شرکت، بر تعداد کل سهام، محاسبه می شود. که نشان دهنده سودی است که شرکت در یک دوره مشخص به ازای یک سهم عادی بدست آورده است (نوو، 1385). اولین جزء محاسبه ی EPS درآمد (درآمد اختصاصی سهامداران عمومی) است. در واقع درآمد سهامداران عمومی، باقی مانده سود، پس از توزیع سهم کارفرمایان، عرضه کنندگان، ارائه دهندگان خدمات، صاحبان سهام ممتاز و بستانکاران می باشد. دومین جزء EPS تعداد سهم منتشر شده در بازار توسط شرکت است. لازم به ذکر است، تعداد سهام موجود بازار را به عنوان جزئی از EPS شرکت تلقی می شود تا بتوان میزان مطالبات سهامداران عمومی را نسبت به درآمد در هر واحد اندازه گیری نمود به عبارت دیگر EPS مقدار سودی است که به هر سهم اختصاص می یابد با محاسبه سطح درآمد شرکت از این روش می توان به میزان درآمدی که هر فرد کسب می کند، دست یافت. با اینکه اجزای EPS ظاهرا ساده به نظر می رسد اما در واقعیت این طور نیست و این عناصر کاملا پیچیده اند. به عنوان مثال، تخمین تعداد سهام در بازار کاری ساده نیست چرا که به مرور زمان تعداد سهام دایما در حال تغییر یا جابه جایی است به طوری که انتشار سهام یا بازخرید سهام توسط شرکتها، تعداد سهام موجود در بازار را تغییر می دهد و با عرضه مقدار زیادی سهام توسط یک شرکت در انتهای یک دوره مالی، تعداد متوسط سهام در انتهای دوره بسیار بیشتر از اوایل دوره خواهد بود که به این ترتیب در محاسبه EPS مشکل ایجاد می کند.
اهمیت EPS و کاربردهای آن
سود منبع اصلی تأمین جریان نقد و زایش ثروت است. تعیین سطح سود که برای مقاصد تجزیه و تحلیل مالی مربوط باشد یک فرآیند تحلیلی پیچیده می باشد. با توجه به تفاوت ارقام سود شرکتهای مختلف و نیز تغییر ارقام سود یک شرکت در طی دوره های زمانی مختلف، مقایسه پذیری این ارقام تا حدودی مشکل می باشد. یکی از روش های استاندارد نمودن رقم سود ، تبدیل آن به یک مبلغ سود هر سهم می باشد. این اهمیت و حساسیت EPS باعث شده است که اولاً محاسبه و گزارش EPS واقعی و پیش بینی طبق قوانین بازار سرمایه بسیاری از کشورها الزامی گردد، ثانیاً مراجع تدوین استاندارد های حسابداری نیز الزامات معینی را جهت نحوه محاسبه و افشاء آن وضع نمایند تا سودمندی EPS را از طریق افزایش قابلیت مقایسه (بین شرکتها و طی دوره های مختلف) و کاهش صلاحدید مدیریت ارتقاء دهند.
براساس تحقیقات تجربی انجام شده در سایر کشورها، EPS استفاده های زیر را دارد :
- ارزیابی، تعیین و قضاوت در خصوص قیمت سهام. تحلیل گران مالی با ضرب EPS در رقم P/E درخصوص پایین یا بالا بودن قیمت سهام قضاوت می کنند. این دو رقم به طور گسترده در تصمیمات سرمایه گذاری استفاده می شود و حتی بورس اوراق بهادار نیز بر فرمول محاسبه EPS در بورس همین مبنا در خصوص معقول بودن قیمت، قضاوت می کند. به دلیل اهمیت EPS، ضروری است رویکردی یکنواخت برای محاسبه آن وجود داشته باشد.
- پیش بینی EPS های آینده و نرخ رشد آن بر قیمت سهام تأثیر دارد. سهامداران و تحلیل گران، EPS های گزارش شده را برای بر آورد EPS های آینده و برآورد نرخ رشد آتی به کار می برند و در واقع توان زایش ثروت شرکت را ارزیابی می کنند.
- ارزیابی پوشش سود نقدی و توانایی پرداخت سود سهام. یکی از معیارهای قضاوت درخصوص توان پرداخت سود سهام در زمان حال و آینده، مبلغ EPS می باشد. اگر چه سایر ملاحظات مالی و سرمایه گذاری، در تعیین خط مشی تقسیم سود مؤثر است ولی مسلم است که بدون وجود سود، امکان پرداخت سود سهام نمی باشد.
- قضاوت درخصوص وضعیت شرکت و عملکرد مدیریت و نیز ترسیم تصویری از آینده. رقم EPS نسبت به بازدهی نقدی (سود سهام) مبنای قابل قبول تری برای مقایسه عملکرد شرکت و مدیریت می باشد. اگر چه جریان های نقدی عامل مهم در ارزیابی ارزش شرکت است ولی اعتقاد بر این است که EPS معیار بهتری برای مقایسه عملکرد شرکت طی سالهای مختلف و نیز با رقبا می باشد.
- برآورد قدرت سودآوری و ارزیابی سطح و روند سود. بهترین برآورد ممکن از متوسط سود یک شرکت که انتظار حفظ و یا تکرار آن با درجه ای از نظم در یک محدوده زمانی آتی می رود را قدرت سودآوری می گویند. بیشتر مدلهای ارزیابی به نحوی قدرت سودآوری را از طریق یک عامل یا ضریب که هزینه سرمایه و نیز ریسک و بازده های مورد انتظار آتی را در بر می گیرد، سرمایه ای می کنند. EPS در صورتی برای ارزیابی قدرت سودآوری مناسب است که با تأکید بر اقلام مستمر سود و زیان محاسبه شده باشد. تحلیل گران بر شناسایی اجزائی از جریان درآمد و هزینه تمرکز می کنند که با ثبات و قابل پیش بینی باشند.
- نسبت P/E یا قیمت به سود یکی از خلاصه های مهم مالی است که براساس سود هر سهم محاسبه می شود و دوره مورد انتظار برگشت سرمایه گذاری را نشان می دهد و معکوس آن را نیز نرخ بازده مورد توقع حسابداری را نشان می دهد .
محدودیت های EPS
تأکید شده است که کاربران اطلاعات مالی صرفا بر یک رقم، EPS، تمرکز ننموده و از سایر اطلاعات نیز در مدل های تصمیم گیریشان استفاده نمایند. با این وجود حتی در استفاده از EPS به همراه سایر اطلاعات نیز باید به محدودیت هایی که در اندازه گیری آن وجود دارد، توجه شود. محدودیت های EPS به شرح زیر است:
- EPS مبتنی بر سود تاریخی است. مدیریت ممکن است در گذشته تصمیماتی گرفته باشد که سود جاری را افزایش دهد، ولی در آینده رشد سود کاهش یابد. بنابراین رشد EPS نمی تواند پیش بینی کننده قابل اتکایی برای نرخ رشد آتی باشد. به عبارت دیگر به کیفیت سود نیز باید توجه شود.
- EPS بدون توجه به تورم محاسبه می شود. نرخ رشد واقعی EPSممکن است متفاوت از نرخ رشد اسمی آن باشد.
- EPS متأثر از انتخاب روش های حسابداری و زمانبندی معاملات توسط مدیریت است و این امر بر مقایسه بین شرکتها تأثیر می گذارد.
- با توجه به این که تغییر پذیری سود، نشانه ای از ریسک شرکت می باشد و باعث نوسان قیمت بازار سهام می گردد، مدیران تمایل به هموارسازی سود از طریق انتخاب روش های حسابداری و زمانبندی معاملات دارند. بنابراین EPS ممکن است متأثر از صلاحدید مدیران باشد.
- EPS متأثر از ساختار سرمایه است. مثلاً تغییرات در تعداد سهام ناشی از صدور سهام جایزه (سود سهمی) بر مبلغ EPS دوره های جاری و گذشته تأثیر می گذارد و این مسئله مقایسه بین شرکتها را مشکل می نماید.
انواع EPS
برای یک شرکت بیش از یک نوع EPS وجود دارد که انواع مختلف آن با توجه به تغییر در روش تخمین تعداد سهام موجود در بازار، تغییر خواهد کرد. نوع اول EPS تحت تأثیر تغییرات بالقوه تعداد سهام موجود و حق تقدم و اختیار خرید و فروش در بازار قرار نمی گیرد و نوع دیگر آن که تحت تاثیر تغییرات تعداد سهام شرکت های بازار (سهم های منتشر شده جدید توسط شرکتها ) و حق تقدم و اختیار خرید و فروش قرارمی گیرد. البته این موضوع در مورد بازار ایران صدق نمی کند. در بازار فقط یک نوع EPS وجود دارد و از آنجا که بر حسب مقدار سرمایه ثبت شده در زمان تشکیل مجمع سالانه، محاسبه می شود، مگر اینکه حق تقدم ها به صورت سرمایه افزودنی قبل از تشکیل مجمع به سرمایه شرکت افزده شود که در این صورت میتوآن از آن بهره گرفت. براساس اصول و قوانین پذیرفته شده در آمریکا، شرکت های آمریکائی باید هر دونوع EPS را درصورت های مالی خود داشته باشند: چرا که EPS دراین کشور هر سه ماه یک بار اعلام خواهد شد و در مواردی که شرکت سود ده نیست، ازاین قاعده مستثنی می شود، چرا که با محاسبه تعداد سهم های جدید اضافه شده در بازار ( که از حق تقدم ها و اختیارها ناشی می شوند) مقدار زیان کوچک تر از حد واقعی آن نشان داده می شود و دومین مشکلی که در محاسبه تعداد سهام موجود در بازار برای محاسبه EPS وجود دارد این است که در ترازنامه شرکتها در بخش اوراق بهادار، هیچ گاه از میانگین تعداد سهم های موجود در بازار استفاده نمی شود بلکه تعداد سهامی را که در همان روز بستن ترازنامه، در دست صاحبان سهام است استفاده می کنند. همچنین این تعداد شامل اوراق تبدیلی نیز نمی شود چرا که EPS را کاهش می دهد بنابراین سرمایه گذاران باید در هنگام محاسبه EPS هر دوی این موارد را در نظر بگیرند. EPS به عنوان درآمد هر سهم، میزان سودآوری شرکت را نشان می دهد چرا که در هر شرکت درآمد هر سهم را به کل سهام شرکت تعمیم می دهند و براساس آن تصمیم می گیرند.
تعدیل EPS چیست؟
مدیران شرکت در ابتدای سال مالی با توجه به چشم انداز فعالیتهای شرکت EPS معینی را پیش بینی و اعلام می کنند. اما در طی سال با توجه به روند فعالیت ممکن است تغییر در اصلاح در EPS اعلام شده ضروری به نظر رسد، لذا براساس عملکرد شرکت EPS جدیدی اعلام می کنند که به آن تعدیل EPS گفته می شود.
DPS یا سود تقسیمی هر سهم 2
هر سال شرکتها بخشی از سود خالص را مطابق قانون و بخشی را براساس نیاز شرکت نزد خود نگهداری می کنند و مابقی را بین سهامداران تقسیم می نمایند. به مقدار سودی که شرکت تقسیم می کند و به طور نقدی به دست سهامدار می رسد DPS یا سود تقسیمی گفته می شود به عبارت دیگر DPS بخشی از سود پس از کسر مالیات به ازاء هر سهم 3 است که توسط شرکت پرداخت می گردد. سود پرداختی هر سهم از تقسیم کل سود پرداختی ( مصوب مجمع عادی سالانه ) بر تعداد سهام شرکت به دست می آید. چون DPS سود بخشی از EPS می باشد که سهامداران در مورد تقسیم آن نظر می دهند معمولا" کمتراز EPS می باشد . البته چنانچه تمام سود تقسیم شود EPS و DPS برابر می باشد در بعضی موارد خاص نیز DPS بیشتر از EPS است که این مبلغ اضافی معمولا" از محل سود انباشته سالهای قبل تامین می شود . البته این وضعیت اکثرا" نشان دهنده بی برنامه بودن شرکت می باشد چون سود انباشته همان سود سالهای گذشته است که توزیع نشده است و معمولا" جهت انجام برنامه ای خاص در شرکت باقی مانده است و توزیع آن در سالهای بعد نشانه خوبی نیست. باشروع فصل مجامع شرکتهای بورس موضوع تقسیم سود (DPS) ذهن تمامی سهامداران شرکت های بورسی را به خود جلب کرده به خصوص سهامداران حقیقی که ازاین راه امرار معاش می کنند.
اینکه چه میزان از سود تحقق یافته هر سهم به صورت نقدی توزیع شود و چه میزان در شرکت باقی بماند تصمیمی است که در مجمع عادی سالیانه توسط هیات مدیره به مجمع پیشنهاد داده می شود و سپس به تصویب سهامداران می رسد. براساس قانون تجارت در صورت تصویب در مجمع عمومی عادی سالانه تقسیم سود تصویب شده، حداکثر ظرف 8 ماه ازتاریخ تصویب به سهامداران می بایست پرداخت گردد. البته سود پرداختی یاDPS تنها به سهامدارانی پرداخت می گردد که درتاریخ برگزاری مجمع مالک آن میزان سهم باشند.
eps چیست + 0 تا 100 بررسی انواع eps
اگر از فعالان حرفهای بازار بورس باشید، بدون شک با مفهوم eps آشنایی خواهید داشت. در واقع میتوان گفت eps یکی از اصلیترین مفاهیمی است که بر قیمت سهام شرکتها در بازار بورس تاثیر میگذارد. از آنجا که هدف سرمایهگذاران از ورود به بورس کسب سود میباشد، بنابراین eps میتواند به ما کمک کند تا بدانیم در هر سهم خریداری شده از یک شرکت، چه مقدار سود موجود خواهد بود. با توجه به اهمیت و کاربرد بالای مفهوم eps در معاملات، پیشنهاد میکنیم تا پایان این مقاله همراه ما باشید تا با eps و انواع آن به طور کامل آشنا شوید.
منظور از eps چیست؟
eps مخفف عبارت «Earn Per Share» بوده که به معنای سود (زیان) خالص هر سهم میباشد. در یک تعریف کلی، اگر درآمد کل شرکت (سود پس از کسر مالیات) در پایان سال مالی را بر تعداد سهام شرکت تقسیم نمایید، eps شرکت را محاسبه نمودهایم.
با توجه به فرمول محاسبه eps در مییابیم که، هر چه درآمد یک شرکت بیشتر باشد، eps آن نیز قاعدتا فرمول محاسبه EPS در بورس عدد بالاتری بوده و در نتیجه سودسازی شرکت مورد بررسی نیز بیشتر است. از این رو، این شرکت میتواند گزینهای مناسب برای سرمایهگذاران باشد. لازم به ذکر است که برای داشتن یک سرمایهگذاری موفق، در کنار مفهوم eps، میبایست به عوامل دیگری نیز توجه داشته باشید.
کاربرد eps در بورس
همانطور که گفته شد، با استفاده از eps میتوانیم وضعیت مالی فعلی شرکت را محاسبه نماییم. علاوه بر این، eps امکان بررسی عملکرد گذشته شرکت را نیز به ما میدهد. در واقع، با بررسی eps شرکتها در سالهای مختلف میتوانیم به عملکرد هر یک از آنها پی ببریم.
به این صورت که شرکتی که در طی چندین سال، سود هر سهم آن روند افزایشی داشته باشد، گزینه مناسبتر و جذابتری برای سرمایگذاری خواهد بود. چرا که در این حالت سرمایهگذاران سودآوری شرکت را بیشتر از ارزش سهام تشحیص داده و از این رو مایل به سرمایهگذاری در آن شرکت هستند. در مقابل، شرکتهایی که eps آنها روند منظمی ندارد، به طور معمول سرمایهگذاران کمتری را به خود جذب خواهند کرد.
فرمول محاسبه eps
eps یا سود هر سهم از تقسیم سود خالص بر تعداد کل سهام موجود شرکت، به دست میآید. سود خالص را میتوان از صورتهای مالی شرکت (میان دوره یا پایان دوره) بدست آورد. طبق فرمول با تقسیم این عدد بر تعداد کل برگههای سهام شرکت، سود خالص هر برگه سهم یا eps آن بدست میآید.
eps= سود هر سهم= سود خالص شرکت در پایان سال مالی / تعداد کل سهام شرکت
توصیه میشود برای محاسبه eps، از میانگین وزنی تعداد سهام در جریان دوره مربوطه استفاده کنید. چرا که احتمال دارد تعداد سهام شرکت با گذشت زمان تغییر کرده باشد و با این کار میتوان به عدد دقیقتری برای eps دست یافت.
چگونه eps یک نماد را مشاهده کنیم؟
سرمایهگذارانی که تمایل به محاسبه مستقیم eps را ندارند، میتوانند به راحتی و با استفاده از دو روش، از eps شرکتها اطلاع پیدا کنند. روش اول مراجعه به سایت شرکت مدیریت فناوری بورس و روش دوم سایت کدال میباشد.
در روش اول پس از ورود به سایت tsetmc.com، نام نماد مورد نظر خود را جستجو کرده تا صفحه مربوط به نماد برای شما به نمایش در آید. حال میتوانید مشابه تصویر زیر، عدد eps نماد مورد نظر را مشاهده نمایید.
در روش دوم به سایت codal.ir مراجعه نموده و در انتهای صورت سود و زیان، eps نماد مورد نظر را با عنوان «سود (زیان) خالص هر سهم_ ریال» مشاهده کنید.
انواع eps در بورس
به طور کلی، انواع eps در بورس را میتوان به دو دسته «پیش بینی شده» و «محقق شده» تقسیم بندی نمود. در ادامه هر یک از این دو نوع را به تفکیک بررسی خوهیم کرد.
eps پیش بینی شده
در ابتدای هر سال مالی، شرکتها موظف هستند تا با استفاده از ارقام برآورده شده، درآمد هر سهم را پیش بینی نمایند. در واقع انتظار آنها این است که شرکت در پایان سال مالی به عدد اعلام دست خواهد یافت. این مقدار در اصطلاح تحت عنوان «eps پیش بینی شده» شناخته میشود.
همانطور که از نام آن نیز پیداست، این eps صرفا یک پیش بینی بوده و در حال حاضر عملا محقق نشده است. این رقم طبق نظر کارشناسان واحد مالی و با توجه به عملکرد گذشته شرکت پیش بینی شده و هدف فرمول محاسبه EPS در بورس از آن، ارائه تصویری از عملکرد مالی شرکت برای سال مالی پیش روست.
با توجه به اینکه سازمان بورس نسبت به تحقق این عدد حساسیت زیادی دارد، از این رو کارشناسان شرکتها با احتیاط خاصی آن را محاسبه و اعلام میکنند. در نتیجه به طور معمول eps پیش بینی شده در عمل نیز محقق میگردد.
باید توجه داشته باشید که رقمی که در سایت tsetmc تحت عنوان eps مشاهده میکنید نیز eps پیش بینی شده میباشد. از این رو هیچ گونه ضمانتی وجود ندارد که شرکت در پایان سال مالی حتما میبایست به این عدد دست یابد.
eps محقق شده
eps محقق شده سود خالصی است که شرکت در سال مالی گذشته موفق به کسب آن شده است. در واقع با پایان سال مالی، کارشناسان با محاسبه درآمدها و هزینههای شرکت، عملکرد واقعی شرکت را بررسی نموده و مقدار eps تحقق یافته شرکت در پایان سال را محاسبه میکنند.
پس از محاسبه eps محقق شده، چنانچه این عدد از eps پیش بینی شده برای شرکت بیشتر باشد، میتوان ارائه یک طرح توسعهای جدید در شرکت را علت این امر دانست. و چنانچه eps محقق شده کمتر از eps پیش بینی شده باشد، میتوان وقوع رکود اقتصادی را به عنوان عامل این مهم در نظر گرفت.
eps بالا خوب است یا پایین؟
همانطور که گفته شده eps بالا نشان دهنده سودآوری بیشتر شرکت میباشد، اما باید توجه داشت که این امر لزوما به معنای ارزشمندی سهام یک شرکت نمیباشد. برای درک بهتر، موضوع را با یک مثال برایتان توضیح خواهیم داد.
تصور کنید دو شرکت X و Y به سودی برابر با یکدیگر دست یافتهاند. این امر در حالی است که سرمایه شرکت X چندین برابر شرکت Y میباشد. در این مثال با ثابت در نظر گرفتن سایر پارامترها در مییابیم که عملکرد و کارایی شرکت Y در آن دوره بهتر بوده است.
از این رو میتوان گفت که برای مقایسه eps شرکتهای بورسی لازم است تا تمامی پارامترهای شرکت از جمله مقدار سرمایه شرکت، نوع فعالیت و نوع صنعت و. را مد نظر قرار داد. در نظر داشته باشید که eps تنها یکی از چندین پارامتر اولیه جهت تحلیل شرکتها بوده و رسیدن به یک گزینه مناسب جهت سرمایهگذاری، نیازمند بررسی مولفههای دیگری نیز میباشد.
eps پس از افزایش سرمایه
به طور معمول شرکتها پس از افزایش سرمایه، با کاهش eps مواجه میشوند. دلیل این امر را میتوان افزایش تعداد سهم شرکت در نتیجه افزایش سرمایه دانست که در مجموع منجر به کاهش سود تخصیص یافته به هر برگه سهم میگردد.
باید توجه داشت که این کاهش با افزایش سودآوری شرکت قابل جبران خواهد بود. در واقع شرکتی که جهت توسعه فعالیتهای خود دست به افزایش سرمایه میدهد و برنامهای از پیش تعیین شده برای پیشرفت وضعیت سودآوری شرکت در آینده دارد، قطعا به زودی میتواند این کاهش را جبران نموده و مجدد به eps مناسب برسد. بنابراین توصیه میشود صرفا به عدد eps شرکت در بازه زمانی فعلی توجه ننموده و یک دوره زمانی را مد نظر قرار دهید.
مقالات پیشنهادی
مفهوم eps در یک بند
در این مقاله آموختیم که eps به معنای سود هر سهم شرکت میباشد که از طریق تقسیم نمودن سود خالص شرکت در پایان سال مالی به تعداد سهام آن، به دست میآید. این نسبت یکی از پرکاربردترین فاکتورها برای تشخیص ارزشمندی سهام فرمول محاسبه EPS در بورس یک شرکت میباشد. به طور معمول داشتن eps مثبت میتواند یک نشانه خوب برای آن شرکت باشد. البته باید توجه داشته باشید که برای دسترسی به نتایج بهتر، لازم است تا سایر پارامترهای شرکتها را نیز مد نظر قرار دهید. به عبارتی چنانچه دو شرکت با eps یکسان و سرمایه متفاوت وجود داشته باشند، شرکتی که با سرمایه کمتر نتوانسته است آن میزان سودسازی را داشته باشد، قطعا گزینه بهتری برای سرمایه گذاری خواهد بود. بنابراین فراموش نکنید که eps به تنهایی نمیتواند معیار مناسبی برای ورود به یک سهم باشد و میبایست سایر پارامترها را نیز در کنار آن بررسی نمایید.
eps مخفف عبارت «Earn Per Share» بوده که به معنای سود (زیان) خالص هر سهم میباشد. در یک تعریف کلی، اگر درآمد کل شرکت (سود پس از کسر مالیات) در پایان سال مالی را بر تعداد سهام شرکت تقسیم نمایید، eps شرکت را محاسبه نمودهایم.
eps یا سود هر سهم از تقسیم سود خالص بر تعداد کل سهام موجود شرکت، به دست میآید. سود خالص را میتوان از صورتهای مالی شرکت (میان دوره یا پایان دوره) بدست آورد. طبق فرمول با تقسیم این عدد بر تعداد کل برگههای سهام شرکت، سود خالص هر برگه سهم یا eps آن بدست میآید.
1. eps پیش بینی شده: در ابتدای هر سال مالی، شرکتها موظف هستند تا با استفاده از ارقام برآورده شده، درآمد هر سهم را پیش بینی نمایند. در واقع انتظار آنها این است که شرکت در پایان سال مالی به عدد اعلام دست خواهد یافت. این مقدار در اصطلاح تحت عنوان «eps پیش بینی شده» شناخته میشود. 2. eps محقق شده: eps محقق شده سود خالصی است که شرکت در سال مالی گذشته موفق به کسب آن شده است. در واقع با پایان سال مالی، کارشناسان با محاسبه درآمدها و هزینههای شرکت، عملکرد واقعی شرکت را بررسی نموده و مقدار eps تحقق یافته شرکت در پایان سال را محاسبه میکنند.
EPS چیست؟
دراین مقاله قصد داریم به اصطلاح EPS در بورس بپردازیم.
در بازار بورس از کلمه EPS زیاده استفاده می شود و معامله گران تازه کار و حرفه ای از برای بررسی یک شرکت از این اصطلاح زیاد استفاده می کنند. زیرا EPS اهمیت زیادی برای تحلیلگران بازار بورس دارد.
چنانچه شما تازه وارد بازار بورس شده باشید از این اصطلاحات چیزی نمی دانید وبا عث می شو د تا برای سرمایه گذاری دراین بازار سردر گم شوید و یا ترس از ندانسته ها برشما قالب شود.
به همین دلیل قصداریم که با یکی از پرکاربردترین اصطلاحات بورسی یعنی EPS شمارا آشنا کنیم.
مفهوم EPS را اینگونه می توان تعریف کرد که EPS هر شرکتی برابر است با مقدار سودی که برای هر عدد سهم بدست می آید.
کلمه EPS مخفف شده کلمه Earnings Per Share است که به معنی سود هریک سهم است. درزمانیکه شما درآمد کل(سود بعد از کسرمالیات) یک شرکت را در پایان سال مالی بر تعداد کل سهام تقسیم کنید EPS را محاسبه کرده اید.
دانلودنرم افزاردایره طلایی سهام با ۴۸ ساعت تست رایگان
فرمول محاسبه EPS
حال با یک مثال این فرمول را محاسبه میکنم، اگر شرکتی درپایان سال مالی ۲۰۰ میلیون ریال سود کسب کرده باشد و تعداد سهام آن شرکت ۱ میلیون سهم باشد. بنابراین EPS شرکت برابر است با ۲۰۰ = ۱٫۰۰۰٫۰۰۰ ÷ ۲۰۰٫۰۰۰٫۰۰۰
درنتیجه بعد از محاسبه می توانید به سودی که شرکت به ازای هر یک عدد سهم در پایان سال مالی به دست آورده برسید.
بنابراین EPS شرکت فوق برابر است با ۲۰۰ ریال به ازای هریک عدد سهم. پس درنتیجه به این نکته توجه داشته باشید که عدد ثبت شده EPSدر سایت tsetmc فقط پیش بینی سود است که شرکت در یک سال آینده به دست خواهد آورد و هیچ قطعیت و تضمینی وجود ندارد که در انتهای سال مال EPS پیش بینی شده محقق شود.
در پایان شما می توانید با استفاده از نرم افزاردایره طلایی سهام و کلیک بر روی گزینه اطلاعات شرکت EPS تمامی شرکتهای بازار سرمایه را مشاهده کنید.
نسبت P/E در بازار سهام چیست و چگونه محاسبه می شود؟
در بازارهای مالی و به خصوص سهام، اصطلاحات و اعداد و نسبت های زیادی وجود دارد که یک سرمایه گذار وتحلیلگر باید آنها را یاد بگیرد. یکی از این اصطلاحات که در بازار سهام کاربرد دارد، نسبت P/E می باشد که در سراسر جهان از آن به عنوان پدربزرگ نسبت های مالی یاد می شود. نسبت P/E در واقع نسبت قیمت بازار سهام یک شرکت به سودی است که آن شرکت به ازای هر سهم در طول یک دوره ی دوازده ماهه می سازد. در ادامه بیشتر این مفهوم را توضیح خواهیم داد.
EPS یا سود تقسیمی هر سهم چیست؟
همانطور که می دانید، تنها هدف یک شرکت از فعالیت، فروش محصولات خود و کسب درآمد و سود برای کارکنان و سهامداران خود می باشد. شرکت های بورسی در هر سه ماه، گزارشی را تحت عنوان صورت های مالی خود منتشر می کنند که خود شامل چند گزارش مجزا می باشد. یکی از این گزارش ها، گزارش صورت سود و زیان می باشد که در آن شرکت مجموع درآمد ها و مخارج خود را در طی آن دوره، ثبت می کند. بعد از کسر مخارج و مالیات و برخی موارد دیگر از درآمد شرکت، مبلغ باقی مانده به عنوان سود خالص شرکت ثبت می شود که با تقسیم این مبلغ بر فرمول محاسبه EPS در بورس تعداد سهام شرکت، سود خالص ساخته شده به ازای هر سهم به دست می آید. این مبلغ در واقع همان EPS سهم یا Earnings Per Share در آن دوره ی مالی می باشد.
نسبت P/E چیست؟
همانطور که گفته شد، سود ساخته شده به ازای هر سهم در طول یک دوره، EPS سهم در آن دوره نامیده می شود. هنگامی که از EPS بدون اشاره به اینکه برای چه دوره و مدتی است، صحبت می شود، منظور در واقع یک دوره ی 12 ماهه یا یکساله می باشد که در نتیجه شرکت در آن دوره چهار بار صورت های مالی خود را در کدال منتشر کرده است. حال اگر قیمتی که سهام شرکت در بورس اوراق بهادار معامله می شود، بر سود ساخته شده توسط شرکت در طول یکسال تقسیم شود، نسبتی به دست می آید که به آن نسبت P/E سهم گفته می شود.
انواع نسبت P/E
نکته مهم: نسبت P/E را بر اساس انواع EPS می توان محاسبه کرد. بنابراین حتما انواع EPS را در مقاله ی مربوطه مطالعه نمایید تا در ادامه ی این مقاله به مشکل نخورید. اما توجه داشته باشید که در محاسبه ی همه ی نسبت های P/E منظور از P در واقع همان ارزش بازاری سهام مربوطه می باشد.
P/E به روش TTM
مطابق شکل فوق در صفحه ی هر نماد در سایت tsetmc نسبت P/E نوشته شده است. همینطور در زیر آن مطلبی نوشته شده است که EPS و P/E بر اساس TTM محاسبه شده اند. محاسبه ی P/E به روش TTM در واقع به این صورت است که قیمت بازار هر سهم به EPS آن سهم که به روش TTM محاسبه شده، تقسیم شود.
به عنوان مثال فرض کنید اکنون در پاییز 1400 قرار داریم و قیمت بازاری یک سهم 2100 تومان بوده و چهار صورت مالی آخر سهم نیز به شرح زیر باشد:
سود هر سهم در پاییز 1399 : 100 تومان
سود هر سهم در زمستان 1399: 80 تومان
سود هر سهم در بهار 1400 : 90 تومان
سود هر سهم در تابستان 1400 : 80 تومان
بنابراین EPS سهم به روش TTM برابر خواهد بود با:
100+80+90+80 = 350 تومان
در نتیجه P/E سهم به روش TTM برابر می شود با:
P/E پیشبینی
در بعضی دوره ها، سازمان بورس و اوراق بهادار شرکت ها را ملزم می کند که پیشبینی خود را از سودی که تا انتهای سال مالی به ازای هر سهم می سازند، با هر بار انتشار گزارش صورت مالی در هر سه ماه، اعلام کنند. (البته در بعضی دوره ها نیز انتشار این گزارش بنا به دلایلی متوقف می شود) در نتیجه به این سود که توسط خود شرکت پیشبینی می شود، EPS پیشبینی می گویند و به نسبت P/E که بر این اساس به دست می آید، P/E پیشبینی گفته می شود. به عنوان نمونه در مثال مورد بررسی، اگر شرکت در آخرین گزارش صورت مالی خود پیشبینی کرده باشد که سود فرمول محاسبه EPS در بورس هر سهم تا انتهای سال مالی به 420 تومان می رسد، نسبت P/E که از این طریق محاسبه می شود، برابرست با:
P/E فوروارد
اگر EPS سهم به روش فوروارد محاسبه شده و قیمت بازار سهم بر آن تقسیم شود، P/E فوروارد سهم به دست می آید. مثال مورد بررسی خود را در نظر می گیریم:
قیمت کنونی سهم: 2100 تومان
EPS دوره بهار : 90 تومان
EPS دوره تابستان : 80 تومان
سال مالی : انتهای زمستان
Forward EPS = 90 + (80+80+80) = 330 تومان
Forward P/E = 2100/330 = 6.36
P/E منفی چیست؟
در مطلب EPS بیان کردیم که سود هر سهم شرکت به هر دلیلی می تواند منفی باشد که به معنای زیانده بودن شرکت می باشد. پس واضح است که اگر قیمت سهم را که عددی مثبت می باشد، بر این مقدار تقسیم کنیم، نسبت P/E سهم نیز منفی می شود.
مقایسه نسبت P/E سهام مختلف
یکی از راه های مقایسه ی بنیادی سهام شرکت های مختلف، مقایسه ی نسبت P/E آنها می باشد. معمولا چون آینده ی قیمت سهام برایمان اهمیت دارد، معمولا P/E فوروارد سهام با یکدیگر مقایسه می شود. نکته ای که در این خصوص اهمیت دارد، اینست که سهام یک گروه بهتر است تا با یکدیگر مقایسه شوند نه با سهام دیگر گروه ها. واضح است که شرکت هایی که P/E منفی دارند، نباید با شرکت های دارای P/E مثبت مقایسه شوند و هنگام مقایسه باید این دسته از سهام کنار گذاشته شوند.
همچنین مشخص است که هر چه P/E یک سهم نسبت به همگروهی ها پایین تر باشد، آن سهم از پتانسیل رشد بالاتری برخوردار است و می تواند در واچ لیست ما قرار گیرد. به عنوان مثال بعد از محاسبه ی P/E فوروارد چهار شرکت سیمانی، P/E فوروارد آنها به ترتیب برابر با 8 و 10 و 7 و 9 می شود. این بدان معناست که اگر قصد سرمایه گذاری در یک شرکت سیمانی را داریم، شرکت سوم از این نقطه نظر، می تواند نسبت به سایر همگروهی ها در اولویت باشد.
برای اطلاعات عمومی شما، از نظر رتبه بندی مقدار P/E، معمولا شرکت های گروه پتروشیمی، پالایشی، فلزات اساسی و استخراج کانه های فلزی، دارای پایین ترین P/E ها در بازار بورس ایران می باشند.
P/E بانک چیست؟
بانک مرکزی در هر زمان، نرخ بهره ی بین بانکی را با توجه به سیاست های پولی کشور تعیین می کند. P/E بانک در واقع معکوس نرخ بهره می باشد. یعنی اگر مثلا نرخ بهره ی بانک در یک دوره برابر 20 درصد باشد، یعنی اگر شما 100 میلیون در بانک بگذارید، بانک بعد از یکسال 20 میلیون سود به شما پس می دهد. بنابراین P/E بانک برابر خواهد بود با:
برای کل بازار سرمایه، در هر زمان می توان یک نسبت P/E کلی محاسبه کرد که این کار توسط برخی شرکت ها و نرم افزار ها انجام می شود. اگر P/E کلی بازار سرمایه از P/E بانک کمتر باشد، معمولا پول ها به سمت بازار سرمایه می آیند. در غیر این صورت جریان پول بیشتر به سمت بانک خواهد بود. اکنون دیگر می توانید درک کنید که چرا هر بار نرخ بهره بالا می رود، شاخص بورس واکنش منفی از خود نشان می دهد.
جمع بندی
در این مقاله با یک مفهوم مهم در بازار سهام به نام نسبت P/E آشنا شدیم. این نسبت را می توان مهم ترین نسبت مالی دانست که درک و محاسبه ی درست آن می تواند به تحلیلگران بنیادی در روند ارزش گذاری سهام کمک بسیار زیادی نماید.
پی به ای چیست و نسبت P/E در بورس چگونه محاسبه میشود؟
P/E نسبت قیمت سهم (price) به درآمد سهم (Earning per share) است. محاسبه نسبت پی به ای یکی از روشهای رایج ارزشگذاری سهام در تحلیل بنیادی است که از طریق آن با تخمین سود خالص شرکتها، ارزندگی سهام بررسی میشود. این نسبت عموما برای شرکتهای تولیدی و سودده مورد استفاده قرار میگیرد. در این مقاله میتوان با نسبت پی به ای و نحوه محاسبه آن آشنا شد.
EPS چیست؟
به سود خالص هر سهم EPS گفته میشود که مخفف عبارت Earning Per Share است. برای محاسبه EPS باید سود خالص یک شرکت را بر تعداد سهام آن تقسیم کرد.
تعداد سهام شرکت/ سود خالص شرکت =EPS
تعداد سهام شرکت در فرمول فوق از تقسیم سرمایه شرکت بر ارزش اسمی هر سهم (1000 ریال) محاسبه میشود.
شرکتها موظفاند صورتهای مالی خود را بهصورت دورهای در سامانه کدال منتشر کنند. میزان سود شرکتها در صورت سود و زیان آنها گزارش میشود. در ادامه نمونهای از صورت سود و زیان یک شرکت در سامانه کدال نمایش داده شده است.
دو نوع EPS برای ارزشگذاری سهام وجود دارد:
EPS گذشتهنگر (TTM)
EPS گذشتهنگر به سودی گفته میشود که شرکت در 4 فصل گذشته به دست آورده است. سود خالصی که در صورت مالی سود و زیان گزارش میشود، EPS گذشتهنگر است. باید توجه داشت در صورتهای مالی 3 ماهه، شرکتها میزان سود یک فصل خود را گزارش میدهند. برای محاسبه EPS گذشتهنگر باید سود این فصل را با میزان سود 3 فصل گذشته جمع کرد.
EPS آیندهنگر (Forward)
در محاسبه EPS آیندهنگر، تحلیلگر با توجه به سود به دست آمده و بررسی عوامل موثر در سود شرکت مانند تورم، نرخ ارز، افزایش حقوق و دستمزد، شرایط اقتصادی ایران و جهان و… سودی که شرکت در یک سال آینده به دست خواهد آورد را پیشبینی میکند.
نسبت P/E چیست؟
نسبت قیمت به سود خالص هر سهم یک شرکت را نسبت P/E میگویند. قیمت (price) ارزش روز آن سهم است که در سایت www.tsetmc.com وجود دارد. نسبت P/E یکی از مهمترین نسبتهای مالی است که تحلیلگران و سرمایهگذاران برای ارزشگذاری سهام از آن استفاده میکنند. بطور کلی، نسبت P/E یعنی سرمایهگذار حاضر است بابت هر ریال سود شرکت چه میزان پول پرداخت کند. همچنین این نسبت نشان میدهد که چند سال زمان لازم است تا سودی معادل پولی که سرمایهگذاری شده به دست آید.
برای مثال بانکها در ایران بهطور میانگین تا 20 درصد سود سالانه پرداخت میکنند. یعنی اگر شخصی 10 میلیون تومان در بانک سرمایهگذاری کند، در طول یک سال 2 میلیون تومان سود دریافت خواهد کرد. به عبارتی پس از 5 سال شخص به اندازه پولی که سرمایهگذاری کرده است (10 میلیون تومان) سود کسب خواهد کرد. در مثال ذکر شده نسبت P/E بانک 5 است.
محاسبه نسبت P/E
میتوان با توجه به انواع EPS ذکر شده برای شرکتها، سهام آنها را از دو روش گذشتهنگر (TTM) و آیندهنگر (Forward) تحلیل و ارزشگذاری کرد. در ادامه هر یک از این روشها بررسی شده است.
P/E گذشتهنگر
نسبت P/E گذشتهنگر یا همان TTM که مخفف (Trailing فرمول محاسبه EPS در بورس Twelve Months) است با EPS گذشتهنگر محاسبه میشود. یعنی این نسبت با تقسیم قیمت روز سهم بر سود خالص هر سهم در 4 فصل گذشته محاسبه میشود.
سود خالص شرکت در 12 ماه گذشته/ قیمت روز سهم= P/E
پی به ای گذشتهنگر توسط هریک از شرکتها گزارش میشود. همچنین نسبت P/E گذشتهنگر بصورت لحظهای در سایت www.tsetmc.com نمایش داده میشود. این عدد بیانگر عملکرد شرکت در 4 فصل گذشته است و در قیمت روز سهم لحاظ شده است. در ادامه P/E گذشتهنگر در این سایت قابل مشاهده است.
در این مثال قیمت پایانی سهم (215،042 ریال) بر EPS سهم (29،591 ریال) تقسیم شده است. EPS گزارش شده در این سامانه همان EPS گذشتهنگر گزارش شده توسط شرکتها است.
P/E آیندهنگر
P/E آیندهنگر (Forward) که به آن پی به ای تحلیلی نیز گفته میشود، با توجه به سود پیشبینی شده شرکت برای 12 ماه آینده، محاسبه میشود. معمولا برخی شرکتها میزان فروش و سودسازی خود در یک سال آینده را بهصورت سالیانه در گزارش تفسیری یا گزارش هیئتمدیره خود تخمین و منتشر میکنند. اما باید توجه داشت که این پیشبینی در طول سال دستخوش تغییراتی از قبیل نرخهای جهانی، نرخ فروش، نرخ ارز و… خواهد شد که در سود پیشبینی شده توسط شرکت لحاظ نمیشود.
مقایسه P/E گذشتهنگر و آیندهنگر
برخی از سرمایهگذاران از P/E گذشتهنگر استفاده میکنند. زیرا این عدد با فرض اینکه شرکتها درآمد خود را بهطور دقیق گزارش کرده باشند عددی قابل اعتماد است. این افراد معمولا معتقدند برآورد درآمد تحلیلگران برای آینده یک شرکت ممکن است صحیح و مطمئن نباشد.
از طرفی افراد برای کسب سود در آینده نسبت به خرید سهام اقدام میکنند. بنابراین چیزی که برای سرمایهگذار اهمیت دارد میزان سودسازی شرکت در آینده است. قیمت کنونی سهام باتوجه به گذشته شرکت مشخص شده است یا به عبارتی EPS گذشتهنگر تاثیر خود را بر قیمت سهام گذاشته است. بنابراین سرمایهگذاران باید پول خود را براساس میزان سودسازی آینده شرکت سرمایهگذاری کنند و آنچه برای سرمایهگذار دارای ارزش است، EPS آیندهنگر شرکت است.
نسبت P/E گروه
سرمایهگذاران و تحلیلگران برای تعیین ارزش نسبی سهام از طریق نسبت P/E، شرکتهای یک صنعت را در مقایسه با یکدیگر ارزشگذاری میکنند. برای هر صنعت P/E گروه محاسبه میشود. این نسبت در سایت www.tsetmc.com در قسمت دیدهبان بازار گزارش میشود. P/E هر صنعت میانگینی از پیبهایهای شرکتهای حاضر در آن صنعت است. P/E میانگین محاسبه شده شرکتها نیز گذشتهنگر است. در این روش باید توجه داشت که P/E یک شرکت از یک گروه با P/E گروه دیگر سنجیده نشود.همچنین میتوان یک شرکت را در برابر سوابق تاریخی خود مورد تحلیل و مقایسه قرار داد. در ادامه به بررسی ارزشگذاری به این روش پرداخته شده است.
ارزشگذاری به روش P/E
برای ارزشگذاری به روش P/E، میتوان یک شرکت را در گروه خود سنجید و قیمت آن را پیشبینی کرد. برای مثال نسبت P/E در یک صنعت که شرکتها از نظر حاشیه سود، فروش، ارزش بازار و… مشابه هستند 6 محاسبه شده است. یعنی در این صنعت افراد به ازای هر واحد سود بهطور میانگین 6 واحد پول پرداخت میکنند. پس P/E پایینتر از این عدد میتواند به این معنی باشد که این شرکت با قیمتی پایینتر از ارزش ذاتی خود معامله میشود و میتوان انتظار داشت قیمت این سهم رشد داشته باشد. باید توجه داشت که میانگین P/E هر صنعت مانند پی به ای شرکتها نیز میتواند با گذر زمان تغییر کند. در این روش P/E بالاتر از پی به ای صنعت نیز میتواند نشانگر بالا بودن قیمت یک سهم باشد.پس میتوان انتظار داشت با گذر زمان قیمت سهم کاهش یابد.
- نکتهای که در این روش ارزشگذاری مقایسهای باید به آن توجه داشت این است که در یک صنعت شرکتهایی در یک گروه مقایسهای قرار بگیرند که از لحاظ سایز، تکنولوژی، کیفیت محصول و… تاحدودی مشابه باشند. زیرا ممکن است اگر شرکتی در یک صنعت دارای تکنولوژی بهروزتر یا برند معتبرتری نسبت به سایر شرکتهای موجود در آن صنعت باشد، بازار پی به ای بالاتری نسبت به پی به ای متوسط صنعت به آن شرکت اختصاص دهد.
نکات ارزشگذاری با نسبت P/E
گاهی برای شرکتهایی با P/E بالا گفته میشود که این شرکتها رشدی هستند. اکنون این سوال مطرح است که شرکت رشدی چه شرکتی است و چرا P/E بالایی دارد؟
در برخی تقسیمبندیها شرکتها به دو گروه رشدی و ارزشی تقسیم میشوند. شرکت ارزشی به شرکتی گفته میشود که به ثبات رسیده و بالغ شده است. این شرکتها امکان رشد بیشتری ندارند و شرایط باثباتی از لحاظ میزان تولید، فروش، حاشیه سود و… دارند. شرکت رشدی به شرکتی گفته میشود که در چرخه عمر خود هنوز به بلوغ نرسیده است و امکان رشد قابلتوجهی برای آن وجود دارد. رشد این شرکتها میتواند در میزان تولید، مبلغ فروش و یا دیگر عواملی باشد که در نهایت باعث رشد سودآوری آنها شود. شرکتهای صنعت دارو و IT عمدتا در گروه شرکتهای رشدی قرار دارند. شرکتهای رشدی ممکن است در ابتدا سود نداشته باشند یا سود آنها بسیار اندک باشد؛ با گذشت زمان و انتظار سوددسازی بالای این شرکتها در آینده، قیمت سهام آنها به مرور رشد خواهد کرد.
در محاسبات انجام شده با پایین بودن مخرج این کسر یعنی سود خالص به ازای هر سهم و رشد قیمت روز سهام آن (صورت مخرج)، نسبت P/E این شرکتها افزایش پیدا خواهد کرد. بهعبارتی میتوان گفت P/E بالا برای شرکتهای رشدی یعنی افراد پول بیشتری برای خرید این سهم پرداخت میکنند و انتظار سوددهی بیشتری از آینده این شرکت دارند.
نکتهی دیگری که باید در خصوص ارزشگذاری به روش P/E به آن توجه کرد این است که اگر P/E یک شرکت ارزشی در مدت طولانی پایین باشد و رشد نکند میتواند نشاندهنده کاهش سودآوری آن در سالهای آینده باشد. بنابراین افراد فعال در بازار سرمایه حاضر نیستند سهام این شرکت را با قیمت بالاتری خریداری کنند.
اهمیت ارزشگذاری به روش نسبت P/E فوروارد و TTM
همانطور که گفته شد آنچه برای سرمایهگذار ارزش دارد میزان سودسازی شرکتها در آینده، یعنی همان پی به ای فوروارد است. پس محاسبه دقیق P/E فوروارد اهمیت زیادی در تحلیل شرکتها دارد. از طرفی محاسبه این نسبت به عوامل زیادی مانند میزان نرخ تورم، عوامل موثر در صنعت آن شرکت و موارد بسیار دیگر بستگی دارد.
با توجه به اینکه محاسبه این نسبت برای تحلیل بنیادی تمام شرکتها به دانش و زمان زیادی نیاز دارد، افراد بسیاری از پی به ای TTM برای تحلیل شرکتها استفاده میکنند.
تیمی از متخصصین در انیگما P/E تحلیل بنیادی تمامی شرکتهای تولیدی را انجام دادهاند و با محاسبه سود سهم این شرکتها، پی ای فوروارد هر یک از آنها را محاسبه و در اختیار کاربران قرار دادهاند. در ادامه نمودار مقایسهای پی به ای فوروارد کلیه شرکتهای تولیدی و پی ای TTM آنها قابل مشاهده است.
همانطور که در این نمودار مشخص است در حال حاضر پی به ای TTM و پی به ای فوروارد به یکدیگر همگرا شدهاند. این موضوع نشاندهنده تعدیل انتظارات و رسیدن به تعادل در بازار است.
دیدگاه شما